chiesisíat , prn Definition
chie (si) siat, css. persona, chie si bògiat chi siat, unu/una bastat chi siat
Synonyms e antonyms
chincoi,
chinechisiat,
chinecoe,
chinisiollat,
siachisiat
/
chie,
chine
Sentences
chiesisiat podet fàghere una cosa goi ◊ chiesisiat chi cherfat intrare, catzachelu!
Etymon
srd.
Translations
French
qui que ce soit,
n'importe qui
English
anyone
Spanish
quienquiera,
cualquiera (que)
Italian
chicchessìa,
chiùnque
German
wer auch immer.
chietàre , vrb: achedare* Synonyms e antonyms apachiare, apasaogare, assebiai.
chietèsa , nf Definition
su èssere totu chietu, assentau, firmu
Synonyms e antonyms
assébiu
Sentences
su bilde de cussa tanca contra a sole lughet, cumbidendhe sos ojos chi si bi frimmant in chietesa ◊ fiat chietu ma de una chietesa chi fadiat a timiri
Etymon
srd.
Translations
French
calme,
repos
English
quiet
Spanish
tranquilidad,
calma
Italian
quïète
German
Ruhe.
chiétu chétu
chifílu , avb: achifilu* Definition a trotu, male / bènnere, essire a chifilu = a chivésciu, a trotu Synonyms e antonyms abboe, achibboe, acorrimboe, calembru, chivessu, imboe, ochirioe.
chígala chícula
chíghela, chíghera chíchela
chíghere , nm Definition
basolu becudu, fasolu cíxiri, genia de laore a tiradura e su granu chi faet, bonu po papare, coment'e unu pisu ma tundhu e cun su bicu ue bogat sa tzeurra: faet sa tega curtza curtza cun d-unu o duos granos)
Synonyms e antonyms
basolubitzudu,
basoludundhu,
cígiri
Sentences
fut su chíghere orrostiu su prus pastu preferiu po dhos fàere bufare! ◊ in iscola poniant is piciochedhos addoraos a benugos nuos in terra, a bortas cun chíghere asuta
Scientific Terminology
lrs, Cicer arietinum
Etymon
ltn.
cicer.
Translations
French
pois chiche
English
chickpea
Spanish
garbanzo
Italian
céce
German
Kichererbse,
Kicherling.
chigherína , nf Definition coígiu, cosighedha coigiada Synonyms e antonyms minudàntzia, nennaria, pimpirimpalla, pistiridhu.
chighigliàre , vrb Definition
erríere a iscracàlios mannos
Synonyms e antonyms
iscacagliare,
isgangagliare
Etymon
srd.
Translations
French
chahuter,
rire brusquement
English
to laugh in an unseemely manner
Spanish
reír a carcajadas
Italian
rìdere scompostaménte
German
schallend lachen.
chighígliu chichígliu
chighilliàdu , agt Definition
chi est postu in chighílliu
Synonyms e antonyms
aunzadu,
avolotadu,
bolluzadu,
suguzadu
Sentences
sa zente fit totu chighilliada dai sos sinedristas, fariseos e iscribbas
Etymon
srd.
Translations
French
agité,
excité
English
excited
Spanish
agitado,
excitado
Italian
agitato,
eccitato
German
aufgeregt.
chighillítu , nm Definition chirighiri, tocamentu po fàere erríere, fintzes iscrafíngiu Synonyms e antonyms chillighilli.
chighílliu chichígliu
chighíllu chichígliu
chighína , nf, nm: chigina,
chijina,
chinisa,
chiníscia,
chisina,
chixina Definition
su materiale a pruinedhu fine chi abbarrat de sa cosa e mescamente linna) abbruxada (de colore biancu brutu si est abbruxada bene)
Synonyms e antonyms
chíghine,
chinisu,
cinus
Idioms
csn:
sas chixinas, sos chisinos = su mércuris candho comintzat su barantinu; betare sas chisinas a unu = betàreli maledissiones, fàghereli fatuzos; falare o fàghere una cosa o unu logu a chisina = abbruxai totu; zúghere sa cara che a sa chisina = portai faci lègia, istai mali; èssere a una chisina = èssiri imbriagus; frocas de chisina = tàpile ladu de chisina, fozisina brusiada chi bolat; mòrrere in sa chisina = bregúngia manna pruscatotu po un'ómini, nau de chini si morit in domu e no trabballendi
Sentences
ube si fachet focu bi abbarrat chisina ◊ su fogu at falau a chisina totu su monte ◊ paret unu vulcanu bombitendhe chigina e bràgia ◊ cussu logu est carralzadu de chixina, ca l'ant brujadu ◊ cussu est fatu a chigina e ismentigadu puru
2.
zughet sa cara chei sa chisina, in colore de chisina ◊ ti faches chei su frore de sa chisina pro onzi cosichedha ◊ pro te no benit mai mércuris de chijina e gai sempre in màscara ses tue! (S.Casu)
Etymon
ltn.
*cinisia
Translations
French
cendre
English
ash
Spanish
ceniza
Italian
cénere
German
Asche.
chighinàrzu , agt Definition
chi istat imbuscinau in su chinisu, totu brutu de chinisu
Synonyms e antonyms
chighineri,
chijinalzu
Etymon
srd.
Translations
French
sale de cendre (ou couvert)
English
ashy
Spanish
ceniciento
Italian
ceneróso
German
mit Asche bedeckt.
chíghine , nm Definition su chi abbarrat de sa cosa abbruxada, chinisu e orrughedhos de crabone / fàghere a c. = achighinare, abbruxai Synonyms e antonyms chighina*, chinisu, cinus Surnames and Proverbs smb: Chighine, Chighini.
chighinéri , agt: chijineri,
chiniseri,
chisineri Definition
chi istat sèmpere in su chinisu, acanta a su fogu, in sa forredha, chentza trebballare
Synonyms e antonyms
chinisaju,
fochilarju,
mandrone,
praitzosu
Sentences
est che bídere in campu su leone cun batu chijineri e trisinadu
Etymon
srd.
Translations
French
paresseux
English
lazy
Spanish
perezoso
Italian
neghittóso
German
träge.