farmacía , nf Definizione logu o genia de butega inue bendhent is meighinas Sinonimi e contrari botecaria.
farmacísta , nm Sinonimi e contrari botecàriu Terminologia scientifica prf.
farmàda , nf Definizione su farmare, su fàere in chiliru, su prugare Sinonimi e contrari farmadura Etimo srd.
farmàre , vrb: framare Definizione fàere su laore in chiliru, in canistedha, in favule Sinonimi e contrari cerri, cherrintzonare, chilibrare, chirrare, farinare, iscerai, prugae, scedassai, spalinai Etimo srd.
faròni , nm, agt Definizione chie o chi campat trampandho a s'unu e a s'àteru, a fortza de imbodhigos, de trampas Sinonimi e contrari imbistiritzu, imbodhicheri, imbodhiosu, imbusteri, tramperi.
faronía , nf Definizione massa de farones, chedha de tramperis, gente pagu onesta chi campat trampandho e furandho e mancari cumparet onesta puru.
fàrra , nf Definizione
css. laore móliu a fine, ma mescamente trigu po fàere a pane: si distinghet in pódhine (grussu - bilinzone o pódhini mannu - e fini o podhinedhu), iscete (sa farina de civraxu e tzichi o podha), e símbula o chiu (de duas calidades, po panes prus bonos, cocòi, murtau, àteros); matzigadura de linna segada a serra, a serrone
Sinonimi e contrari
farina
/
burrumballa
Modi di dire
csn:
fai, fàghere sa f. = farinare; f. ammestura = chentza chirriada in crezes; fai pagu f. cun ccn. = fàghere pagu frasca, no ndi bogai nudha; f. de fai óstias = sa menzus (e pro cussu "no èssiri farra de fai óstias" = èssere malu); iscoai a unu che cani in crobi de f. = catzare a unu che mazadu a terudha, de mala manera
Frasi
manus lestras sedatzant su frori de sa farra, dha cumossant, dha ciuexint, dha ispòngiant e dha inforrant ◊ fatendhe sa farra sas féminas si pesaiant a cantare ◊ mama at preparadu su cherrigu e su sedatzu: de sa farra faghet bellu impastu, lu suighet e lu sestat su pane de onzi die
2.
dh'ant iscoau che cani in crobi de farra ◊ sa farra de su tiàulu si ndi andat totu in podhi
3.
uhm, cun mei fait pagu farra: chi bolit arrespetu mi bollu arrespetada! ◊ is manus cancaradas, su dotori: cun mei farra ndi fait pagu!
Cognomi e Proverbi
prb:
chini tenit farra e casu incasat macarronis
Etimo
ltn.
farra
Traduzioni
Francese
farine de blé
Inglese
wholemeal flour
Spagnolo
harina integral
Italiano
farina integrale
Tedesco
Vollkornmehl.
farradúra , nf Definizione s'ala de fundhu de sa gunnedha segundhu su costúmene Terminologia scientifica cst.
farràghine , nf, nm: erràine,
farràina,
farràini,
farràinu,
farrani,
farràniu,
ferràghine,
ferràina,
ferràinu,
ferrani,
forràina,
forràini,
forrani,
forrània Definizione
erbaju semenau po is animales a foràgiu, mescamente órgiu; fintzes fenarzu o fenumurru
Sinonimi e contrari
pamenta
Modi di dire
csn:
bruja ferràina = limbi malu, limbi mala; andai a forrani = andhare a linna (fine, faschinas) pro su fogu; cambas, bratzus de forrani (nau a menisprésiu)= filivili, tropu fines; cuadhu miu no mòrxasta ca gei crescit su forràini! = itl. campa cavallo chè l'erba cresce; launedha de forrani = pipiriolu de fenu
Frasi
sunt créschidos che farràina in corcadorzos de crapas ◊ in su cungiaredhu su pastori dhoi tenit ferràinu po su bestiàmini ◊ Gavinu teniat cos'e arroghedhu de terra e dh'iat arada a forràini
2.
cambas de giuncu, bratzus de forrani, ses tui sa chi tocat su sentidu miu!…(R.Locci)
Terminologia scientifica
msg
Etimo
ltn.
farragine(m), ferragine(m)
Traduzioni
Francese
fourragère
Inglese
grass-land
Spagnolo
herbazal,
pasto,
centenal
Italiano
erbàio
Tedesco
Grünland.
farragòtu , nm Sinonimi e contrari
farrogu,
forrogadura,
morigamentu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
fouille
Inglese
searching
Spagnolo
hurgamiento
Italiano
rovistìo
Tedesco
Stöbern.
farraímpia , nf Definizione sa matza de su trigu postu a modhe dies meda, sueta, lassada pasiare e iscolomada: essit bianca che late e s'impreat po meighina e fàere imbidonu de pònnere a s’orrobba prentzandho po essire tètera; una calidade de pane Sinonimi e contrari groru, imbidoni, madone.
farràina, farràini, farràinu farràghine
farrajòa, farrajòba, farrajòla , nf Definizione istrégiu de fenu, mannu e largu, bàsciu Sinonimi e contrari caistedhu, carrigu Frasi chi est fendi tropu soi ponidí una farrajoa in conca ◊ ant batidu donni cosa: farrajolas, cadinos, ischios, cubedinas, misuras…◊ si fia pintore faia unu retratu a sa coghina cun s'arràmene, sas farrajolas e sos sedatzos Terminologia scientifica stz Etimo srd.
farrambódhiu , nm Sinonimi e contrari
cadaxédiu,
maciamurru,
matimbódhiu
Frasi
no ndhe sucediat mai de farrambódhios ca dónnia pastore si acussorgiàt agantu fut sèmpere istétiu
Traduzioni
Francese
embrouillement
Inglese
tangle
Spagnolo
maraña
Italiano
garbúglio
Tedesco
Flickwerk.
farrambuliài , vrb Definizione fàere farrambúlios, betare apare chentza critériu, fàere bacanu Sinonimi e contrari istrechedhai Frasi deo no apu annegau a nemos… e ite totu est farrambuliandu?! (G.C.Mameli) Etimo srd.
farrambúliu , nm Sinonimi e contrari aciorodhu, ciafaretzu, coredhu, impiastru / bacanu, carralzu, tréulu.
farramènta , nf: ferramenta,
forramenta Definizione
css. trastu o aina chi serbit a trebballare, mescamente fatu de ferru o àteru metallu
Sinonimi e contrari
adressu,
aima,
aímine,
alàscios,
ammàniu,
ferratza 1,
ferratzina
Modi di dire
csn:
zenias de forramenta: po usu de messajus, de butajus, de ferreris, de silugianus, e gai; bogare s'ata a una f. = acutzai o fintzas mallai un'aina a manera chi s'atza resurtit prus fini e seghit bèni; pònniri is ferramentas a ccn. (in cobertantza) = arrestare
Frasi
gighet una ferramenta mísera e malancinida, che pistola frobbida cultza e fine ◊ a triballare bi cheret forramenta bona ◊ su traballu grae si faiat cun is farramentas a manu
Etimo
itl.
ferramenta
Traduzioni
Francese
outil,
outillage
Inglese
tools,
utensil
Spagnolo
herramienta,
utensilio
Italiano
arnése,
attrézzo,
utensilerìa
Tedesco
Werkzeug.
farrànca , nf: afarranca,
farrunca,
franca Definizione
sa manu (o pei de ananti) de un'animale chi giughet ungas longas acancarronadas e a punta, ma fintzes sa manu de sa gente cunsiderada furunca; aina totu a gàncios acapiada a una fune po ndhe piscare calecuna cosa orruta a s'abba in is putzos, o fintzes de pònnere apicada in barracu po apicare cosa; genia de pane chi si faet a Pasca coment’e pipia (e po is pipias); un’arratza de arangiolu / min. francutza, francutzedha
Sinonimi e contrari
branca*,
manu
/
aranca,
arràncula,
farrasca,
frascada,
scarràfiu
/
farrancada
/
frucàrgia
Modi di dire
csn:
betare sa franca = aungrare, furai; betare francas a unu, a una cosa = pònniri is manus, ghetai is manus apitzus, afracai; giogare in francas de… = arrúiri o incapitai in manu de…; pònnere a francas a susu = pònniri o girai a brenti a susu, a branculimbesse
Frasi
su pisitu fait curri su lómburu cun is farrunchedhas ◊ eite si cuss'animaledhu giogat in francas a s'astore!…◊ ita chi m'intras in farruncas!…◊ si mi giogas in francas no t'iscapo! ◊ su cane at iscovacadu sa cosa cun sas francas
2.
cussu fit in ziru chirchendhe carchi valentesa pro betare sa franca ◊ po ti nd'iscadrancai de su letu tocat a ti dhu furriai a farrancas a susu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Franca
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
patte,
griffe
Inglese
leg,
claw
Spagnolo
pata,
garra
Italiano
zampa,
artìglio
Tedesco
Tatze,
Lauf,
Klaue,
Fang.
farrancàda, farrancàra , nf: afrancada,
farruncada,
francada,
franchiada Definizione
cropu de farranca; tanti de cosa chi istat in d-una o fintzes duas manos unias; unu tanti pagu precisu / francada de agiudu = betada de manu azuendhe
Sinonimi e contrari
apuinada,
brancada,
frascada,
manada
/
giunta
/
farranca
2.
custa mi paret una francada de macos,sarvamentu! ◊ at ghiradu una bella francada de linna a su fogu ◊ pongat sa pingiada de s'àcua e ghetidinci una farrancada de sali! ◊ totu cudha cosa mi l'aggantzaia a franchiadas ◊ dèu a fusteti custa cosa si dha pagu cun su dinai totu a una farrancara
3.
sunt andhados pro li dare una francada de agiudu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
coup de patte,
poignée
Inglese
blow with a paw,
handful
Spagnolo
patada,
puñado
Italiano
zampata,
manciata
Tedesco
Tatzenhieb,
Handvoll.