Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

istriài, istriàre , vrb Definitzione fàere istrigaduras, po su bonu o po su malu Sinònimos e contràrios afatugiare, afaturai, ammaghiare, ammainai, apungare Frases sa fémina at istrigau bèni su pipiu, dh'at aprapau in dogna parti pispisendi e narendi brebus 2. est cumenti e chi mi apant istriau is ogus suus cun sa luxi insoru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ensorceler Ingresu to bewitch Ispagnolu embrujar, hechizar Italianu stregare Tedescu verzaubern.

istriàre 1 , vrb Definitzione sentire istriore de su fritu o de sa timoria Sinònimos e contràrios arpilare, astriare* Tradutziones Frantzesu frémir d'horreur Ingresu to be appalled Ispagnolu espeluznarse Italianu raccapricciare Tedescu schaudern.

istribitàre , vrb: istribitzare Definitzione fàere istribitu, moida, giare genia de cropos cun is peis a terra, fintzes coment'e po si ammostare contràrios a calecuna cosa, o po fàere fuire Sinònimos e contràrios intrigliare, istrampizare, istripizare 2. istribitant e apedhant chi custas cosas sunt tropu ◊ si est pesadu a pabarotadas, istribitzendhe cun maigantu arrennegu Tradutziones Frantzesu faire du vacarme Ingresu to make a din Ispagnolu hacer ruido Italianu strepitare Tedescu lärmen.

istrígnere , vrb: istrínghere, istringi, stríngiri Definitzione acapiandho o poderandho, tirare forte is càbudos de su lióngiu, agguantare cun fortza; bènnere o pònnere prus acanta, a cracu; foedhandho de cosas de papare, isserrare de su corpus Sinònimos e contràrios acoltziare, afianzare, afíere, astrínghere, isserrare | ctr. illascare, isciagai Frases est poderandhosi sa conca e istringhendho is barras po su ferenu ◊ dèu abarru pagu a istringi su crobu! ◊ chin sa manu istringhet su frore ◊ est coment’e s’anguidha candu si bolit istringi po dh’aciapai: illiscinat! ◊ m'istringhent sa manu mandhèndhemi cun Deus ◊ tocat a tirare sa letranga e a istrínghere sa chíngia ◊ po no intèndhere su fritu s'istringhet s'isciallu in tzugu 2. istringhídebbos de prus, ca no che cabimus totugantos, sinono! Ètimu ltn. stringere Tradutziones Frantzesu serrer Ingresu to grip Ispagnolu apretar, estrechar Italianu strìngere Tedescu drücken.

istrimuzíre , vrb Definitzione batire a malu puntu de debbilesa a fortza de trebballu Sinònimos e contràrios arrematai Frases za l'as istrimuzidu custa chida, su zuo, sempre arendhe! Tradutziones Frantzesu épuiser Ingresu to wear out Ispagnolu extenuar, agotar Italianu stremare Tedescu erschöpfen.

istripidàre , vrb: istripitare Definitzione fàere una genia de movimentu cun is cambas, ponendhodhas a grughe ballandho; fàere tzàcurros cun is peis iscudendho su fundhu de s'iscarpa a terra ballandho, fàere istribitu fintzes po cosa in contràriu Sinònimos e contràrios aciapitai, atzopitai, istripizare, sciampitai / bacanare, sciumbullai, tzacai Frases "Ràida?!…" isclameit, istripidèndhesi a sa notíscia ◊ àltziat sa boghe, si leat matana, istrípidat e sonat e, si li dant contra, segat s'arresonu ◊ eris note fit ballendhe: deo no lu aio bidu mai gai allegru, istripidendhe forte cun ambos pes! 2. prima de iscanzare die si est ischituladu e a pupa de iscuru est isérghidu che cane istripidadu (G.Mele) Tradutziones Frantzesu piétiner, trainer les pieds, faire du vacarme Ingresu to make an uproar, to shuffle Ispagnolu pisotear Italianu scalpicciare, strepitare Tedescu zertrampeln, lärmen.

istrisignàre , vrb: istrisinare, striscinai Definitzione pigare cosa trísina trísina chentza dh'artzare de terra, andhare a su friga friga in terra, fintzes illascinare; pònnere crocaos istérrios in terra / istrisignare is dentes = arrodare dentes, tzacarrai is dentis Sinònimos e contràrios atrasinai, istrascinai, istrisinzare, traginare, trazare, trijinare / allescinai / isterrigorzare Frases lèalu in pesu cussu traste, no l'istrísines in terra ca l'imbrutas! Tradutziones Frantzesu traîner Ingresu to drag Ispagnolu arrastrar Italianu trascinare Tedescu schleppen.

istrobeíre , vrb: istrobire, istrobiri, istropedire, istropeire, strebiri Definitzione pigare e bogare sa trobea a unu pegus troboiu; lassare andhare líbberos, iscabbúllere de una dificurtade Sinònimos e contràrios istravare, istrobejare / iscabbúllere / ilboligare, istrepojare | ctr. trebeire Frases sos pudhedros cherzo istrobeire pro los ispramminare a curridorza 2. bollu biri comenti s'at a s'istrobiri fillu tuu de custa trobea! 3. est istrobenno e filanno sa lana Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu désentraver Ingresu to unhobble Ispagnolu desapiolar, desmanear Italianu spastoiare Tedescu von den Fußfesseln befreien.

istrocàre 1 , vrb Definitzione essire o birare s'abba de is surcos tropu prenos, fintzes essire s'abba de su letu de un'erriu, essire de su trocu Sinònimos e contràrios besciare, iscarropai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu déborder Ingresu to overflow Ispagnolu desbordar Italianu esondare Tedescu über die Ufer treten.

istrochíre , vrb Definitzione foedhare trochendho is murros e faendho sa boghe che a sa persona de istròchere, fàere ingestos coment'e po pàrrere un'àteru po dhu pigare a befa, po erríere; tròchere is murros po contrariedade Sinònimos e contràrios istòlchere, istrochizare, strochillai 2. s’intrada de sa truma abbulotera in chéjia faghiat istrochire su mutzighile a sas mammais Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu contrefaire, faire des grimaces Ingresu to counterfeit Ispagnolu imitar Italianu contraffare, smorfiare Tedescu nachäffen.

istroligàre , vrb: astrolicare, istrollogare, strolicai Definitzione foedhare credendho a is astros, a intzertu, foedhare a s'afaiu, nàrrere istrolichéntzias, nàrrere o istare naendho istrollogos Sinònimos e contràrios schiribitzai / illeriare, istralobbiare / iscassoletare, istantariare, sciolloriai Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu délirer, radoter, prédire l'avenir Ingresu to foretell, to rave Ispagnolu delirar, desvariar Italianu farneticare, strologare Tedescu irrereden, sich den Kopf zerbrechen über.

istronàe , vrb: istronai 1, istronare, stronai 1 Definitzione coment'e issurdare, nau po sonu o cropu forte, ma nau fintzes in su sensu de fàere sa conca o sa mente coment'e cunfúndhia, chentza cumprèndhere bene Sinònimos e contràrios alloriai, atordire, atronai*, irbaloricae, iscirbí, isorgonare, scilibriri Frases so totu istronadu de custu tússiu forte ◊ no istes istronèndhemi sas orijas ca tantu betas peràulas debbadas! 2. a ndhe zuchiat de piripisone apenas chi fit a mesu costa: una boche de fémmina at istronau che sirena e isse l'at connota deretu! Tradutziones Frantzesu assourdir, étourdir Ingresu dazed, to confuse Ispagnolu trastornar, confundir Italianu intronare, frastornare Tedescu betäuben, stören.

istropiài, istropiàre , vrb: istrupiare, stropiai Definitzione pònnere istrúpiu, fàere dannu, guastu de dhi abbarrare, a sa carena; fàere dannu mannu a calecuna cosa, su dha cambiare in manera chi no serbit prus Sinònimos e contràrios bisastrare, diculai, guastai, immelmare, irfrezare, iscempiai, iseniare Frases dae tentu cun sa bistrale, no t'istrópies! ◊ si non si fint fatos abbanna e impresse puru si fint istropiatos male ◊ zuchiat sos podhichitos fichios in pupias, coment'e in cherta de ischertzare sos ocros, fortzis chircandhe abberu de s'istropiare 2. istropiaiat totu sos númenes ◊ non si agataiat "podestà" chi no istropiaiat s’italianu in sa faedhada Tradutziones Frantzesu estropier, mutiler Ingresu to cripple Ispagnolu lisiar, tullir Italianu storpiare, mutilare Tedescu verunstalten, verstümmeln.

istrugàre , vrb: istujare, itujare Definitzione tirare o segare su tzugu; isconcare, truncare, segare a iscosciadura (foedhandho de naes o cambos de is matas) Sinònimos e contràrios iscabitzare, isconcai / stuturigai Frases su pitzinnu at segadu unu vasu de fiores e istujadu duos gravèglios ◊ patindhe onzi die fàmine, in chirca de si azibbare at istujadu duas pudhas ◊ at itujadu duos ómines 2. unu istaiat a s'àteru istujendhe ca totu s'adhe deviamus rugare e si fit su fogu mannu acurtziendhe (M.Dore) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décapiter Ingresu to behead Ispagnolu decapitar Italianu decapitare Tedescu enthaupten.

istrumài, istrumàre, istrumàri , vrb: istrummare, strumai Definitzione si narat de sa fémina candho ndhe faet su pipiu chentza lómpiu, mortu; isfàere o isciusciare calecuna cosa (coment'e bogare una parte de sa truma)/ fémina istrumada = chi s'est istrumada, ndhe at pérdiu su fedu Sinònimos e contràrios abbortai, agurtire, antiri, distrúere, isconciare, istrumingiai, sciusciai / ispartzire Frases fumendhe sos primmones ti as brujadu: est acurtzu sa die chi t'istrumas ◊ Giuannedha fit ispetendhe… si est posta a samunare in terra e si est istrumada ◊ si nch'est istrumada, est lunàdica e sèmene no ndhe batit a frutu ◊ bi ndh'at chi si faghet istrumare, como chi sa lege lis dat amparu ◊ mortu est maridu meu… so ràida e m'istrumo! ◊ sa fémina istrumada zughet sa fossa abberta baranta dies 2. po fai logu a ponni su contaroi ndi ant istrumau un'arrogu de muru ◊ a cini fait e istrumat no dhi mancat faina ◊ is pieghedhas de sa fardeta si apredant cun contonedhos po no si nd'istrumari Ètimu ltn. extremare, exterminare Tradutziones Frantzesu avorter Ingresu to have an abortion Ispagnolu abortar Italianu abortire Tedescu abortieren.

istrumbullài , vrb Definitzione pònnere trumbullu, avolotu, pentzamentu, fàere pentzare Sinònimos e contràrios istrevuzire, sciambullai, strumbuligai Frases dógnia borta m'istrumbullat su coru, candu dh'intendu, cussa pipia! ◊ Gesús dh'iat fatu fissu una castiada: Simoni si fiat inténdiu istrumbullendi cun sa violéntzia de una temporada ◊ nara, ma mi bois istrumbullai is figaus?!◊ de seguru est cussa canciofa de sa cena chi mi at istrumbullau s'istògumu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu bouleverser Ingresu to disturb Ispagnolu trastornar Italianu sconvòlgere, turbare Tedescu erschüttern, verwirren.

istruncài , vrb: istruncare, istrunciai, struncai Definitzione segare a truncadura, fàere a orrugos segandho prus che àteru chentza ferramenta, a comente essit, chentza precisione (chentza bòlere o bolendho) Sinònimos e contràrios arrogai, istuturai, truncare 2. cuss'arroghedhu de civraxu, tostau e istrunciau de segadura, parriat segau de su maistu de carrus! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu casser, briser Ingresu to break off Ispagnolu tronchar Italianu stroncare, spezzare Tedescu abbrechen.

istrussàre , vrb: istrussiare Definitzione bogare e fintzes betare a orrosiadura, a ispergiadura manna cun fortza Sinònimos e contràrios bocare Frases su trau a cada isúlfida istrussiaiat salia dae sas nàstulas ◊ su preíderu at istrussiadu su locu de abbasanta ◊ comente li est crebada sa ferida at istrussiadu su letolu de martza e sàmbene Tradutziones Frantzesu émettre Ingresu to emit Ispagnolu emitir Italianu eméttere Tedescu ausstoßen.

istruvedhàre , vrb Definitzione sonare sa truvedha; sonare a s'afaiu Sinònimos e contràrios straullai Frases istat tota die istruvedhendhe Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu racler, tapoter Ingresu to strum Ispagnolu rascar, aporrear (piano) Italianu strimpellare Tedescu klimpen auf.

istudiàe, istudiài , vrb: istudiare Definitzione fàere istúdiu, istúdios; mandhare o andhare a iscolas artas, giare annestru, imparu a s'àteru / i. una cosa a trama trama = bene meda, a s'atenta Sinònimos e contràrios imparai, istruire 1 Frases in su logu chi ap'eo istudiadu bei podet donzunu istudiare (Maloccu)◊ candho istúdias afina su pessamentu! ◊ a istudiare no pragiat ne in ierru, ne in istade e ne mai ◊ de sa piciocalla propietària nemus fut andau a istudiai 2. su mannu, ca ndh'aiant bisonzu, l'ant mandhadu a pastorigare: su minore l'ant istudiadu ◊ póveru póveru, intantu at istudiadu totu sos fizos! ◊ professores de illusione sos ch'in s'iscola mi ant istudiadu! Tradutziones Frantzesu étudier, instruire, apprendre Ingresu to study, to learn Ispagnolu estudiar, instruir Italianu studiare, istruire Tedescu lernen, belehren.

«« Torra a chircare