Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

istincàre , vrb Definitzione torrare a istincu, illangiare meda a fortza de istare chentza papare Sinònimos e contràrios apedhuncare, illanzigare, irromasire, isminunchire, scalaxiri, slangiri Frases s'ómine, si no est istirau a minore, torrat a risu, sa gana li sichit sas códias, istincat e si bufat sos pódhighes ◊ at presu su cabadhu a unu chercu e l'at lassau bíndhichi dies a istincare, pro che li bocare su bíssiu de manicare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu faire la faim Ingresu to go hungry Ispagnolu adelgazar, enflaquecer Italianu far la fame Tedescu hungern.

istirài , vrb: istirare, istiriare, stirai Definitzione tirare (o incracare) cosa a manera de dh'allonghiare, de abbarrare prus isprata, larga, chentza piegas; nau de gente, fàere abbituare a s'irfortzu, a sa pelea, a su trebballu (o fintzes mòrrere)/ istiràresi = genia de móvia de sa carena (apustis chi est istétia ora meda firma) coment'e a istiradura (mescamente de cambas e de bratzus), a illonghiadura, coment'e chi serbat a dha fai istai mellus (ma chi parit mali a dhu fai ananti de genti); lassai istirai sa t. = candho at própiu, lassare asciutare, chi sa terra suspat bene s'abba Sinònimos e contràrios atendiai, ispàlghere, istèndhere, istiriolare, stendiai, tèndhere / tirai / pranciai | ctr. abbajonare, acocovedhae, afrascillonai, atuturae 2. s'ómine, si no est istirau a minore, torrat a risu, sa gana li sichit sas códias 3. a s'istirai a sa fossa! Tradutziones Frantzesu tendre Ingresu to stretch Ispagnolu tender, estirar Italianu stirare, tèndere Tedescu strecken.

istiratzàre , vrb Sinònimos e contràrios istirai, istiriolare, istirodhai, stirociae Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étirer Ingresu to stretch Ispagnolu estirar, extender Italianu stiracchiare Tedescu strecken.

istiriolàre , vrb Definitzione istirare unu pagu tropu, fàere prus longu istirandho Sinònimos e contràrios ilfodhonare, illonghiae, istiratzare, istirodhai, stirociae Frases a fortza de l'istiriolare, custu gorfo, como ti ruet male 2. no bi l'istirioles, su cuntrestu: sègalu in curtzu! (G.Ruju) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étirer Ingresu to stretch Ispagnolu estirar, extender Italianu stiracchiare Tedescu strecken.

istitài , vrb: istitare, stitai Definitzione leare sa tita a su fedu, fàere lassare s'avesu de súere Sinònimos e contràrios astitai, illatare 1 Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu sevrer Ingresu to wean Ispagnolu destetar Italianu spoppare, svezzare Tedescu entwöhnen.

istizàre , vrb Definitzione bogare, segare o fàere calecuna cosa a tirighedhas fines, istacare is silibbas de sa conca de s'àgiu; fintzes arrasigare, istidhigare Sinònimos e contràrios afitai 2. fit istizendhe su fundhu brujadu de su labiolu cun d-una moneda Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réduire en tranches minces Ingresu to cut in slight slices Ispagnolu cortar en tajadas finas Italianu ridurre in fétte sottili Tedescu in Scheiben schneiden.

istocagiàre , vrb: istocazare, istochigliai, istochizare, stochigiai Definitzione púnghere a istocu, a lepedha, giogare a isticadas de istocu Sinònimos e contràrios aggortedhai, apugnalai, arresorzare, intolare, istocadare, istochedhare Frases e chie ti l'at muntesa, cussa pòbera, candho l'as istochizada?! Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu poignarder Ingresu to stab Ispagnolu apuñalar Italianu stoccheggiare Tedescu mit dem Degen hauen.

istochidàre , vrb: stochidai Definitzione fàere a tzàcurru, a tzàcurros meda aifatu de pare coment'e cosa chi sighit a iscopiare Sinònimos e contràrios sacai, trachedhare, tzacarrai, tzacazare, tzocai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crépiter, craquer Ingresu to creak, to crack Ispagnolu crepitar, crujir Italianu crepitare, scricchiolare Tedescu knistern.

istocomàre , vrb: istogamare, istogomare, istogumai, istomacare, stogumai Definitzione furriare s'istògomo, pigare a s'istògomo, fàere a gana lègia, orròschere (cun nega, padire) Sinònimos e contràrios abbolotai, aconare, afastiai, agrungiai, ascamare, colloviare, ilvilire, isbolotiare, iserare, tolocare / cascaviare 2. una cosa gasi no la poto istocomare! Tradutziones Frantzesu écœurer, dégoûter Ingresu to sicken Ispagnolu asquear, marear Italianu stomacare Tedescu anwidern.

istòdhere , vrb: istòdhiri, istòllere, istolli, istòlliri, stodhi Definitzione pigare e bogare de unu contu, minimare, menguare unu tanti, fàere a mancu, e istesiare una cosa, fintzes a ccn. de una cumpangia o de fàere male; fintzes menguare de fortza Sinònimos e contràrios collire, istesiare, istodhire, istorrai, istransire, leai, tòdhere / immenguare, miminare Frases dogni pisedha istodhiat unu fiore e lu poniat in sa baga de su pisedhu (Z.Zazzu)◊ ndhe apo istódhidu unu fiore ◊ de custus disígius sa genti no si ndi podit istolli 2. sa mama a su fillu no ndi dh'iat istólliu, antzis iat cristionau cun su babbu de sa picioca ◊ castià cussus ogus bellus e non nci dha faia a mi nd'istolli!◊ seu circhendi de ndi dhu istolli de su bufai ◊ prus circu de ndi dhus istòllere e prus si picigant 3. sa música istodhet a pagu a pagu finas a sensai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décompter Ingresu to subtract Ispagnolu descontar Italianu detrarre Tedescu abziehen.

istodhíre , vrb: istudhire Definitzione tirare de fundhu (nau de erbas, cosas prantadas), arregòllere, pigare Sinònimos e contràrios bodhire, collire, irrampare, istòdhere, tirai, tòdhere Frases no s'istodhit un'àrvure annosa pro la piantare in àteru terrinu! ◊ a boltas pianghet pro ndh'àere istudhidu unu fiore ◊ sunt istodhindhe sos budrones de sa ua ◊ ma ite animale malu fit arrivadu a l'istodhire totu cussa cariasa?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu arracher Ingresu to tear up Ispagnolu arrancar Italianu strappare, svèllere, divèllere Tedescu reißen, ausreißen.

istofàre , vrb: stofai Definitzione fàere a fossu, fàere fossos, imbuidare Sinònimos e contràrios ifossare, iscafudare, istofuncare, istuvonare, istuvucare, stufonai, stuviolai Frases ti afóltigat su tempus andhadu, su faedhare cun sos mortos, s'istofare a fundhu sa terra (O.Biddau)◊ latarolas cansidas istofendhe in sa luzana, in disisperu, apretadas, unu butiu pedint a sas benas (N.Fois)◊ aiat tudadu una cosa e comintzesit a l'istofare ◊ seo istofandhe po pònnere matas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu creuser Ingresu to dig Ispagnolu excavar, cavar Italianu scavare, far fòssi Tedescu graben.

istòlchere , vrb: istòrcere, istòrchere, istròcere, istròchere, istròghere, istròtzere, stòrciri Definitzione foedhare trochendho is murros e faendho sa boghe che a sa persona de istròchere, fàere ingestos coment'e po pàrrere un'àteru po dhu pigare a befa, po erríere; fàere comente o su chi si connoschet a is àteros Sinònimos e contràrios inzestrare, istrocare, istrochire Frases mussegnore istorchet un'azichedhu sa cara e giúilat unu de sos príteros ◊ bellu pisedhu, ch'istrochet sa mama!…◊ nemos t'istrochet, a tie ◊ frade meu si mi abbaideit e comintzeit a m'istòlchere ◊ a noso nos istorcent ca naramus "geo"◊ contat sos contos a lenu istrochendhe boghes diversas e cambiendhe su tonu 2. sos pitzinnos apómpiant a sos mannos, imparant e istorchent sos vissos puru Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu contrefaire sa voix, mimer, imiter Ingresu to imitate Ispagnolu remedar Italianu scimmiottare, imitare Tedescu nachahmen.

istonài, istonàre , vrb: stonai Definitzione su no èssere a tonu, intonaos de boghe, fintzes su no torrare paris de duas cosas, in calecuna chistione Sinònimos e contràrios distonai Tradutziones Frantzesu chanter faux, détonner Ingresu to be out of tune Ispagnolu desentonar, desafinar Italianu stonare Tedescu falsch singen.

istontorronàu , agt Definitzione chi est coment'e leau a conca, leau a tòrronos de no cumprèndhere bene, de si pàrrere orruendho, de no istare prantau Sinònimos e contràrios ibbadhinadu, scimingiau Frases vièndhesi in mesu de cussu badalocu, ispramau e istontorronau, non dischiat a uve si che fughire Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui éprouve des vertiges Ingresu to be overcomed by dizziness Ispagnolu mareado Italianu preso da vertìgini Tedescu schwindelig sein.

istorinàre , vrb: istorrinare, isturrinare Definitzione girare a sa bandha contrària una vite (o àteru deasi), po ndhe dha fàere essire; illascare e bogare de pare cosas firmadas a vites Sinònimos e contràrios istorinigliare, sturnai, sviai Tradutziones Frantzesu dévisser Ingresu to unscrew Ispagnolu desatornillar, destornillar Italianu svitare Tedescu abschrauben.

istorrài, istorràre , vrb: storrai Definitzione torrare o fàere torrare agoa, torrare a pentzare a una decisione pigada o idea e decídere de àtera manera, cambiare idea, cambiare abbitúdine, bogare de cabu a calecuna cosa fintzes decídia; fintzes menguare, torrare a prus pagu / picioca istorrada = fidantzada chi si est lassada cun su fidantzadu Sinònimos e contràrios ibbortare, ilfurriare, stolli, tonchinare | ctr. cumbínchede Frases su bentu aiat istorradu sas naves de su viàgiu insoro ◊ andhamus candho cherimus, no nos at a istorrare s'ite de fàchere! ◊ sos coros istorrant de dolore ◊ che fia in sa de sorre mia pro ndhe l'istorrare de fàghere cussa lassapia a sa crésia (G.Ruju) 2. bòcali de capu, mira chi babbu at resone de no lu chèrrere e de t'istorrare! ◊ tue no as a istorrare de is paràulas chi as ispesu! 3. a bias tocat de istorrare sa fiama torrèndhela a iscaldire a fogu lentu pro li acontzare sa tèmpera ◊ su frumi in s’istadi istorrat a coreta Sambenados e Provèrbios prb: mellus a s'istorrai de s'àcua pagu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dissuader, changer d'avis Ingresu to dissuade, to change one's mind Ispagnolu disuadir, cambiar de idea Italianu dissuadére, ripensare, recèdere, cambiare idèa Tedescu abbringen, seine Meinung ändern.

istracàre , vrb: istragai, istragare, stracai Definitzione fàere a immarritzone, fàere trebballare o fàere isfortzu fintzes a sentire sa pelea de si pàrrere de no pòdere sighire a fàere cosa o de àere gana de pàusu; fintzes orròschere, passare sa gana de fàere cosa Sinònimos e contràrios afadiai, cansai, fadiae, iddobbare, strachedhai / arrebbentare, istajire / arròsciri | ctr. pasai Frases su istare frimmos istracat prus de calesisiat travallu ◊ istracat su tzaponzu, ma fintzas s'istúdiu, balla! ◊ cussu ballu mi at totu istragau! 2. istracadu ti ndhe ses de cramare chentza chi ti rispondhat neune? 3. issu est un'ómini istragau de su trabbàlgiu! Ètimu itl. straccare Tradutziones Frantzesu fatiguer Ingresu to tire Ispagnolu cansar Italianu stancare, logorare Tedescu ermüden.

istracassàre , vrb: istracasciai, istracosciai 1, stracosciai 1 Definitzione bogare de pare, orrúere a irdoadura, nau de gente, immarrire a fortza de andhare, de fàere Sinònimos e contràrios dissantarare, ildeossare, iscadreare, isconsiminzare / fadiae, strachedhai Frases fillus nostus in guerra depint èssi totu istracosciaus, poberitus! (T.Addari)◊ s'arroca me in miniera pariat de ndi depi istracasciai de unu momentu a s'àteru ◊ sa mesa a fòrcia de dha trisinai s’est istrecosciara 2. cussu viazu mi che at totu istracassadu ◊ chi dh'ia iscípiu, no mi iap'a èssiri istracosciau andendi a circai ispiridadas! Tradutziones Frantzesu dégonder Ingresu to unhinge Ispagnolu romper, destrozar Italianu sgangherare Tedescu zerschlagen.

istraciài , vrb: (i-stra-ci-a-i) straciai Definitzione fàere tempus malu meda, istrachia, prus che àteru pròere abba a meda Sinònimos e contràrios delluviai, istrangussare Frases aundi nanca at a bolli andai, chi est istraciendu, proendu a dallúviu! ◊ tempus malu: immui cumentzat a istraciai! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pleuvoir à verse Ingresu to bucket down Ispagnolu diluviar Italianu diluviare Tedescu gießen.

«« Torra a chircare