cadúmbu, cadúmbulu, cadúmburu cadrúmbulu
caduméntzia , nf Definition su èssere càdumos Synonyms e antonyms innangarúmine | ctr. abbilesa, abbristéntzia, capacidade Sentences sa fama sua dh'ant ammanciada is caduméntzias nostas! Etymon srd.
càdumu , agt Definition chi no est tanti abbistu, chi est iscassu de cumprendhóniu Synonyms e antonyms tontu | ctr. abbistu, inteligenti Sentences ma ses càduma, lah! ◊ cussu càdumu fuedhat de strémpiu ◊ seus goici càdumus de fàiri dannu a nosu etotu ponendu fogu!◊ bi at bonos e metzanos, galanos e feos, àbbiles e càdumos.
cadúncu cadrúnfu
cadúnu cadaúnu
caentàda , nf: cazentada Definition su caentare Synonyms e antonyms calentada, intebiada | ctr. ifritada, refriscada Etymon srd.
caentadòre , nm Definition aparíciu chi serbit po caentare Synonyms e antonyms iscaldidore Etymon srd.
caentadúra , nf Synonyms e antonyms calentamentu, iscaldidura Etymon srd.
caentàe, caentài, caentàre, caentàri , vrb: cagentare,
cagentari,
cajentare Definition
giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa / caentare sas nàdigas a ccn. = pigaidhu a nadiadas
Synonyms e antonyms
acalorire,
caglientai,
calgentai,
cheghentare,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare,
sfridai
Sentences
su focu cajentat sa carena isfritia ◊ pica mantas pro nos cucuzare e caentare! ◊ caento s'abba pro sapunare sa criatura ◊ tenent sa linna pro si caentare in s'ierru ◊ corpa ca ti corpo cun cudha bacheta a sa pranta de sa manu… za mi l'at caentada! ◊ s'abba est in su fogu caentendhe
Etymon
srd.
Translations
French
chauffer
English
to warm
Spanish
calentar
Italian
scaldare
German
wärmen.
caènte , agt, nm: cagente,
caglienti,
cajente Definition
nau de una cosa, chi portat una temperadura prus arta de comente est a su normale, nau de su tempus, chi est faendho caentu, a diferéntzia de una temperadura bàscia e pruscatotu a paragone de sa temperadura de su cristianu; temperadura artighina / èssere in cagente = in caentu
Synonyms e antonyms
caldu,
callente,
cheghente
/
caentu,
calore
| ctr.
astroradu,
fridu
/
frios
Sentences
de cust'abba no faghet a ndhe bufare: est caente che píssiu ◊ zughet sas manos caentes che late
2.
sas túrturas rucrant sas costeras chircandhe sos caentes de beranu ◊ unu tempus fimis poveritos e cuntentos, temperaos a fritu e a cajente (Z.Deriu)◊ Maria est cicida in sa forredha, in su caente ◊ asuta de is forredhos dhu'est caente
Etymon
spn.
Translations
French
chaud
English
warmth
Spanish
caliente
Italian
caldo
German
warm.
caentósu , agt: cajentosu Definition
chi faet caentu, chi caentat, nau de unu logu, de una domo, de bestimentu
Synonyms e antonyms
callentosu,
cheghentosu
/
caente
| ctr.
fridu
Sentences
sas béstias chircant locos caentosos pro pàschere
Etymon
srd.
Translations
French
chaud
English
warm
Spanish
caliente
Italian
caldo
German
warm.
caéntu , nm: cajentu,
chelentu,
chellentu Definition
temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere
Synonyms e antonyms
caldu,
cazentu,
cheghentu
/
basca,
calura
| ctr.
frios,
fritore
Sentences
pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu
Etymon
srd.
Translations
French
chaud
English
heat
Spanish
calor
Italian
caldo
German
Wärme.
caentúra , nf Definition caentu forte, budhidore de sa carena po maladia / segare sa c. = fàghere essire sa frebba Synonyms e antonyms caglientura, frebba Etymon srd.
caestèdha, caestédhu , nf, nm Definition genia de istrégiu de iscaria Scientific Terminology stz.
caèta , nf: gaeta* Definition
genia de istrégiu de is muradores po pònnere impastu trebballandho
Synonyms e antonyms
gabbiassu
Scientific Terminology
stz
Translations
French
taloche
English
mortarboard
Spanish
bandeja,
batea
Italian
vassóio da muratóre
German
Aufziehbrett.
càfa , nf, nm: cafu,
gafu Definition
genia de aperta, de fossu, in su terrenu o in calecuna cosa
Synonyms e antonyms
calanca,
calancolu,
imbaga,
percolu,
tuvedha
Idioms
csn:
cafu de àrbure = tuvedha, bóidu in su truncu; pònniri su pei in cafa = pònnere su pè in bóidu, trambucare
Translations
French
cavité
English
hollow
Spanish
cavidad
Italian
cavità
German
Höhle.
cafadúra , nf Definition su cafare, aferrare istringhendho forte Synonyms e antonyms aferrada Etymon srd.
cafàfara , nf Definition its, cufàfara? fagher c. = istare in cumpangia? Sentences aio torrau a fàchere cafàfara chin sos cumpanzos e andhabo a currillare paris chin issos.
cafài, cafàre , vrb: acafai* Definition pigare, aferrare cun is manos calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de decídere una cosa totinduna Synonyms e antonyms abbrancai, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggafai, agganciai, aggarrai, aggranfare, agguantai, carrabbusai, leai, picare | ctr. iscapare Sentences andhandho a marrare nosi cafaiamus su pistocu, portaiamus ficu e papaiamus a màrticu 2. mancari piciochedha, ceo, cafo e ballo!
cafè , nm: cafei,
cafeo,
cafeu,
gafè Definition
genia de mata e su granu chi faet, chi si aturrat e molet po fàere unu bufóngiu; buteghinu chi dhue faent su cafei a bufare / cafeedhu (Astragalus boeticus)= zenia de erba chi si podet pònnere pro gafè
Synonyms e antonyms
botighinu,
cafeteria
Idioms
csn:
sa mama de su gafè = sa fundaina chi abarrat de su cafei una borta fatu; turrare, maghinare, fàghere, indurcare su gafè; bufare su gafè solu = chentza bi annúnghere nudha; su cafè podet èssere: gàrrigu, lenu, durche, rànchidu o marigosu (chi est sa calidade sua)
Sentences
mutimidhu cafeo: paret su velenu chi dhi ant giau a Gesugristu! ◊ sèciat, gomai, ca dhi fàcio su cafeo! ◊ oi cussu no at papau nudha, non si at bufau nimmancu su cafei!
Scientific Terminology
rbzc, bfg, coffea arabica, c. canephora, c. liberica, c. robusta
Etymon
itl.
Translations
French
café
English
coffee
Spanish
café
Italian
caffè
German
Kaffeebaum,
Kaffee.