A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

locàrzu , nm Definitzione genia de cullera de ossu, fata cun sa punta de unu corru Sinònimos e contràrios cogalzu, collàrgiu, cragallu, giogalzu, pilita Terminologia iscientìfica ans.

locàsi , nm Definitzione genia de erba fragosa, bona fintzes po meighina e prantada puru Sinònimos e contràrios isopu 3 Terminologia iscientìfica rba, Hyssopus officinalis Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu hysope Ingresu hyssop Ispagnolu hisopo Italianu issòpo Tedescu Ysop.

locàsu, locàu , nm: lochesu, luchesu Definitzione iscova de argiolas o mundha domos, una genia de erba linnosa, fragosa, chi poniant po iscoba a mundhare fora e auscare porcos Sinònimos e contràrios alacasu, alluevogu 1, armidhone, bronzedhu, calacasu, cocici, lochera, luchitu, lucrexu, mummueu, ossassi, spinedopis Terminologia iscientìfica rbl, Stachys glutinosa Ètimu srdn. Tradutziones Frantzesu épiaire poisseuse Ingresu heal-all, betony Ispagnolu betónica Italianu stàchide Tedescu Klebkraut, Zieste.

lochèra , nf Sinònimos e contràrios calacasu, locasu, mummueu Terminologia iscientìfica rbl.

lochería , nf Sinònimos e contràrios lochesa, macheine Ètimu srd.

lochèsa , nf Definitzione cosighedha chentza cabu, de pagu contu, cosa pagu e nudha giusta Sinònimos e contràrios lochidadi, lochímini Frases dèu fui pipia e a meigamma no drommei, abarrai a giogai, aici, fendi lochesas, lah! Ètimu srd.

lochésu locàsu

lochidàdi , nf: lochirari Definitzione genia de machiore, de cosighedha chentza cabu, de pagu contu Sinònimos e contràrios lochesa, lochímini Frases citu, sidharí cun custas lochiraris, oi! ◊ bai ca no seu narendi lochiraris! Ètimu srd.

lochímini , nm Definitzione cosa de macos, chi faent o narant is macos Sinònimos e contràrios balossímini, bambímine, desatinu, isabóriu, isambrúliu, lochesa, lochidadi, lolluine, tontesa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bêtise, sottise Ingresu silliness Ispagnolu tontería Italianu sciocchézza Tedescu Dummheit.

lochiràri lochidàdi

loconàri , nm Definitzione calidade de bide chi faet àghina bianca Sinònimos e contràrios lacanarzu 1.

locoróju , agt Definitzione nau de ccn., chi est chentza sustàntzia, de pagu importu, bambu, locu Sinònimos e contràrios isàpidu, locàciu Frases candho s'arréjonu si faghiat locoroju deo mi che andhaia.

lócri , nm Definitzione una genia de erba, bandhera de santu Giuanni, o fiore (grogu) de sos isposos Sinònimos e contràrios cadrúmbulu, carciúmbulu, travodha, trodha, truvedha, túmbara Terminologia iscientìfica rba.

lócu , agt, nm: allocu 1, Definitzione chi o chie est pagu giustu de conca, prus che àteru chi est chentza cabu, chentza abbistesa / locu fracu = macu deretu Sinònimos e contràrios bambioco, baosatzu, baosone, deleadu, macu | ctr. achistiadu, atinadu, atoadu, cabosu, giudisciosu, sàbiu Frases chini est cudha loca chi s'innamorit de mei?! ◊ fiat nàsciu locu e de lolloi abbentau iat bíviu Ètimu spn. loco Tradutziones Frantzesu sot, stupide, bête, idiot Ingresu dumb Ispagnolu lelo, bobo Italianu stòlido, scémo Tedescu dumm.

lócu 1 , nm: logu Definitzione css. tretu, pentzau mescamente buidu, chentza nudha, css. istérria a manera de dhue pòdere càbere o pònnere cosa (o fintzes leada de calecuna cosa); calesiògiat parte o bandha de unu territóriu e fintzes totu su territóriu, sa gente etotu chi dhue istat o bivet; in s'organizatzione pulítiga de sa Sardigna medievale, s'istadu cun totu su territóriu suo (e po cussu si naraiat Carta de Logu, Corona de Logu, Bia de Logu)/ min. loghighedhu (fintzes in su sensu de l. malu); su logu podet èssere: po sa mannària, largu o meda, curtzu o istrintu o pagu, artu, bassu; po comente càmbiat, in paris, dortu, in falada o in pigada, craru, cuadu; po comente praghet, bellu, feu/légiu, límpiu/netu, brutu; po comente si podet passare, alliscinosu, iscolliaditu; po s'órdine o sa comodidade, allichidiu/remonidu, treulau, bonu, malu (l. malu si narat fintzes de unu tretu de sa carena chi, si dhue at male, segada, iscarràfiu o àteru, po comente si movet est istentosu a sanare) Maneras de nàrrere csn: logu dortu = logu de monte, in costa, totu a pigadas e faladas, furriadas, iscamedhos e gai; logu malu = tretu ue no faghet o daet inzotu a bi colare, prenu de malesa, astrintu e gai; andai a l. = andhare a carchi logu; leare l. = ocupare, prenare logu, tretu; no… logu, in locos = perunu logu (es. no èssere in l., no a andhare a l.); a logu, in logu (coment'e torrada a una dimandha) = perunu logu; fai l. = illargare, fàghere a manera de lassare logu, tretu líchidu, fàchere locu in su colare de unu, donai passu; leàresi su l. = andai a logu, a trevessu, ispainaisí, isterririsí; dare l. = lassai logu, pigaindi s'istrobbu (nau fintzas in su sensu de mòrriri); pàrrere totu su logu paris = crèiri ca est totu fàcili fàcili; a logos, a logu = in tzertos logos ei e in àteros nono; remonire su l. = allichidiri, pòniri sa domu a sétiu; no ballit a l. = no balet a nudha; in l. de… = a su postu de…, in parti de…; l. de frenugu, de gureu, de tzicória = terrinu aundi acostumat a crèsciri (o acostumant a prantai) su fenugu, su gureu, sa cicória; fai arriri su logu = fàghere a ríere sa zente, fàghere birgonzas; incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu; torrare su coro a locu = dare asséliu a su coro, a s'ànimu; torrare a logu = (fintzas) torrare a su caminu zustu, dàresi un'adderetada in su cumportamentu Frases pone inoghe cussa cosa, ca che at logu! ◊ aundi mi dha pongu custa cosa, chi no tengu logu?! ◊ nos amus fatu logu e donzunu tenet s'aposentu sou ◊ custa cosa leat tropu logu 2. a sos Sardos nche los ant picaos a totus a locos mai bidos a gherrare frades ◊ tenent sa pretesa de chèrrere cumandhare in locu nostru ◊ iscurtaio su nàrrere antigóriu pro connòssere is logos de su logu ◊ ndhe ant bidu de logos faghindhe cussu viazu gai longu!… 3. - A ue ses andhendhe? - A unu logu! ◊ no b'at nudha in logu ◊ su ladru no at fide in logu ◊ virtuosa sias chi no ndh'apat in logu che a tie! ◊ chirca ca ti chirco e isse no in logu! ◊ no bi at ànima in logu ◊ - Inue lu pones? - In logu! ◊ - A ue ses andhendhe? - A logu: so solu essindhe a intrare linna! 4. dhui fiat genti meda e in custas dis de festa no fait a dhui fai logu! 5. no ti les su logu: ista in domo ca mi serbis! ◊ si la lassas, cuss'erba si leat su logu ◊ no ti lees su logu, como, ca semus ponindhe a manigare! 6. si li das logu, a cussa bona pessone, ti che intrat fintzas in domo tua ◊ no apo a istentare a bos dare logu, malàidu comente so! ◊ no mi trasendho meda: isco chi sezis in istrintu e già bos do logu 7. totu su logu paris ti paret, a tie: candho b'ifundhes su pódhighe as a bídere cantu costat a fàghere cosa gai! 8. s'umanidade a logos est gherrendhe ◊ a logus s'àcua est salia 9. ma càstia cussu cristianu, incirendi su logu a no andai a votai! ◊ tocat a no cullonare su logu cun bàrtzigas, ca deasi ses cullonandhe a tie etotu! Sambenados e Provèrbios smb: (De)logu / prb: chin sa linna de su logu ist a si fàere su fogu! Ètimu ltn. locus Tradutziones Frantzesu lieu, endroit, espace, pièce, territoire Ingresu place, space, environment, territory Ispagnolu lugar, espacio, territorio Italianu luògo, spàzio, pósto, ambiènte, territòrio Tedescu Platz, Raum, Umgebung, Umwelt, Gebiet, Land.

locucàre licucàre

locúra , nf: lucura 1, lugura 1 Definitzione fata o cosa de locos, de gente pagu sàbia, pagu abbista / learesila a lucura = a zogu, a brulla, chentza cabu Sinònimos e contràrios arrevesciori, dortidúdine, machighinada, macheine, revessidade, revessura | ctr. sabiesa, sabiore Frases pòvera conca: gríglios e luguras si sunt giambados in mughedhu sutzu (P.Casu)◊ canta cudhu cantu de sa tristura pro pibiu e pro lucura in cust'adhe de piantu! (A.Serra)◊ locura est chi presumant sos cocois ca giughent corros a pòdere arare (Cubedhu)◊ is lucuras fatas de is mannus tuus dhas tengu iscritas ◊ si no si ndh'at a àere frutu est locura su pagare! (F.I.Mannu) Ètimu spn. locura Tradutziones Frantzesu sottise, frivolité, futilité Ingresu foolishness, trifle Ispagnolu necedad, frivolidad Italianu stoltézza, frivolézza Tedescu Dummheit, Frivolität.

locurídha , nf Sinònimos e contràrios calacasu, locasu, lochera, mummueu Terminologia iscientìfica rbl.

locurréri , nf Sinònimos e contràrios calacasu, locasu, lochera, locuridha, mummueu Terminologia iscientìfica rbl.

locussiòne, locutziòni , nf Definitzione manera de nàrrere, foedhos postos impare po giare calecuna idea de logu, de manera, de tempus o àteru.