cadúmbu, cadúmbulu, cadúmburu cadrúmbulu
caduméntzia , nf Definizione su èssere càdumos Sinonimi e contrari innangarúmine | ctr. abbilesa, abbristéntzia, capacidade Frasi sa fama sua dh'ant ammanciada is caduméntzias nostas! Etimo srd.
càdumu , agt Definizione chi no est tanti abbistu, chi est iscassu de cumprendhóniu Sinonimi e contrari tontu | ctr. abbistu, inteligenti Frasi ma ses càduma, lah! ◊ cussu càdumu fuedhat de strémpiu ◊ seus goici càdumus de fàiri dannu a nosu etotu ponendu fogu!◊ bi at bonos e metzanos, galanos e feos, àbbiles e càdumos.
cadúncu cadrúnfu
cadúnu cadaúnu
caentàda , nf: cazentada Definizione su caentare Sinonimi e contrari calentada, intebiada | ctr. ifritada, refriscada Etimo srd.
caentadòre , nm Definizione aparíciu chi serbit po caentare Sinonimi e contrari iscaldidore Etimo srd.
caentadúra , nf Sinonimi e contrari calentamentu, iscaldidura Etimo srd.
caentàe, caentài, caentàre, caentàri , vrb: cagentare,
cagentari,
cajentare Definizione
giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa / caentare sas nàdigas a ccn. = pigaidhu a nadiadas
Sinonimi e contrari
acalorire,
caglientai,
calgentai,
cheghentare,
iscaentare,
iscaldire
| ctr.
ifridare,
sfridai
Frasi
su focu cajentat sa carena isfritia ◊ pica mantas pro nos cucuzare e caentare! ◊ caento s'abba pro sapunare sa criatura ◊ tenent sa linna pro si caentare in s'ierru ◊ corpa ca ti corpo cun cudha bacheta a sa pranta de sa manu… za mi l'at caentada! ◊ s'abba est in su fogu caentendhe
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chauffer
Inglese
to warm
Spagnolo
calentar
Italiano
scaldare
Tedesco
wärmen.
caènte , agt, nm: cagente,
caglienti,
cajente Definizione
nau de una cosa, chi portat una temperadura prus arta de comente est a su normale, nau de su tempus, chi est faendho caentu, a diferéntzia de una temperadura bàscia e pruscatotu a paragone de sa temperadura de su cristianu; temperadura artighina / èssere in cagente = in caentu
Sinonimi e contrari
caldu,
callente,
cheghente
/
caentu,
calore
| ctr.
astroradu,
fridu
/
frios
Frasi
de cust'abba no faghet a ndhe bufare: est caente che píssiu ◊ zughet sas manos caentes che late
2.
sas túrturas rucrant sas costeras chircandhe sos caentes de beranu ◊ unu tempus fimis poveritos e cuntentos, temperaos a fritu e a cajente (Z.Deriu)◊ Maria est cicida in sa forredha, in su caente ◊ asuta de is forredhos dhu'est caente
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
chaud
Inglese
warmth
Spagnolo
caliente
Italiano
caldo
Tedesco
warm.
caentósu , agt: cajentosu Definizione
chi faet caentu, chi caentat, nau de unu logu, de una domo, de bestimentu
Sinonimi e contrari
callentosu,
cheghentosu
/
caente
| ctr.
fridu
Frasi
sas béstias chircant locos caentosos pro pàschere
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chaud
Inglese
warm
Spagnolo
caliente
Italiano
caldo
Tedesco
warm.
caéntu , nm: cajentu,
chelentu,
chellentu Definizione
temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere
Sinonimi e contrari
caldu,
cazentu,
cheghentu
/
basca,
calura
| ctr.
frios,
fritore
Frasi
pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chaud
Inglese
heat
Spagnolo
calor
Italiano
caldo
Tedesco
Wärme.
caentúra , nf Definizione caentu forte, budhidore de sa carena po maladia / segare sa c. = fàghere essire sa frebba Sinonimi e contrari caglientura, frebba Etimo srd.
caestèdha, caestédhu , nf, nm Definizione genia de istrégiu de iscaria Terminologia scientifica stz.
caèta , nf: gaeta* Definizione
genia de istrégiu de is muradores po pònnere impastu trebballandho
Sinonimi e contrari
gabbiassu
Terminologia scientifica
stz
Traduzioni
Francese
taloche
Inglese
mortarboard
Spagnolo
bandeja,
batea
Italiano
vassóio da muratóre
Tedesco
Aufziehbrett.
càfa , nf, nm: cafu,
gafu Definizione
genia de aperta, de fossu, in su terrenu o in calecuna cosa
Sinonimi e contrari
calanca,
calancolu,
imbaga,
percolu,
tuvedha
Modi di dire
csn:
cafu de àrbure = tuvedha, bóidu in su truncu; pònniri su pei in cafa = pònnere su pè in bóidu, trambucare
Traduzioni
Francese
cavité
Inglese
hollow
Spagnolo
cavidad
Italiano
cavità
Tedesco
Höhle.
cafadúra , nf Definizione su cafare, aferrare istringhendho forte Sinonimi e contrari aferrada Etimo srd.
cafàfara , nf Definizione its, cufàfara? fagher c. = istare in cumpangia? Frasi aio torrau a fàchere cafàfara chin sos cumpanzos e andhabo a currillare paris chin issos.
cafài, cafàre , vrb: acafai* Definizione pigare, aferrare cun is manos calecuna cosa, nau fintzes in su sensu de decídere una cosa totinduna Sinonimi e contrari abbrancai, aciapai, afarcai, afarrancae, aferrai, aggafai, agganciai, aggarrai, aggranfare, agguantai, carrabbusai, leai, picare | ctr. iscapare Frasi andhandho a marrare nosi cafaiamus su pistocu, portaiamus ficu e papaiamus a màrticu 2. mancari piciochedha, ceo, cafo e ballo!
cafè , nm: cafei,
cafeo,
cafeu,
gafè Definizione
genia de mata e su granu chi faet, chi si aturrat e molet po fàere unu bufóngiu; buteghinu chi dhue faent su cafei a bufare / cafeedhu (Astragalus boeticus)= zenia de erba chi si podet pònnere pro gafè
Sinonimi e contrari
botighinu,
cafeteria
Modi di dire
csn:
sa mama de su gafè = sa fundaina chi abarrat de su cafei una borta fatu; turrare, maghinare, fàghere, indurcare su gafè; bufare su gafè solu = chentza bi annúnghere nudha; su cafè podet èssere: gàrrigu, lenu, durche, rànchidu o marigosu (chi est sa calidade sua)
Frasi
mutimidhu cafeo: paret su velenu chi dhi ant giau a Gesugristu! ◊ sèciat, gomai, ca dhi fàcio su cafeo! ◊ oi cussu no at papau nudha, non si at bufau nimmancu su cafei!
Terminologia scientifica
rbzc, bfg, coffea arabica, c. canephora, c. liberica, c. robusta
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
café
Inglese
coffee
Spagnolo
café
Italiano
caffè
Tedesco
Kaffeebaum,
Kaffee.