locàrzu , nm Definizione genia de cullera de ossu, fata cun sa punta de unu corru Sinonimi e contrari cogalzu, collàrgiu, cragallu, giogalzu, pilita Terminologia scientifica ans.
locàsi , nm Definizione
genia de erba fragosa, bona fintzes po meighina e prantada puru
Sinonimi e contrari
isopu 3
Terminologia scientifica
rba, Hyssopus officinalis
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
hysope
Inglese
hyssop
Spagnolo
hisopo
Italiano
issòpo
Tedesco
Ysop.
locàsu, locàu , nm: lochesu,
luchesu Definizione
iscova de argiolas o mundha domos, una genia de erba linnosa, fragosa, chi poniant po iscoba a mundhare fora e auscare porcos
Sinonimi e contrari
alacasu,
alluevogu 1,
armidhone,
bronzedhu,
calacasu,
cocici,
lochera,
luchitu,
lucrexu,
mummueu,
ossassi,
spinedopis
Terminologia scientifica
rbl, Stachys glutinosa
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
épiaire poisseuse
Inglese
heal-all,
betony
Spagnolo
betónica
Italiano
stàchide
Tedesco
Klebkraut,
Zieste.
lochèsa , nf Definizione cosighedha chentza cabu, de pagu contu, cosa pagu e nudha giusta Sinonimi e contrari lochidadi, lochímini Frasi dèu fui pipia e a meigamma no drommei, abarrai a giogai, aici, fendi lochesas, lah! Etimo srd.
lochésu locàsu
lochidàdi , nf: lochirari Definizione genia de machiore, de cosighedha chentza cabu, de pagu contu Sinonimi e contrari lochesa, lochímini Frasi citu, sidharí cun custas lochiraris, oi! ◊ bai ca no seu narendi lochiraris! Etimo srd.
lochímini , nm Definizione
cosa de macos, chi faent o narant is macos
Sinonimi e contrari
balossímini,
bambímine,
desatinu,
isabóriu,
isambrúliu,
lochesa,
lochidadi,
lolluine,
tontesa
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
bêtise,
sottise
Inglese
silliness
Spagnolo
tontería
Italiano
sciocchézza
Tedesco
Dummheit.
lochiràri lochidàdi
loconàri , nm Definizione calidade de bide chi faet àghina bianca Sinonimi e contrari lacanarzu 1.
locoróju , agt Definizione nau de ccn., chi est chentza sustàntzia, de pagu importu, bambu, locu Sinonimi e contrari isàpidu, locàciu Frasi candho s'arréjonu si faghiat locoroju deo mi che andhaia.
lócri , nm Definizione una genia de erba, bandhera de santu Giuanni, o fiore (grogu) de sos isposos Sinonimi e contrari cadrúmbulu, carciúmbulu, travodha, trodha, truvedha, túmbara Terminologia scientifica rba.
lócu , agt, nm: allocu 1,
Definizione
chi o chie est pagu giustu de conca, prus che àteru chi est chentza cabu, chentza abbistesa / locu fracu = macu deretu
Sinonimi e contrari
bambioco,
baosatzu,
baosone,
deleadu,
macu
| ctr.
achistiadu,
atinadu,
atoadu,
cabosu,
giudisciosu,
sàbiu
Frasi
chini est cudha loca chi s'innamorit de mei?! ◊ fiat nàsciu locu e de lolloi abbentau iat bíviu
Etimo
spn.
loco
Traduzioni
Francese
sot,
stupide,
bête,
idiot
Inglese
dumb
Spagnolo
lelo,
bobo
Italiano
stòlido,
scémo
Tedesco
dumm.
lócu 1 , nm: logu Definizione
css. tretu, pentzau mescamente buidu, chentza nudha, css. istérria a manera de dhue pòdere càbere o pònnere cosa (o fintzes leada de calecuna cosa); calesiògiat parte o bandha de unu territóriu e fintzes totu su territóriu, sa gente etotu chi dhue istat o bivet; in s'organizatzione pulítiga de sa Sardigna medievale, s'istadu cun totu su territóriu suo (e po cussu si naraiat Carta de Logu, Corona de Logu, Bia de Logu)/ min. loghighedhu (fintzes in su sensu de l. malu); su logu podet èssere: po sa mannària, largu o meda, curtzu o istrintu o pagu, artu, bassu; po comente càmbiat, in paris, dortu, in falada o in pigada, craru, cuadu; po comente praghet, bellu, feu/légiu, límpiu/netu, brutu; po comente si podet passare, alliscinosu, iscolliaditu; po s'órdine o sa comodidade, allichidiu/remonidu, treulau, bonu, malu (l. malu si narat fintzes de unu tretu de sa carena chi, si dhue at male, segada, iscarràfiu o àteru, po comente si movet est istentosu a sanare)
Modi di dire
csn:
logu dortu = logu de monte, in costa, totu a pigadas e faladas, furriadas, iscamedhos e gai; logu malu = tretu ue no faghet o daet inzotu a bi colare, prenu de malesa, astrintu e gai; andai a l. = andhare a carchi logu; leare l. = ocupare, prenare logu, tretu; no… logu, in locos = perunu logu (es. no èssere in l., no a andhare a l.); a logu, in logu (coment'e torrada a una dimandha) = perunu logu; fai l. = illargare, fàghere a manera de lassare logu, tretu líchidu, fàchere locu in su colare de unu, donai passu; leàresi su l. = andai a logu, a trevessu, ispainaisí, isterririsí; dare l. = lassai logu, pigaindi s'istrobbu (nau fintzas in su sensu de mòrriri); pàrrere totu su logu paris = crèiri ca est totu fàcili fàcili; a logos, a logu = in tzertos logos ei e in àteros nono; remonire su l. = allichidiri, pòniri sa domu a sétiu; no ballit a l. = no balet a nudha; in l. de… = a su postu de…, in parti de…; l. de frenugu, de gureu, de tzicória = terrinu aundi acostumat a crèsciri (o acostumant a prantai) su fenugu, su gureu, sa cicória; fai arriri su logu = fàghere a ríere sa zente, fàghere birgonzas; incirai su logu = pònnere sa zente, sos àteros, o fintzas solu s'àteru in buluzu; torrare su coro a locu = dare asséliu a su coro, a s'ànimu; torrare a logu = (fintzas) torrare a su caminu zustu, dàresi un'adderetada in su cumportamentu
Frasi
pone inoghe cussa cosa, ca che at logu! ◊ aundi mi dha pongu custa cosa, chi no tengu logu?! ◊ nos amus fatu logu e donzunu tenet s'aposentu sou ◊ custa cosa leat tropu logu
2.
a sos Sardos nche los ant picaos a totus a locos mai bidos a gherrare frades ◊ tenent sa pretesa de chèrrere cumandhare in locu nostru ◊ iscurtaio su nàrrere antigóriu pro connòssere is logos de su logu ◊ ndhe ant bidu de logos faghindhe cussu viazu gai longu!…
3.
- A ue ses andhendhe? - A unu logu! ◊ no b'at nudha in logu ◊ su ladru no at fide in logu ◊ virtuosa sias chi no ndh'apat in logu che a tie! ◊ chirca ca ti chirco e isse no in logu! ◊ no bi at ànima in logu ◊ - Inue lu pones? - In logu! ◊ - A ue ses andhendhe? - A logu: so solu essindhe a intrare linna!
4.
dhui fiat genti meda e in custas dis de festa no fait a dhui fai logu!
5.
no ti les su logu: ista in domo ca mi serbis! ◊ si la lassas, cuss'erba si leat su logu ◊ no ti lees su logu, como, ca semus ponindhe a manigare!
6.
si li das logu, a cussa bona pessone, ti che intrat fintzas in domo tua ◊ no apo a istentare a bos dare logu, malàidu comente so! ◊ no mi trasendho meda: isco chi sezis in istrintu e già bos do logu
7.
totu su logu paris ti paret, a tie: candho b'ifundhes su pódhighe as a bídere cantu costat a fàghere cosa gai!
8.
s'umanidade a logos est gherrendhe ◊ a logus s'àcua est salia
9.
ma càstia cussu cristianu, incirendi su logu a no andai a votai! ◊ tocat a no cullonare su logu cun bàrtzigas, ca deasi ses cullonandhe a tie etotu!
Cognomi e Proverbi
smb:
(De)logu
/
prb:
chin sa linna de su logu ist a si fàere su fogu!
Etimo
ltn.
locus
Traduzioni
Francese
lieu,
endroit,
espace,
pièce,
territoire
Inglese
place,
space,
environment,
territory
Spagnolo
lugar,
espacio,
territorio
Italiano
luògo,
spàzio,
pósto,
ambiènte,
territòrio
Tedesco
Platz,
Raum,
Umgebung,
Umwelt,
Gebiet,
Land.
locucàre licucàre
locúra , nf: lucura 1,
lugura 1 Definizione
fata o cosa de locos, de gente pagu sàbia, pagu abbista / learesila a lucura = a zogu, a brulla, chentza cabu
Sinonimi e contrari
arrevesciori,
dortidúdine,
machighinada,
macheine,
revessidade,
revessura
| ctr.
sabiesa,
sabiore
Frasi
pòvera conca: gríglios e luguras si sunt giambados in mughedhu sutzu (P.Casu)◊ canta cudhu cantu de sa tristura pro pibiu e pro lucura in cust'adhe de piantu! (A.Serra)◊ locura est chi presumant sos cocois ca giughent corros a pòdere arare (Cubedhu)◊ is lucuras fatas de is mannus tuus dhas tengu iscritas ◊ si no si ndh'at a àere frutu est locura su pagare! (F.I.Mannu)
Etimo
spn.
locura
Traduzioni
Francese
sottise,
frivolité,
futilité
Inglese
foolishness,
trifle
Spagnolo
necedad,
frivolidad
Italiano
stoltézza,
frivolézza
Tedesco
Dummheit,
Frivolität.
locurréri , nf Sinonimi e contrari calacasu, locasu, lochera, locuridha, mummueu Terminologia scientifica rbl.
locussiòne, locutziòni , nf Definizione manera de nàrrere, foedhos postos impare po giare calecuna idea de logu, de manera, de tempus o àteru.