A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

farmacía , nf Definition logu o genia de butega inue bendhent is meighinas Synonyms e antonyms botecaria.

farmacísta , nm Synonyms e antonyms botecàriu Scientific Terminology prf.

farmàda , nf Definition su farmare, su fàere in chiliru, su prugare Synonyms e antonyms farmadura Etymon srd.

farmadúra , nf Synonyms e antonyms farmada, prugadura Etymon srd.

farmàre , vrb: framare Definition fàere su laore in chiliru, in canistedha, in favule Synonyms e antonyms cerri, cherrintzonare, chilibrare, chirrare, farinare, iscerai, prugae, scedassai, spalinai Etymon srd.

faròni , nm, agt Definition chie o chi campat trampandho a s'unu e a s'àteru, a fortza de imbodhigos, de trampas Synonyms e antonyms imbistiritzu, imbodhicheri, imbodhiosu, imbusteri, tramperi.

faronía , nf Definition massa de farones, chedha de tramperis, gente pagu onesta chi campat trampandho e furandho e mancari cumparet onesta puru.

fàrra , nf Definition css. laore móliu a fine, ma mescamente trigu po fàere a pane: si distinghet in pódhine (grussu - bilinzone o pódhini mannu - e fini o podhinedhu), iscete (sa farina de civraxu e tzichi o podha), e símbula o chiu (de duas calidades, po panes prus bonos, cocòi, murtau, àteros); matzigadura de linna segada a serra, a serrone Synonyms e antonyms farina / burrumballa Idioms csn: fai, fàghere sa f. = farinare; f. ammestura = chentza chirriada in crezes; fai pagu f. cun ccn. = fàghere pagu frasca, no ndi bogai nudha; f. de fai óstias = sa menzus (e pro cussu "no èssiri farra de fai óstias" = èssere malu); iscoai a unu che cani in crobi de f. = catzare a unu che mazadu a terudha, de mala manera Sentences manus lestras sedatzant su frori de sa farra, dha cumossant, dha ciuexint, dha ispòngiant e dha inforrant ◊ fatendhe sa farra sas féminas si pesaiant a cantare ◊ mama at preparadu su cherrigu e su sedatzu: de sa farra faghet bellu impastu, lu suighet e lu sestat su pane de onzi die 2. dh'ant iscoau che cani in crobi de farra ◊ sa farra de su tiàulu si ndi andat totu in podhi 3. uhm, cun mei fait pagu farra: chi bolit arrespetu mi bollu arrespetada! ◊ is manus cancaradas, su dotori: cun mei farra ndi fait pagu! Surnames and Proverbs prb: chini tenit farra e casu incasat macarronis Etymon ltn. farra Translations French farine de blé English wholemeal flour Spanish harina integral Italian farina integrale German Vollkornmehl.

farradúra , nf Definition s'ala de fundhu de sa gunnedha segundhu su costúmene Scientific Terminology cst.

farràghine , nf, nm: erràine, farràina, farràini, farràinu, farrani, farràniu, ferràghine, ferràina, ferràinu, ferrani, forràina, forràini, forrani, forrània Definition erbaju semenau po is animales a foràgiu, mescamente órgiu; fintzes fenarzu o fenumurru Synonyms e antonyms pamenta Idioms csn: bruja ferràina = limbi malu, limbi mala; andai a forrani = andhare a linna (fine, faschinas) pro su fogu; cambas, bratzus de forrani (nau a menisprésiu)= filivili, tropu fines; cuadhu miu no mòrxasta ca gei crescit su forràini! = itl. campa cavallo chè l'erba cresce; launedha de forrani = pipiriolu de fenu Sentences sunt créschidos che farràina in corcadorzos de crapas ◊ in su cungiaredhu su pastori dhoi tenit ferràinu po su bestiàmini ◊ Gavinu teniat cos'e arroghedhu de terra e dh'iat arada a forràini 2. cambas de giuncu, bratzus de forrani, ses tui sa chi tocat su sentidu miu!…(R.Locci) Scientific Terminology msg Etymon ltn. farragine(m), ferragine(m) Translations French fourragère English grass-land Spanish herbazal, pasto, centenal Italian erbàio German Grünland.

farragòtu , nm Synonyms e antonyms farrogu, forrogadura, morigamentu Etymon srd. Translations French fouille English searching Spanish hurgamiento Italian rovistìo German Stöbern.

farraímpia , nf Definition sa matza de su trigu postu a modhe dies meda, sueta, lassada pasiare e iscolomada: essit bianca che late e s'impreat po meighina e fàere imbidonu de pònnere a s’orrobba prentzandho po essire tètera; una calidade de pane Synonyms e antonyms groru, imbidoni, madone.

farràina, farràini, farràinu farràghine

farrajòa, farrajòba, farrajòla , nf Definition istrégiu de fenu, mannu e largu, bàsciu Synonyms e antonyms caistedhu, carrigu Sentences chi est fendi tropu soi ponidí una farrajoa in conca ◊ ant batidu donni cosa: farrajolas, cadinos, ischios, cubedinas, misuras…◊ si fia pintore faia unu retratu a sa coghina cun s'arràmene, sas farrajolas e sos sedatzos Scientific Terminology stz Etymon srd.

farrambódhiu , nm Synonyms e antonyms cadaxédiu, maciamurru, matimbódhiu Sentences no ndhe sucediat mai de farrambódhios ca dónnia pastore si acussorgiàt agantu fut sèmpere istétiu Translations French embrouillement English tangle Spanish maraña Italian garbúglio German Flickwerk.

farrambuliài , vrb Definition fàere farrambúlios, betare apare chentza critériu, fàere bacanu Synonyms e antonyms istrechedhai Sentences deo no apu annegau a nemos… e ite totu est farrambuliandu?! (G.C.Mameli) Etymon srd.

farrambúliu , nm Synonyms e antonyms aciorodhu, ciafaretzu, coredhu, impiastru / bacanu, carralzu, tréulu.

farramènta , nf: ferramenta, forramenta Definition css. trastu o aina chi serbit a trebballare, mescamente fatu de ferru o àteru metallu Synonyms e antonyms adressu, aima, aímine, alàscios, ammàniu, ferratza 1, ferratzina Idioms csn: zenias de forramenta: po usu de messajus, de butajus, de ferreris, de silugianus, e gai; bogare s'ata a una f. = acutzai o fintzas mallai un'aina a manera chi s'atza resurtit prus fini e seghit bèni; pònniri is ferramentas a ccn. (in cobertantza) = arrestare Sentences gighet una ferramenta mísera e malancinida, che pistola frobbida cultza e fine ◊ a triballare bi cheret forramenta bona ◊ su traballu grae si faiat cun is farramentas a manu Etymon itl. ferramenta Translations French outil, outillage English tools, utensil Spanish herramienta, utensilio Italian arnése, attrézzo, utensilerìa German Werkzeug.

farrànca , nf: afarranca, farrunca, franca Definition sa manu (o pei de ananti) de un'animale chi giughet ungas longas acancarronadas e a punta, ma fintzes sa manu de sa gente cunsiderada furunca; aina totu a gàncios acapiada a una fune po ndhe piscare calecuna cosa orruta a s'abba in is putzos, o fintzes de pònnere apicada in barracu po apicare cosa; genia de pane chi si faet a Pasca coment’e pipia (e po is pipias); un’arratza de arangiolu / min. francutza, francutzedha Synonyms e antonyms branca*, manu / aranca, arràncula, farrasca, frascada, scarràfiu / farrancada / frucàrgia Idioms csn: betare sa franca = aungrare, furai; betare francas a unu, a una cosa = pònniri is manus, ghetai is manus apitzus, afracai; giogare in francas de… = arrúiri o incapitai in manu de…; pònnere a francas a susu = pònniri o girai a brenti a susu, a branculimbesse Sentences su pisitu fait curri su lómburu cun is farrunchedhas ◊ eite si cuss'animaledhu giogat in francas a s'astore!…◊ ita chi m'intras in farruncas!…◊ si mi giogas in francas no t'iscapo! ◊ su cane at iscovacadu sa cosa cun sas francas 2. cussu fit in ziru chirchendhe carchi valentesa pro betare sa franca ◊ po ti nd'iscadrancai de su letu tocat a ti dhu furriai a farrancas a susu! Surnames and Proverbs smb: Franca Scientific Terminology crn Translations French patte, griffe English leg, claw Spanish pata, garra Italian zampa, artìglio German Tatze, Lauf, Klaue, Fang.

farrancàda, farrancàra , nf: afrancada, farruncada, francada, franchiada Definition cropu de farranca; tanti de cosa chi istat in d-una o fintzes duas manos unias; unu tanti pagu precisu / francada de agiudu = betada de manu azuendhe Synonyms e antonyms apuinada, brancada, frascada, manada / giunta / farranca 2. custa mi paret una francada de macos,sarvamentu! ◊ at ghiradu una bella francada de linna a su fogu ◊ pongat sa pingiada de s'àcua e ghetidinci una farrancada de sali! ◊ totu cudha cosa mi l'aggantzaia a franchiadas ◊ dèu a fusteti custa cosa si dha pagu cun su dinai totu a una farrancara 3. sunt andhados pro li dare una francada de agiudu Etymon srd. Translations French coup de patte, poignée English blow with a paw, handful Spanish patada, puñado Italian zampata, manciata German Tatzenhieb, Handvoll.