Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

chíghinu , nm, agt Definition genia de pigione / biancu c. = in colore de su chíghinu Synonyms e antonyms císini Sentences onzi manzanu sas anades e sos chíghinos pigant su sole in s'oru de su riu Scientific Terminology pzn, cygnus olor Translations French cygne English swan Spanish cisne Italian cigno German Schwan.

chíghinu 1 , nm Definition brusiare a c. = falare a chisina, achighinare, abbruxare totu.

chighirighítu , nm: chilighiti, chilighitu, chirigati, chirighitas, chirighiti, chirighitu, crighillita, ghirighita Definition tzilighitu, su toca toca chi si faet segundhu is tretos de sa carena po fàere a erríere a unu físchidu a su tocamentu Synonyms e antonyms cagaitas, catigati, chilighili, corigori, fallústia, pitigoti, ratapese, sgrighita, sintzirigu, tzilighitas, tzillidetzíllighe, tzintzíligu Sentences ita prexerosu chirighiti mi fais! 2. su ballu melodiosu mi ponit chilighitu Etymon srd. Translations French chatouillement English tickle Spanish cosquillas Italian sollético German Kitzel.

chighirísta chichirísta

chighiristàdu , agt Definition chi portat chighirista, nau in cobertantza puru Etymon srd.

chighirítu , nm Definition coment'e chighirighitu, su toca toca chi si faet cun is puntas o sa matza de is pódhighes a is cordas de sa chitarra po dha sonare Etymon srd.

chighírra , nf Definition face, coràgiu, ma unu pagu atriviu, de fàere o de nàrrere sa cosa Synonyms e antonyms àcia, alidantza, atrevimentu, pronti Translations French tête, poigne English scowl Spanish ceño, osadía Italian grinta German Mut.

chígia , nf: chiza, ghitza Definition sa cara po comente paret, po su chi bolet nàrrere de su chi unu sentit Synonyms e antonyms aerzu, bisura, chèrgia, cilla, tiva / atzile / cara, faci Idioms csn: èssere in c. mala = èssere arrennegadu, istare male; èssere in c. bona = èssere de umore bonu, allegru, istare bene; torrare in c. una cosa = acontzàrela, azustàrela a manera de si pòdere abbaidare cun piaghere; fàere chígia mala a ccn. = fàghere malu a cara, retzire in manera frita a ccn. Sentences che intro mesu brighendhe, nendhe cun mala chiza…◊ oe no mi aperit chiza ca mi est morta sa fiza 2. in sa chéjia bi fit de arranzare sa cobertura e àteros imbravúcios pro la torrare in chiza de cristianos a sa festa Etymon ltn. cilia Translations French mine, aspect, air courroucé English frown, appearance Spanish aspecto, ceño Italian sembiante, aspètto, cipìglio German Aussehen, finsteres Gesicht.

chigína chighína

chígiu , nm: chillu 1, chizu, ghizu Definition su tretu de su concale de s'ogu, nau prus po is pilos chi no po s'ossu: si narat fintzes de totu sa cara; chizos fintzes po crebedhos, fronte Synonyms e antonyms cígiu, crilta / cdh. chíciu Idioms csn: istare a manos in chizos = istai in pentzus, in pidinu; bisonzu a chizos = meda, mannu; chizi giobadu = chi zughet sos chizos totu a unu; chizi umbrosu = chi zughet sos chizos bassos; bideresila fintzas a chizos = èssere in arriscu malu; no si movet nen foza nen chizu = no si bi faghet perunu movimentu, no si moet nudha; chizilopau = chi portat is chígios totu a unu Sentences Sardigna mia, sos pesantes chizos pesa e mira badhes e pianos pro chi allestru si averent sos disizos (A.Casula)◊ mamma cun s'isciallu faladu subra de chizos pianghet e pregat, poberita ◊ corpu de balla dhi seghet is chígios!◊ is féminas sunt sérias, cun su muncadore betau in chígios 2. inoghe su bisonzu ch'est a chizos: sa zente depet partire a s'èstero! Surnames and Proverbs prb: ómine chizi bàsciu, ómine traitore Scientific Terminology crn Etymon ltn. cilium Translations French sourcil English eyebrow Spanish ceja Italian sopraccìglio German Augenbraue.

chíglia , nf: chíllia, chillia Definition brasciolu apicau chi movent chillièndhelu, tzantzigandho; fintzes giogu po istare a tzàntzigu e, in sa màchina de ferrare, is fascas chi ndhe artzant s'animale a manera de no fàere fortza cun is peis e istare firmu Synonyms e antonyms acinnedhu, bàncigu, barciolu, giógulu, lacu 1 / bantzigallella, santainedha Sentences su bentu lépiu, chíllia li faghet in sa camba de s'àrvore Scientific Terminology mbl Etymon srd.

chigliàre , vrb: chilliai, chilliare Definition mòvere sa chíllia po dormire su pipiu, tzantzigare, fàere unu movimentu de andha e torra Synonyms e antonyms achinnae, annacare, bannigare, bantzicare, lachedhare, sansiae Sentences lu fit chilliendhe su bentu ◊ che l'at finia chilliàndhesi che musca presonera de s'aranzolu ◊ no abbarraiamus ritzos de s'istrachitúdine e dae su chíllia chíllia de su bastimentu Translations French bercer English to rock Spanish mecer Italian cullare German wiegen.

chígna , nf: chíngia, chingra, chinxa, cíngara, cingra, cringa Definition genia de chintórgiu chi si ponet po firmare sa sedha a s'animale passandhosidhu in bentre apresu a is cambas de ananti (petorru): dh'impreant ferrandho puru (ma prus manna e acanta a is cambas de asegus) po mantènnere su pegus in artu de terra chi no potzat fàere fortza cun is peis; est fintzes su singiale chi lassat in sa carre un'acapióngiu istrintu, unu cropu giau cun cosa longa (chintórgiu, fune, e àteru) Synonyms e antonyms callitu, grinca, istranga, pretali Idioms csn: apretare un'animale a chíngia = afíere tropu sa chíngia; apretare a ccn. a chinxa = segai sa passiéntzia a ccn., apurire; sècere, no sècere una cosa in cingra a ccn. = pràghere, no pràghere Sentences sa chigna fit larga e giughiat una tíbbia chi mancu chintorza! ◊ at fatu una chigna de pedhe ◊ issedhendhe ponent sos bàtiles, su sedhone e sa cringa ◊ a s'àinu li at fatu una pitigada sa cringa in su petorru ◊ in màchina cheret posta sa cringa pro seguresa ◊ acapiadhu cun sa cingra!◊ teniat s'arretranga, sa cíngara e pretale e pigàt a froncile s'animale (C.Arangino) 2. sa fune imboligada in sa manu, tostendhe, mi at fatu sa cringa 3. chíngias biancas imbóligant s'aera Etymon ltn. cing(u)la Translations French ceinture English belt Spanish cinturón, correa Italian cìnghia, cintura German Gürtel

chígnere , vrb: chínghere, cíngiri Definition pònnere su bestimentu intrau in dossu (o fintzes in pitzu: bonete, muncadore), pònnere is coedhas de sa camisa o àteru aintru de is pantalones o de àteru bestimentu chi lompet a chintzu (a logos fintzes solu pònnere su costúmene); coment'e pigare a chintzu, nau in su sensu de bínchere / pps. chintu 1, cintu 1 Synonyms e antonyms abbragare, arraghilare, atrintzai, bestire / chintare, inchínghere / bíncere | ctr. ischígnere, spogiai Sentences addaghi ti ndhe pesas dae letu ti chinghes ◊ cussa camisa chinghedichela a intro de sos pantalones! ◊ sunt chinghindhe su mortu innantis chi s'ifritet ◊ como mi chingo su mucatore 2. bi cheret detzi continentales a la chínghere a unu sardu!…◊ cussu a tie ti la chinghet in totu ◊ bi l'apo chinta! Etymon ltn. cingere Translations French habiller, vêtir English to dress Spanish ceñir, vestir, llevar Italian cìngere, vestire German umschließen, anziehen.

chígua, chígula chícula

chigulàre , vrb Definition cantare a murmutu che una chígula, fàere moida Synonyms e antonyms mulmutare Sentences no at ispostu ancora de chigulare! Etymon srd.

chijína chighína

chijinàtu , agt: chinisatzu, chisinatu, chixinatu Definition nau de colore, chi est che a su chinisu Synonyms e antonyms chijininu, cinisacu, cinixali, múrinu Sentences candho miro su càvanu iscarridu de cussu criu, m'istremutit sa pedhe chijinata briva de basos! ◊ si ammentat s’aera biaita e chisinata de cussa die chi fit morzendhe Scientific Terminology clr Etymon srd. Translations French cendré English ash-grey Spanish ceniciento Italian cenerìccio, cenerógnolo German aschenfarbig.

chijinèra , nf Definition fémina chi istat sèmpere in su foghile, acanta a sa forredha, nau in cobertantza puru Etymon srd. Translations French cendrillon English cinderella Spanish cenicienta Italian cenerèntola German Aschenbrödel.

chijinéri chighinéri