allústra , nf, nm: allústriu, allustru, lustra* Definizione genia de pasta o crema chi si frigat po fàere lúghida calecuna cosa (mescamente pedhe) Sinonimi e contrari illustru Frasi teniat allústriu de butinus po bendi ◊ po giogai a peincaredhu si ghetat una perda ciata o un'iscàtula de allustru Traduzioni Francese cirage Inglese shoe-polish Spagnolo betún, crema para el calzado Italiano lùcido per scarpe Tedesco Schuhcreme.
allustrài, allustràre , vrb: allustriai, lustrare* Definizione frigare su lustru a sa pedhe, mescamente a is iscarpas, a is botinos, po dha fàere lúghida; frigare crachina o àteru po mantènnere netos is muros de sa domo Sinonimi e contrari illuchidare, illustrare / argidhai Frasi ses a bistiri pranciau e botinedhus allustriaus dogna dí 2. pobidha mia est pinnighendi argidha po allustrai su logu Traduzioni Francese astiquer Inglese to polish Spagnolo sacar lustre Italiano lucidare Tedesco glänzen, bohnern.
allustriadòra , nf Definizione màchina po lucidare Etimo srd. Traduzioni Francese cireuse Inglese floor-polisher Spagnolo enceradora, pulidora Italiano lucidatrice Tedesco Bohnermaschine.
allustriài allustrài
allústriu, allústru allústra
allúta , nf Definizione su allúere (de su fogu, de una lughe o àteru, fintzes de su pentzamentu); dificurtade manna, su si agatare in apretu o arriscu malu Sinonimi e contrari acispada, aframata, alluchetada, allumada, tenta / apretu, arriscu Frasi s'alluta chi at fatu su fogu, za at coitadu a budhire, s'abba! ◊ in tzertos momentos si at coment'e un’alluta de atuamentu (N.Falconi) 2. si ndhe aiat bidu, de allutas, in sa vida sua: a candho at bidu bochindhe zente, a candho s'est agatadu in gherra, a candho che lu fit trazendhe su riu! ◊ si ndhe at bidu, de allutas, Pontetzu: pessa chi l'apo connotu deo a che li colare s'abba fintzas subra! Etimo srd. Traduzioni Francese flambée Inglese serious danger, burst of flame Spagnolo llamarada, peligro Italiano fiammata, grave perìcolo Tedesco Flamme, große Gefahr.
allutàdu , pps, agt: allutau Definizione de allutare; chi est allutu, tenendho meda; nau de gente, chi est provandho unu sentimentu forte Sinonimi e contrari cummóviu, disfrassadu 2. làmpana a tres bicos, tra sas àcias de su teu lughias tue allutada 3. ascultat sa chiterra allutada e in regiros ◊ in notis de lugori seu totu allutau mirendi s'ispantu de su Creau! Traduzioni Francese ravivé Inglese revived Spagnolo encendido, emocionado Italiano ravvivato, commòsso Tedesco belebt, ergriffen.
allutàdu 1 , agt: lutadu Definizione chi est in lutu, chi est faendho su dolu, chi est in colore niedhu Traduzioni Francese en deuil Inglese hung-with-blacki Spagnolo enlutado Italiano abbrunato Tedesco schwarzgekleidet.
allutadúra , nf Definizione su allutae, su provare unu sentidu de istima e de làstima totu impare Sinonimi e contrari allutamentu, cummovidura, cummovimentu, internessidura Etimo srd.
allutàe, allutài , vrb: allutare 1 Definizione agiummai coment'e allúere, foedhandho de is sentidos, de s'atentzione, de sa manera de fàere cosa, fàere prus biatzu Sinonimi e contrari allutzare / abbiatzare, abbibare Modi di dire csn: a. is origas = fàghere bene atentzione, iscurtare bene; a. is ogus = abbaidare bene, abbèrrere bene sos ogros, abbaidendhe Frasi sa discussioni fiat allutendusí sempri de prus ◊ allutarí is origas poita sa campana mala at pigau torra a sonai! (A.Cannas)◊ dónnia pitica cosa si faet allutare sos ogos ◊ Luisicu iat allutau is origas, ma no arrennesciat a cumprendi ◊ andendu su burricu pariat chi dhi fut benendu su sonnu, ma su meri dh'at fatu allutai apretendidhu a istrúmbulu! Etimo srd. Traduzioni Francese raviver, exciter Inglese to revive, to excite Spagnolo avivar, excitar Italiano ravvivare, eccitare Tedesco beleben, erregen.
allutaméntu , nm Definizione su allutare is sentidos (o fintzes una chistione, una manera de fàere), su fàere ammodhigare su coro Sinonimi e contrari allutadura, allutamentu, cummovidura, cummovimentu, internessimentu Etimo srd.
allutàre , vrb: lutare 1 Definizione pònnere su lutu, bestire a dolu Sinonimi e contrari inlutai | ctr. iscorrutare Etimo srd.
allutàre 1 allutàe
allutinài , vrb Sinonimi e contrari abbiare, allutae Etimo srd. Traduzioni Francese raviver Inglese to give life Spagnolo avivar, animar Italiano rèndere vivo Tedesco lebendig machen.
allutinédhu , agt Definizione chi est allutau, allutu meda Sinonimi e contrari arrascuitu, ispabillu, prontudu, sciscitu, spiscinetu | ctr. abbabballocadu, abbabbiocatu, abballalloadu Frasi allutinedhu est!… Etimo srd. Traduzioni Francese alerte Inglese lively, very attentive Spagnolo avispado, listo Italiano mólto attènto, vispo Tedesco sehr aufmerksam, lebhaft.
allutonài , vrb Definizione pònnere giros de latone a calecuna cosa 2. at agatau una bella pipa allutonada Etimo srd. Traduzioni Francese cercler de laiton Inglese to rim with brass Spagnolo zunchar con latón Italiano cerchiare di ottóne Tedesco mit Messing überziehen.
allutòre , nm Definizione genia de candhelobbre po pònnere is candhelas allutas Sinonimi e contrari acera, aceri, àcia 1, candelobbru, candheleri Etimo srd. Traduzioni Francese chandelier Inglese chandlestick Spagnolo candelero Italiano candelière Tedesco Kerzenleuchter.
allutóriu , nm Definizione su allúere is candhelas in crésia / in a. = in lestresa, impresse 2. mandhet un'imbassiada in allutóriu chi li niat a bènnere frade meu! Etimo srd.
allutriàre , vrb Definizione imbrutare de ludu Sinonimi e contrari allutrinzare, illudrare.