A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

manafídi , nf: manefidi, maninfide, manivide Definition anedhu chi s'ómine donat a sa fémina candho si faent isposos Synonyms e antonyms anedhu, fede, maninfiore, matzete Sentences sa manivide de oro chi m'as dadu, in sa losa no la suterro, no: la torro a tie (P.Mereu) Scientific Terminology prd Etymon itl. mani in fede.

manafuntèsa , nf Definition manu afuntesa, pigada, poderada (cun un'àtera manu)/ andhare a m. Synonyms e antonyms manudenta Sentences faghet piaghere candho, cun d-unu pitzinnu a cadhigarone e unu a manafuntesa, recuides a domo (Z.A.Cappai) Etymon srd.

managhéncia, managhéntzia , nf Definition su èssere managos, ballalloes, bovos Synonyms e antonyms bovéntzia, boveria, tramalléntzia | ctr. abbistesa, ispeltitúdine Sentences tra preitza e managhéntzia, cussu dh'acabbat a fàmini! Etymon srd. Translations French naïveté, crédulité English naivety Spanish simpleza, memez Italian dabbenàggine German Dummheit.

manàgiu , nm Definition su èssere a cumandhu de un'àteru, asuta, prus pagu de un'àteru / pigare m. = pigare possessu Synonyms e antonyms omenàgiu* Sentences Luisicu trabballendu si fut acatau ca manàgiu no fut (B.Lobina).

manàgu , agt, nm Definition persona de pagu contu, chi no est de pònnere in càrculu, chi si lassat pigare in giru, chi no est bonu a nudha, istrossa Synonyms e antonyms bovo, cocollodho, cumbessu, dissalliu, drodhe / ildeoltu, stramu / cartzellete, fardugu, lertone | ctr. àbbile Sentences managu dèu ca no seu bonu a fai nudha! ◊ trabballendu, si fut acatau ca managu no fut ◊ mancai sia unu pagu managa, sa bestimenta ti dh'arràngiu dèu ◊ ses tui su managu chi arrogat is tassas isciacuendidhas!◊ chini at fatu custu trabballu fut managu: lah, totu fatu mali est! Scientific Terminology ntl Etymon spn. monago Translations French incapable, nigaud, balourd, niais English clumsy, foolish, incompetent, idiot Spanish bobo Italian gòffo ed inètto, incapace, babbèo German dumm, Tölpel.

manàle, manàli , nm Definition in s'arau de linna est unu petzu intrau in s'isteva coment'e una màniga: sa màniga o manu de s'arau, a ue si leat s'arau arandho (in s'arau de ferru is mànigas funt duas) Synonyms e antonyms manile, manissa, manua, manuntza Sentences tiu Barore, mastru de arados e subra de sa fossa li ant postu una rughe símile a su manale ◊ sos manales de s'aradu antigu Etymon srd. Translations French mancheron English plough-stilt Spanish esteva, mancera Italian stégola German Pflugsterz, Sterz.

manamúnda , nf Definition genia de impastu fatu cun terra bianca e pàgia po ischedrare muru Sentences su muru de làdiri dhu puliant cun sa manamunda, terra bianca e pallixedha, essiat coment'e a cracina.

manantiàle, manantziàle, manantziàli , agt Definition chi no benit mai mancu, chi sighit Synonyms e antonyms vitàniu Sentences bena manantiale a ue punnas, inue as agatare pasu e foghe?! ◊ Nostrasegnora est manantziale de donos de su Segnore ◊ fonte ricu manantziale de abbas de consolatzione Etymon spn. manantial Translations French éternellle, pérenne English perpetual Spanish perenne Italian perènne German ewig, dauernd.

manapàre , avb Definition a manu pigada, poderandhosi sa manu s'unu cun s'àteru (destra cun manca, candho duos andhant impare) Synonyms e antonyms manafuntesa, maningantzada, manudenta Sentences in s'aposentu tundhu bi passizat sa fada a manapare a Deu…

manastài , vrb: ammonestai* Definition giare ammonestu, avertimentos Synonyms e antonyms apretzetai, atibbai, avertire, cossizare Sentences dhu torraus a manastai segundu sa costumàntzia.

manaxíli , nm: manighile 1, manixili, maxili Definition guardabbratzu, genia de màniga de tela o pedhe chi s'imbestit in bratzos fintzes a su cuidu messandho a manu; manighile est fintzes sa màniga a ue si leat s'arau arandho Synonyms e antonyms manghitu, manile Sentences po messai tocat a si ponni sa pedhi de ananti e a s'istichiri in bratzus is manixilis ◊ sos messajos faghiant sa messera bene assupridos de pedhes de nanti e de manighiles Etymon srd. Translations French parement, mancheron, poignée English mitten, handle Spanish manopla Italian manòpola German Ärmelaufschlag, Griff.

mànca , nf Definition comente si abbàidat ainnanti, una de is duas bandhas chi currespondhent a is duas manos; una de is duas manos, cussa chi su prus de sa gente manígiat cun prus pagu abbilesa (dha cumandhat difatis sa perra prus pagu isvilupada de su crebedhu) Synonyms e antonyms | ctr. dereta Surnames and Proverbs smb: Manca Translations French gauche English lefthand Spanish izquierda Italian sinistra German Linke.

mancàda , nf Definition su mancare, su no dhue èssere prus de una cosa, su bènnere mancu Sentences sa mancada de su fizu li at fatu farta manna a su babbu ◊ sa mama no l'at mai pótida bajulare sa mancada de su pitzinnu Etymon srd.

mancài macài

mancài 1 , vrb: ammancai, mancare Definition bènnere mancu, pèrdere, su dhue àere mancàntzia, farta, su no dhue èssere o èssere pagu de is cosas (aus. èssere, o fintzes àere si su sugetu de su vrb. no est precisu); fàere a mancu, fàere mancàntzias, cosas malas o chi no andhant bene mescamente contras a un'avertimentu o una régula (aus. àere) Synonyms e antonyms afaltai, miminare, scimai / istramancai | ctr. bundhare, crèschere, èssere, subercai Sentences s'iscuta chi so mancadu mi ch'est pigadu su late in su fogu ◊ sunt duas dies chi mi mancat su bestiàmine ◊ mi est mancadu custu traste: bidu mi l'as? ◊ li sunt mancadas sas fortzas ◊ a cancu cumpàngiu no fiant mancadas is iscrocorigaduras ◊ males za no ndhe mancat a neune ◊ in custu tretu, de intúnigu che ndhe cheret àteru: comente colo sa riga si bidet chi bi ndhe mancat ◊ nos at mancadu cosa dae domo ◊ mi at mancadu bestiàmine ◊ mi sunt mancadas sas berbeghes ◊ de brabeis e angionis no ndi at mancau prus 2. ei, no apo a mancare de fàghere su chi naras tue!…◊ no as mancadu de fàghere sa faina: lampu!… mandronatzu! ◊ atrus no iant mancau de nai cancu fuedhu in prus ◊ ndh'at contau de fatos in ca fut in Iugoslàvia!… ma ci no est mortu pagu dh'at mancau 3. mamma mia, perdònami si calchi borta apo mancadu ◊ sa curpa est sa tua ca as mancadu tue ◊ si apu mancau sèndiri pipia bollu èssi perdonara ◊ nàrami in ite apo mancadu pro meritare tanta pena! Surnames and Proverbs prb: chie no mancat no est nàschidu Etymon itl. Translations French manquer, faire défaut, commencer à manquer English to be lacking Spanish carecer, faltar Italian difettare, mancare, scarseggiare German mangeln, knapp sein.

mancalóru , nm: mucalori, mucaloru, mucarolu, mucaroru, muncaloru Definition pannighedhu piticu de pònnere in busciaca po frobbire pagu cosa Synonyms e antonyms mucadore, mucadoredhu Sentences zammi su mucarolu po mi dh'issacuare…◊ assora si usiant sos mancaloros a cuadros rúgios Etymon itl., srd. moccaiolo + mucadore Translations French mouchoir English handkerchief Spanish pañuelo Italian fazzolétto da naso German Taschentuch.

mancaméntu , nm Definition su mancare, su bènnere mancu, su no dhu'èssere de una cosa; crica de bestiàmene furau, de cosa chi mancat Synonyms e antonyms perdimentu | ctr. iscroidura Idioms csn: èssere a mancamentos de coro = zúghere su coro chi istat male, benindhe mancu, coment'e arrimèndhesi; èssere in mancamentu = chirchendhe cosa chi at mancadu, prus che àteru pro fura Sentences isto guasi in mancamentu, sufritendhe s'irraighinadura patida dae candho andhei a iscola ◊ s'oghiada de issa dhi poniat unu sfinitzu prus mannu de su mancamentu chi dhi fiat pigau (I.Lecca)◊ amus afiladu fatu de sa trata, in mancamentu de sas bacas ◊ in montes bi at coladu zente in mancamentu Etymon srd. Translations French manque English cash short Spanish falta, mancamiento Italian ammanco German Manko.

mancànscia, mancànsia , nf: mancàntzia, mancàssia Definition su mancare de calecuna cosa chi dhue serbit, nau siat de cosas candho funt chentza calecuna parte, o faent a fossu ue depent èssere bene in paris, e siat de su cumportamentu de chie, mescamente cun curpa, no faet su dovere, su giustu, o faet male Synonyms e antonyms afatallu, falta, fresa 1, manchítzia, pecadu | ctr. sobra Sentences in cust'intúnigu chi ant fatu che at mancàssia: est a fossos! ◊ sa binza si l'at comporada fata ma bi aiat mancàntzias e bi at sighidu a prantare fundhos 2. Deus at a cumpadessi is mancàntzias nostas ◊ connosco sas mancànsias mias ◊ oe duas arrigas cherzo iscríere: si no dhu fatzo mi sento in mancàntzia ◊ apo pecadu in òperas, pessos e mancàssias ◊ cussos no si connoschent chi sunt in mancàntzia! ◊ pro cussa mancànscia mi li so atraghentadu ◊ mancàntzia manna no mi ndi as connotu: poita ses primau cun mimi? ◊ tue non sentis vilesa ne mancàntzia! Etymon itl. Translations French manque, carence, faute, omission English defect, omission Spanish falta Italian mancanza, carènza, deficiènza, lacuna, manchevolézza, omissióne German Mangel, Verfehlung.

mancànte , agt: mancanti Definition nau de cosa, chi no dhu'est totu, chi no est su tanti giustu (e fintzes chi no est fata bene, chi tenet pecu, neghe); nau de gente, chi no est tanti giusta de conca, chi est fora de tinu (si narat fintzes de chie orruet chentza atuamentos candho dhi benit atacu de malegaducu), chi no si cumportat bene; nau de una línia serrada, chi est tundha ma no parívile, no totue chepare (o a distàntzia diferente de su centru) Synonyms e antonyms faltu, iscassu / macu | ctr. bundhante, bundhansciosu Sentences cantu sunt torraos acatant custa robba mancante: tandho ghirant e dant sa denúntzia ◊ isse est mancante de talentu tantu chi dat provas de veru tontu ◊ cussu est ómine mancante de sentidu ◊ cuss'ómini est mancanti de unu bratzu ◊ coment'e limpiadura est unu paghedhu mancanti 2. mancantedhu est, custu piciochedhu: arrebbugiu chi no fait! ◊ ant fuidu che pópulu mancante (P.Cau)◊ su babbu istaiat che mancante mirendhe si podiat bídere su fizu torrendhe ◊ orabrora so istadu mudu pario unu mancante, comente sa pudhedra mi ndhe at betadu ◊ sas àteras fint tontas o mancantes e ant trascuradu totu ◊ cussos sunt ventureris mancantes e ingurdos Translations French manquant, imparfait, hors de raison, elliptique English lacking, out of one's mind Spanish que falta, carente, chiflado, elíptico Italian mancante, carènte, imperfètto, fuòr di sénno, ellìttico German mangelnd (di = an+ Dat.), fehlend, verrückt.

mancantésimu , nm Definition cosa o fata de gente mancante de conca, pagu sàbia, pagu giusta Synonyms e antonyms locura, machiore.