Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

istincàre , vrb Definition torrare a istincu, illangiare meda a fortza de istare chentza papare Synonyms e antonyms apedhuncare, illanzigare, irromasire, isminunchire, scalaxiri, slangiri Sentences s'ómine, si no est istirau a minore, torrat a risu, sa gana li sichit sas códias, istincat e si bufat sos pódhighes ◊ at presu su cabadhu a unu chercu e l'at lassau bíndhichi dies a istincare, pro che li bocare su bíssiu de manicare Etymon srd. Translations French faire la faim English to go hungry Spanish adelgazar, enflaquecer Italian far la fame German hungern.

istirài , vrb: istirare, istiriare, stirai Definition tirare (o incracare) cosa a manera de dh'allonghiare, de abbarrare prus isprata, larga, chentza piegas; nau de gente, fàere abbituare a s'irfortzu, a sa pelea, a su trebballu (o fintzes mòrrere)/ istiràresi = genia de móvia de sa carena (apustis chi est istétia ora meda firma) coment'e a istiradura (mescamente de cambas e de bratzus), a illonghiadura, coment'e chi serbat a dha fai istai mellus (ma chi parit mali a dhu fai ananti de genti); lassai istirai sa t. = candho at própiu, lassare asciutare, chi sa terra suspat bene s'abba Synonyms e antonyms atendiai, ispàlghere, istèndhere, istiriolare, stendiai, tèndhere / tirai / pranciai | ctr. abbajonare, acocovedhae, afrascillonai, atuturae 2. s'ómine, si no est istirau a minore, torrat a risu, sa gana li sichit sas códias 3. a s'istirai a sa fossa! Translations French tendre English to stretch Spanish tender, estirar Italian stirare, tèndere German strecken.

istiratzàre , vrb Synonyms e antonyms istirai, istiriolare, istirodhai, stirociae Etymon srd. Translations French étirer English to stretch Spanish estirar, extender Italian stiracchiare German strecken.

istiriolàre , vrb Definition istirare unu pagu tropu, fàere prus longu istirandho Synonyms e antonyms ilfodhonare, illonghiae, istiratzare, istirodhai, stirociae Sentences a fortza de l'istiriolare, custu gorfo, como ti ruet male 2. no bi l'istirioles, su cuntrestu: sègalu in curtzu! (G.Ruju) Etymon srd. Translations French étirer English to stretch Spanish estirar, extender Italian stiracchiare German strecken.

istitài , vrb: istitare, stitai Definition leare sa tita a su fedu, fàere lassare s'avesu de súere Synonyms e antonyms astitai, illatare 1 Etymon srd. Translations French sevrer English to wean Spanish destetar Italian spoppare, svezzare German entwöhnen.

istizàre , vrb Definition bogare, segare o fàere calecuna cosa a tirighedhas fines, istacare is silibbas de sa conca de s'àgiu; fintzes arrasigare, istidhigare Synonyms e antonyms afitai 2. fit istizendhe su fundhu brujadu de su labiolu cun d-una moneda Etymon srd. Translations French réduire en tranches minces English to cut in slight slices Spanish cortar en tajadas finas Italian ridurre in fétte sottili German in Scheiben schneiden.

istocagiàre , vrb: istocazare, istochigliai, istochizare, stochigiai Definition púnghere a istocu, a lepedha, giogare a isticadas de istocu Synonyms e antonyms aggortedhai, apugnalai, arresorzare, intolare, istocadare, istochedhare Sentences e chie ti l'at muntesa, cussa pòbera, candho l'as istochizada?! Etymon itl. Translations French poignarder English to stab Spanish apuñalar Italian stoccheggiare German mit dem Degen hauen.

istochidàre , vrb: stochidai Definition fàere a tzàcurru, a tzàcurros meda aifatu de pare coment'e cosa chi sighit a iscopiare Synonyms e antonyms sacai, trachedhare, tzacarrai, tzacazare, tzocai Etymon srd. Translations French crépiter, craquer English to creak, to crack Spanish crepitar, crujir Italian crepitare, scricchiolare German knistern.

istocomàre , vrb: istogamare, istogomare, istogumai, istomacare, stogumai Definition furriare s'istògomo, pigare a s'istògomo, fàere a gana lègia, orròschere (cun nega, padire) Synonyms e antonyms abbolotai, aconare, afastiai, agrungiai, ascamare, colloviare, ilvilire, isbolotiare, iserare, tolocare / cascaviare 2. una cosa gasi no la poto istocomare! Translations French écœurer, dégoûter English to sicken Spanish asquear, marear Italian stomacare German anwidern.

istòdhere , vrb: istòdhiri, istòllere, istolli, istòlliri, stodhi Definition pigare e bogare de unu contu, minimare, menguare unu tanti, fàere a mancu, e istesiare una cosa, fintzes a ccn. de una cumpangia o de fàere male; fintzes menguare de fortza Synonyms e antonyms collire, istesiare, istodhire, istorrai, istransire, leai, tòdhere / immenguare, miminare Sentences dogni pisedha istodhiat unu fiore e lu poniat in sa baga de su pisedhu (Z.Zazzu)◊ ndhe apo istódhidu unu fiore ◊ de custus disígius sa genti no si ndi podit istolli 2. sa mama a su fillu no ndi dh'iat istólliu, antzis iat cristionau cun su babbu de sa picioca ◊ castià cussus ogus bellus e non nci dha faia a mi nd'istolli!◊ seu circhendi de ndi dhu istolli de su bufai ◊ prus circu de ndi dhus istòllere e prus si picigant 3. sa música istodhet a pagu a pagu finas a sensai Etymon srd. Translations French décompter English to subtract Spanish descontar Italian detrarre German abziehen.

istodhíre , vrb: istudhire Definition tirare de fundhu (nau de erbas, cosas prantadas), arregòllere, pigare Synonyms e antonyms bodhire, collire, irrampare, istòdhere, tirai, tòdhere Sentences no s'istodhit un'àrvure annosa pro la piantare in àteru terrinu! ◊ a boltas pianghet pro ndh'àere istudhidu unu fiore ◊ sunt istodhindhe sos budrones de sa ua ◊ ma ite animale malu fit arrivadu a l'istodhire totu cussa cariasa?! Etymon srd. Translations French arracher English to tear up Spanish arrancar Italian strappare, svèllere, divèllere German reißen, ausreißen.

istofàre , vrb: stofai Definition fàere a fossu, fàere fossos, imbuidare Synonyms e antonyms ifossare, iscafudare, istofuncare, istuvonare, istuvucare, stufonai, stuviolai Sentences ti afóltigat su tempus andhadu, su faedhare cun sos mortos, s'istofare a fundhu sa terra (O.Biddau)◊ latarolas cansidas istofendhe in sa luzana, in disisperu, apretadas, unu butiu pedint a sas benas (N.Fois)◊ aiat tudadu una cosa e comintzesit a l'istofare ◊ seo istofandhe po pònnere matas Etymon srd. Translations French creuser English to dig Spanish excavar, cavar Italian scavare, far fòssi German graben.

istòlchere , vrb: istòrcere, istòrchere, istròcere, istròchere, istròghere, istròtzere, stòrciri Definition foedhare trochendho is murros e faendho sa boghe che a sa persona de istròchere, fàere ingestos coment'e po pàrrere un'àteru po dhu pigare a befa, po erríere; fàere comente o su chi si connoschet a is àteros Synonyms e antonyms inzestrare, istrocare, istrochire Sentences mussegnore istorchet un'azichedhu sa cara e giúilat unu de sos príteros ◊ bellu pisedhu, ch'istrochet sa mama!…◊ nemos t'istrochet, a tie ◊ frade meu si mi abbaideit e comintzeit a m'istòlchere ◊ a noso nos istorcent ca naramus "geo"◊ contat sos contos a lenu istrochendhe boghes diversas e cambiendhe su tonu 2. sos pitzinnos apómpiant a sos mannos, imparant e istorchent sos vissos puru Etymon srd. Translations French contrefaire sa voix, mimer, imiter English to imitate Spanish remedar Italian scimmiottare, imitare German nachahmen.

istonài, istonàre , vrb: stonai Definition su no èssere a tonu, intonaos de boghe, fintzes su no torrare paris de duas cosas, in calecuna chistione Synonyms e antonyms distonai Translations French chanter faux, détonner English to be out of tune Spanish desentonar, desafinar Italian stonare German falsch singen.

istontorronàu , agt Definition chi est coment'e leau a conca, leau a tòrronos de no cumprèndhere bene, de si pàrrere orruendho, de no istare prantau Synonyms e antonyms ibbadhinadu, scimingiau Sentences vièndhesi in mesu de cussu badalocu, ispramau e istontorronau, non dischiat a uve si che fughire Etymon srd. Translations French qui éprouve des vertiges English to be overcomed by dizziness Spanish mareado Italian preso da vertìgini German schwindelig sein.

istorinàre , vrb: istorrinare, isturrinare Definition girare a sa bandha contrària una vite (o àteru deasi), po ndhe dha fàere essire; illascare e bogare de pare cosas firmadas a vites Synonyms e antonyms istorinigliare, sturnai, sviai Translations French dévisser English to unscrew Spanish desatornillar, destornillar Italian svitare German abschrauben.

istorrài, istorràre , vrb: storrai Definition torrare o fàere torrare agoa, torrare a pentzare a una decisione pigada o idea e decídere de àtera manera, cambiare idea, cambiare abbitúdine, bogare de cabu a calecuna cosa fintzes decídia; fintzes menguare, torrare a prus pagu / picioca istorrada = fidantzada chi si est lassada cun su fidantzadu Synonyms e antonyms ibbortare, ilfurriare, stolli, tonchinare | ctr. cumbínchede Sentences su bentu aiat istorradu sas naves de su viàgiu insoro ◊ andhamus candho cherimus, no nos at a istorrare s'ite de fàchere! ◊ sos coros istorrant de dolore ◊ che fia in sa de sorre mia pro ndhe l'istorrare de fàghere cussa lassapia a sa crésia (G.Ruju) 2. bòcali de capu, mira chi babbu at resone de no lu chèrrere e de t'istorrare! ◊ tue no as a istorrare de is paràulas chi as ispesu! 3. a bias tocat de istorrare sa fiama torrèndhela a iscaldire a fogu lentu pro li acontzare sa tèmpera ◊ su frumi in s’istadi istorrat a coreta Surnames and Proverbs prb: mellus a s'istorrai de s'àcua pagu Etymon srd. Translations French dissuader, changer d'avis English to dissuade, to change one's mind Spanish disuadir, cambiar de idea Italian dissuadére, ripensare, recèdere, cambiare idèa German abbringen, seine Meinung ändern.

istracàre , vrb: istragai, istragare, stracai Definition fàere a immarritzone, fàere trebballare o fàere isfortzu fintzes a sentire sa pelea de si pàrrere de no pòdere sighire a fàere cosa o de àere gana de pàusu; fintzes orròschere, passare sa gana de fàere cosa Synonyms e antonyms afadiai, cansai, fadiae, iddobbare, strachedhai / arrebbentare, istajire / arròsciri | ctr. pasai Sentences su istare frimmos istracat prus de calesisiat travallu ◊ istracat su tzaponzu, ma fintzas s'istúdiu, balla! ◊ cussu ballu mi at totu istragau! 2. istracadu ti ndhe ses de cramare chentza chi ti rispondhat neune? 3. issu est un'ómini istragau de su trabbàlgiu! Etymon itl. straccare Translations French fatiguer English to tire Spanish cansar Italian stancare, logorare German ermüden.

istracassàre , vrb: istracasciai, istracosciai 1, stracosciai 1 Definition bogare de pare, orrúere a irdoadura, nau de gente, immarrire a fortza de andhare, de fàere Synonyms e antonyms dissantarare, ildeossare, iscadreare, isconsiminzare / fadiae, strachedhai Sentences fillus nostus in guerra depint èssi totu istracosciaus, poberitus! (T.Addari)◊ s'arroca me in miniera pariat de ndi depi istracasciai de unu momentu a s'àteru ◊ sa mesa a fòrcia de dha trisinai s’est istrecosciara 2. cussu viazu mi che at totu istracassadu ◊ chi dh'ia iscípiu, no mi iap'a èssiri istracosciau andendi a circai ispiridadas! Translations French dégonder English to unhinge Spanish romper, destrozar Italian sgangherare German zerschlagen.

istraciài , vrb: (i-stra-ci-a-i) straciai Definition fàere tempus malu meda, istrachia, prus che àteru pròere abba a meda Synonyms e antonyms delluviai, istrangussare Sentences aundi nanca at a bolli andai, chi est istraciendu, proendu a dallúviu! ◊ tempus malu: immui cumentzat a istraciai! Etymon srd. Translations French pleuvoir à verse English to bucket down Spanish diluviar Italian diluviare German gießen.