locàrzu , nm Definition genia de cullera de ossu, fata cun sa punta de unu corru Synonyms e antonyms cogalzu, collàrgiu, cragallu, giogalzu, pilita Scientific Terminology ans.
locàsi , nm Definition
genia de erba fragosa, bona fintzes po meighina e prantada puru
Synonyms e antonyms
isopu 3
Scientific Terminology
rba, Hyssopus officinalis
Etymon
srdn.
Translations
French
hysope
English
hyssop
Spanish
hisopo
Italian
issòpo
German
Ysop.
locàsu, locàu , nm: lochesu,
luchesu Definition
iscova de argiolas o mundha domos, una genia de erba linnosa, fragosa, chi poniant po iscoba a mundhare fora e auscare porcos
Synonyms e antonyms
alacasu,
alluevogu 1,
armidhone,
bronzedhu,
calacasu,
cocici,
lochera,
luchitu,
lucrexu,
mummueu,
ossassi,
spinedopis
Scientific Terminology
rbl, Stachys glutinosa
Etymon
srdn.
Translations
French
épiaire poisseuse
English
heal-all,
betony
Spanish
betónica
Italian
stàchide
German
Klebkraut,
Zieste.
lochèsa , nf Definition cosighedha chentza cabu, de pagu contu, cosa pagu e nudha giusta Synonyms e antonyms lochidadi, lochímini Sentences dèu fui pipia e a meigamma no drommei, abarrai a giogai, aici, fendi lochesas, lah! Etymon srd.
lochésu locàsu
lochidàdi , nf: lochirari Definition genia de machiore, de cosighedha chentza cabu, de pagu contu Synonyms e antonyms lochesa, lochímini Sentences citu, sidharí cun custas lochiraris, oi! ◊ bai ca no seu narendi lochiraris! Etymon srd.
lochímini , nm Definition
cosa de macos, chi faent o narant is macos
Synonyms e antonyms
balossímini,
bambímine,
desatinu,
isabóriu,
isambrúliu,
lochesa,
lochidadi,
lolluine,
tontesa
Etymon
srd.
Translations
French
bêtise,
sottise
English
silliness
Spanish
tontería
Italian
sciocchézza
German
Dummheit.
lochiràri lochidàdi
loconàri , nm Definition calidade de bide chi faet àghina bianca Synonyms e antonyms lacanarzu 1.
locoróju , agt Definition nau de ccn., chi est chentza sustàntzia, de pagu importu, bambu, locu Synonyms e antonyms isàpidu, locàciu Sentences candho s'arréjonu si faghiat locoroju deo mi che andhaia.
lócri , nm Definition una genia de erba, bandhera de santu Giuanni, o fiore (grogu) de sos isposos Synonyms e antonyms cadrúmbulu, carciúmbulu, travodha, trodha, truvedha, túmbara Scientific Terminology rba.
lócu , agt, nm: allocu 1,
Definition
chi o chie est pagu giustu de conca, prus che àteru chi est chentza cabu, chentza abbistesa / locu fracu = macu deretu
Synonyms e antonyms
bambioco,
baosatzu,
baosone,
deleadu,
macu
| ctr.
achistiadu,
atinadu,
atoadu,
cabosu,
giudisciosu,
sàbiu
Sentences
chini est cudha loca chi s'innamorit de mei?! ◊ fiat nàsciu locu e de lolloi abbentau iat bíviu
Etymon
spn.
loco
Translations
French
sot,
stupide,
bête,
idiot
English
dumb
Spanish
lelo,
bobo
Italian
stòlido,
scémo
German
dumm.
lócu 1 , nm: logu Definition
css. tretu, pentzau mescamente buidu, chentza nudha, css. istérria a manera de dhue pòdere càbere o pònnere cosa (o fintzes leada de calecuna cosa); calesiògiat parte o bandha de unu territóriu e fintzes totu su territóriu, sa gente etotu chi dhue istat o bivet; in s'organizatzione pulítiga de sa Sardigna medievale, s'istadu cun totu su territóriu suo (e po cussu si naraiat Carta de Logu, Corona de Logu, Bia de Logu)/ min. loghighedhu (fintzes in su sensu de l. malu); su logu podet èssere: po sa mannària, largu o meda, curtzu o istrintu o pagu, artu, bassu; po comente càmbiat, in paris, dortu, in falada o in pigada, craru, cuadu; po comente praghet, bellu, feu/légiu, límpiu/netu, brutu; po comente si podet passare, alliscinosu, iscolliaditu; po s'órdine o sa comodidade, allichidiu/remonidu, treulau, bonu, malu (l. malu si narat fintzes de unu tretu de sa carena chi, si dhue at male, segada, iscarràfiu o àteru, po comente si movet est istentosu a sanare)
Idioms
csn:
logu dortu = logu de monte, in costa, totu a pigadas e faladas, furriadas, iscamedhos e gai; logu malu = tretu ue no faghet o daet inzotu a bi colare, prenu de malesa, astrintu e gai; andai a l. = andhare a carchi logu; leare l. = ocupare, prenare logu, tretu; no… logu, in locos = perunu logu (es. no èssere in l., no a andhare a l.); a logu, in logu (coment'e torrada a una dimandha) = perunu logu; fai l. = illargare, fàghere a manera de lassare logu, tretu líchidu, fàchere locu in su colare de unu, donai passu; leàresi su l. = andai a logu, a trevessu, ispainaisí, isterririsí; dare l. = lassai logu, pigaindi s'istrobbu (nau fintzas in su sensu de mòrriri); pàrrere totu su logu paris = crèiri ca est totu fàcili fàcili; a logos, a logu = in tzertos logos ei e in àteros nono; remonire su l. = allichidiri, pòniri sa domu a sétiu; no ballit a l. = no balet a nudha; in l. de… = a su postu de…, in parti de…; l. de frenugu, de gureu, de tzicória = terrinu aundi acostumat a crèsciri (o acostumant a prantai) su fenugu, su gureu, sa cicória; fai arriri su logu = fàghere a ríere sa zente, fàghere birgonzas; incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu; torrare su coro a locu = dare asséliu a su coro, a s'ànimu; torrare a logu = (fintzas) torrare a su caminu zustu, dàresi un'adderetada in su cumportamentu
Sentences
pone inoghe cussa cosa, ca che at logu! ◊ aundi mi dha pongu custa cosa, chi no tengu logu?! ◊ nos amus fatu logu e donzunu tenet s'aposentu sou ◊ custa cosa leat tropu logu
2.
a sos Sardos nche los ant picaos a totus a locos mai bidos a gherrare frades ◊ tenent sa pretesa de chèrrere cumandhare in locu nostru ◊ iscurtaio su nàrrere antigóriu pro connòssere is logos de su logu ◊ ndhe ant bidu de logos faghindhe cussu viazu gai longu!…
3.
- A ue ses andhendhe? - A unu logu! ◊ no b'at nudha in logu ◊ su ladru no at fide in logu ◊ virtuosa sias chi no ndh'apat in logu che a tie! ◊ chirca ca ti chirco e isse no in logu! ◊ no bi at ànima in logu ◊ - Inue lu pones? - In logu! ◊ - A ue ses andhendhe? - A logu: so solu essindhe a intrare linna!
4.
dhui fiat genti meda e in custas dis de festa no fait a dhui fai logu!
5.
no ti les su logu: ista in domo ca mi serbis! ◊ si la lassas, cuss'erba si leat su logu ◊ no ti lees su logu, como, ca semus ponindhe a manigare!
6.
si li das logu, a cussa bona pessone, ti che intrat fintzas in domo tua ◊ no apo a istentare a bos dare logu, malàidu comente so! ◊ no mi trasendho meda: isco chi sezis in istrintu e già bos do logu
7.
totu su logu paris ti paret, a tie: candho b'ifundhes su pódhighe as a bídere cantu costat a fàghere cosa gai!
8.
s'umanidade a logos est gherrendhe ◊ a logus s'àcua est salia
9.
ma càstia cussu cristianu, incirendi su logu a no andai a votai! ◊ tocat a no cullonare su logu cun bàrtzigas, ca deasi ses cullonandhe a tie etotu!
Surnames and Proverbs
smb:
(De)logu
/
prb:
chin sa linna de su logu ist a si fàere su fogu!
Etymon
ltn.
locus
Translations
French
lieu,
endroit,
espace,
pièce,
territoire
English
place,
space,
environment,
territory
Spanish
lugar,
espacio,
territorio
Italian
luògo,
spàzio,
pósto,
ambiènte,
territòrio
German
Platz,
Raum,
Umgebung,
Umwelt,
Gebiet,
Land.
locucàre licucàre
locúra , nf: lucura 1,
lugura 1 Definition
fata o cosa de locos, de gente pagu sàbia, pagu abbista / learesila a lucura = a zogu, a brulla, chentza cabu
Synonyms e antonyms
arrevesciori,
dortidúdine,
machighinada,
macheine,
revessidade,
revessura
| ctr.
sabiesa,
sabiore
Sentences
pòvera conca: gríglios e luguras si sunt giambados in mughedhu sutzu (P.Casu)◊ canta cudhu cantu de sa tristura pro pibiu e pro lucura in cust'adhe de piantu! (A.Serra)◊ locura est chi presumant sos cocois ca giughent corros a pòdere arare (Cubedhu)◊ is lucuras fatas de is mannus tuus dhas tengu iscritas ◊ si no si ndh'at a àere frutu est locura su pagare! (F.I.Mannu)
Etymon
spn.
locura
Translations
French
sottise,
frivolité,
futilité
English
foolishness,
trifle
Spanish
necedad,
frivolidad
Italian
stoltézza,
frivolézza
German
Dummheit,
Frivolität.
locurréri , nf Synonyms e antonyms calacasu, locasu, lochera, locuridha, mummueu Scientific Terminology rbl.
locussiòne, locutziòni , nf Definition manera de nàrrere, foedhos postos impare po giare calecuna idea de logu, de manera, de tempus o àteru.