tenéntiles , nm Definition genia de filighedhu chi bogant unas cantu linnas po si poderare a calecuna cosa (in su deventale, tira de orroba cun gànciu de pòdere agguantare prus o prus pagu larga s'acapiadura) Synonyms e antonyms bentzígliu 1, intzígliu, pendhirighe, sintzillu 1, úrtzula 1 Scientific Terminology rbr Etymon srd.
tenéntzia , nf Definition s'ufíciu ue cumandhat unu tenente.
tenetène tenedène
tenetòca , nm Definition tene e toca, su giogu a tènnere, a si cúrrere aifatu paribari po si aciapare Synonyms e antonyms tenedene, teniscapa Etymon srd.
tenidórgiu , nm Definition tretu inue s'iscassat s'abba de un'erriu a una cora po abbare ortos Synonyms e antonyms cassiadorju, leada Etymon srd.
tenidúra , nf Definition su tènnere, seberare; est su chi abbarrat a sa de duas sedatzaduras de s'iscete Synonyms e antonyms tentua Etymon srd.
teniméntu , nm Definition
terrenu mannu cun domos
Synonyms e antonyms
dominàriu,
possessu,
tanca
Sentences
una dí su babbu iat ingortu su pipiu a unu tenimentu acantu dhui fut su cadilloni froriu (F.Marcialis)◊ funt po bendi cussu tenimentu
Etymon
srd.
Translations
French
domaine
English
farm
Spanish
finca
Italian
tenuta
German
Landgut.
teníngiu , nm Definition
genia de trebballu chi si faet a unu bestimentu, faendhodhu e firmandhodhu a pinnigas o gajas
Synonyms e antonyms
aggajadura,
apuzonadura,
apuzononzu,
tentura 1
Etymon
srd.
Translations
French
plissure
English
pleating
Spanish
plisado
Italian
plissettatura
German
Plissee.
teniscàpa , nm Definition su giogu a tènnere e iscapare, a si cúrrere aifatu paribari po si aciapare Synonyms e antonyms tenedene Scientific Terminology ggs Etymon srd.
tènna tèndha
tènna 1 tèndha 1
tènnaru , agt: ténneru 1 Synonyms e antonyms modhe | ctr. tostadu, tostu Sentences bogaiat dae busciaca sa resolza de inferchire e trapaiat dae subra in suta sa nae piús tènnara de su crabuvigu ◊ criaduras cun càvanos tènnaros che fiores de beranu Etymon ltn. teneru(m).
tènnede, tènnere , vrb: tenni,
tènniri Definition
èssere meres o in posse de calecuna cosa, àere (ma fintzes pentzare, èssere in parentella, sentire una dólima, àere bisóngiu); contivigiare, manigiare de calecuna manera; aferrare a manos o cun calecuna cosa, mescamente currendho aifatu, pigare cosa iscapa, chi si movet currendho, a bolu o àteru, e fintzes furare, arregòllere e pigare de mesu de àtera cosa, arresurtare in mesu de cosa chi istringhet, chi sidhit; genia de giogu chi faent is piciochedhos cricandho de si aciapare paribari: giogai a tènnere o a tenedene; nau de sa linna o àteru chi abbruxat, pigare fogu, temperare a abbruxare, iscapai pampa (vrb. aus. èssere o àere: si podet nàrrere fintzes coment'e vrb. ativu transitivu); nau de cosa prantada o innestada, de arremu de sa carena o de sèmene chi ingendrat in sa madre (nau de fémina, bènnere príngia), pigare vida in sa terra o in sa linna noa, abbarrare biu, pigare a crèschere / ind. pres. 1ˆp. sing. tèngiu, tengu, tenzo, tenzu; ind. imp. dèu tenei, nosu tenestus, nois teniaimus; cong. pres. 1ˆp. sing. tenga, tenza, 2ˆp. pl. tenzades, tenzedas; pps. tentu, ténnidu, ténniu. Coment'e sinónimu de àere a logos dhu narant in parte de custu candho su sugetu, in su cuncetu de èssere in su logu, no est bene determinau: Sa Nuge si narat aingasi poite ca unu tempus dhue teniat una mata manna de nuge, in s'ortu dhue tenet crabas = bi aiat un'àrbure de nughe, bi at crabas
Synonyms e antonyms
àere,
tèndhere 1
/
acherrai,
aciapai,
cassai,
contifizare,
furai,
prugae
/
agganciai,
arratulare
/
aggafiare
/
allumae,
atzèndhere,
brugiare
/
assocai,
atechire
| ctr.
iscapae
/
lassai
/
mòrrere
Idioms
csn:
ie teniat pira = bi aiat pira; tènniri in cunsideru = pònnere in càrculu, fàghere contu mannu de unu; tènnere, tènniri de… (+ vrb. infinidu)= dèpere + vrb. infinidu; èssere tene tene a… = apunt'a aferrare, aferrendhe; giúghere a unu tene pro tene = tene tene, acurtzu meda de lu pòdere azummai aferrare (ma chentza lu sighire deunudotu); tènniri frius, basca, fàmini, sidi = sentire fritu, calura, fàmine, sidi, àere bisonzu de caentu, de friscura, de manigare, de bufare; tènniri pani e gortedhu = àere totu sas codomidades, istare a códumu; tènniri fuedhus cun d-unu = leàresi peràulas, faedhàresi male, cun peràulas graes, àere tentu murrunzu; tènnere a unu a picu = sighírelu curríndhelu; tènnere carchi cosa a pesu (es. su male fatu) = èssiri dispràxius; tènnerela cun ccn. = èssiri oféndiu, èssiri contras a ccn.; tènneresi musca a tzocu = irbulàresi de…, lassai a pèrdiri, mandai a pasci cocas; intrare in tènnere = allúiri, apampai
Sentences
sonniei de ti àere pro tota sa vida e no ti tenzei ◊ tenet deghe annos in sos úndhighi ◊ si teniat sas fortzas de Sansone!…◊ póveru est chie no tenet cosa ◊ sa Sardínnia tenit richesas ◊ isse tenet bestiàmine ma no tenet pàsculos ◊ de dinai ndi tengu, ma immoi no ndi portu ◊ tenent sa cosa ma no zughent mai unu sodhu in busaca ◊ bendhe su chi tenes e dalu a sos pòberos! ◊ Mariedha si at carragliatu sas oricras e si at tentu sa conca chin sas manos
2.
totu custu frius…: ita tenit, babbai? ◊ custu mànigu no tenet nudha: proite no ti est piaghindhe? ◊ e ita tenis isconchiendi? ◊ tenit su mali de is pedras ◊ is pipius no tenint nudha contras a su sardu ◊ cussu no tenet parentes
3.
sa carrada male tenta ponet tastu a su binu ◊ est bèni tentu che cani acapiau ◊ in tempus malu sas berbeghes las tenimus a proendha
4.
cunsiderendi comenti pasciat, mali mi pariat su dha tenni morta! (E.Pintor Sirigu)◊ apo tentu su cabadhu a issocu ◊ sa cane mia tenet su lèpere, su crabolu ◊ cudhos chi navant a tènnere a mie innantis meu cumbeniant tentos! ◊ bae e tènemi su cadhu ca tuco a bidha! ◊ bi aiat zente meda in su fogu fuidu e belleggai l'ant tentu
5.
mi che ant tentu duos fiados ◊ sa pedra mi che at tentu sa manu suta ◊ no li piaghet sa cosa rassa e che tenet su pizu dae su late ◊ fit tenendhe s'ozu in su corriotu ◊ no azes àpiu su corazu de nche tènnere una tzica ◊ proite ses pulighendhe su minestrone, ite che ses tenindhe?!
6.
feus tenni su fogu cun custu pimpiridu de paperi ◊ su fogu est intradu in tènnere, est tenindhe, si ch'est tentu ◊ sa linna de umbrinu est mala a tènnere ◊ sa linna mascada de abba no bi tenet ◊ sa linna sica tenet dereta ◊ sa linna frisca istentat a tènniri ◊ ténelu, su fogu, ca sinono s'iltudat!
7.
sas iferturas ant tentu totu ◊ si est prantada frisca, sa canna tenet dereta ◊ sas arburedhas chi si prantant, prus mannas sunt e prus sunt malas a tènnere ◊ sa prantaza tenet bene, dereta, si est posta proindhe ◊ comente si est cojubada at tentu deretu
8.
chirchendhe sidhadu si pariant tene tene a èssere ricos ◊ proite la tenes cun megus si no ti apo fatu nudha?! ◊ si fit istatu pro mene, si ne aiant tentu de musca a tzocu!
Surnames and Proverbs
prb:
fillu de gatu topis tenit ◊ chie no curret no tenet!
Etymon
ltn.
tenere
Translations
French
avoir,
posséder,
capturer,
attraper,
prendre,
brûler,
s'enraciner,
prendre,
pousser
English
to have,
to own,
to catcht,
to burn,
to take root
Spanish
tener,
detener,
quemar,
arraigar,
prender
Italian
avére,
possedére,
detenére,
catturare,
acchiappare,
prèndere,
àrdere,
attecchire,
allignare
German
besitzen,
innehaben,
fangen,
packen,
verbrennen,
Wurzel fassen,
einwurzeln.
tènnere 1 tèndhere
ténneru , agt Definition
nau de linna, mata e fintzes de gente, chi est dereta, chi no est atrotigada
Synonyms e antonyms
daretu
| ctr.
atrotiau,
trotu
Sentences
sa pianta dereta, tènnera, mujat trémulat fiorit ◊ l'apo connotu chi fit un'ozastredhu ténneru e bellu ◊ pro iscala de carru bi cheret preustinu ténneru ◊ sa frua est tènnera che canna
Translations
French
droit
English
straight,
crafty
Spanish
derecho
Italian
dritto
German
gerade.
ténneru 1 tènnaru
tènni tènnere
ténnica , nf Definition
manera, arte pràtiga de fàere sa cosa; mescamente, totu su chi est imbentu, isciéntzia, ischire, furriau a machinàriu, aina, òpera
Synonyms e antonyms
alte,
métidu
Translations
French
technique
English
technique
Spanish
técnica
Italian
tècnica
German
Technik.
ténnicu , agt, nm Definition
chi pertocat sa ténnica; chi, o istudiau chi, tenet pratighesa a fàere unu trebballu
2.
po annare ananti bi cheret una loba de ténnicos chi cumprennant de economia, de finàntzia, de tribàllios ◊ pro acontzare sa televisione bi cheret unu ténnicu chi ndhe cumprendhet
Translations
French
technique,
technicien
English
technical,
technician
Spanish
técnico
Italian
tècnico
German
technisch,
Techniker.