Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

istragàre 2 , vrb Definitzione giare istragu, fàere istragos Sinònimos e contràrios batacollare, apurire, atormentai / degogliai Frases m'istragant zuighes e sordados, mi curret zente mai bida e ne connota chi mi assuconat sa pessone Ètimu itl. straccare Tradutziones Frantzesu tourmenter Ingresu to torment Ispagnolu atormentar Italianu tormentare Tedescu quälen.

istrallocàre , vrb Definitzione cambiare logu, portare de unu logu a un'àteru Sinònimos e contràrios istrallatare, trasladai Frases aèreos, naves, màchinas e trenos m'istrallocant in donzi parte e logu (G.Ruju) Tradutziones Frantzesu déménager Ingresu to move Ispagnolu mudarse, trasladarse Italianu traslocare Tedescu versetzen.

istralobbiàre , vrb: istrollobiare, istrolobbiare Definitzione foedhare credendho a is astros, a intzertu, foedhare a s'afaiu, nàrrere istrolobbos, isciolórios Sinònimos e contràrios astrolicare, illeriare, istroligare* Tradutziones Frantzesu dire des fadeurs Ingresu to talk nonsense Ispagnolu tontear, decir tonterías Italianu dire scipitézze Tedescu Dummheiten reden.

istramài , vrb: istramare, stramai Definitzione isciusciare su téssiu, bogare de pare is tramas de s'orrobba téssia; cricare de cumprèndhere, ispiegare Sinònimos e contràrios afilinzonare, afiriolae, ifilognare, ifrognare, ilbulzare, illanivuzare, irburgiulae, irfiliocare, irfilusare, irfronzolare, isfilitare, isfiocare, issilare, istèssere, sfibicitai, scilionai, sfrocai Frases a su pannu dhi apu fatu s'oru ca fut istramannesiche 2. tramat e istramat su filu de sos contados de fadas e de orcos ◊ mammai ischit istramare su chi sas pantamas batint in su sonnu 3. die cun die sos pitzinnos sunt impiciados a tramare e istramare sos giogos ◊ chèrrere mi dia istramare su coro pro ndhe dare dogni trama fata a prendha (P.Casu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu effiler, effilocher Ingresu to unravel Ispagnolu deshilachar, deshilar Italianu sfilacciare Tedescu ausfasern.

istrampàre , vrb: istrempare, istrumpai, istrumpare, strumpai Definitzione lassare andhare o betare a terra a unu, una cosa o un'animale a cropu, de botu, cun fortza, su si betare a terra; giogare a istrumpas, a s'istrumpa; atzapulare, iscúdere a ccn. logu; betare a fuliadura, fuliare / istrampare castagna = iscúdere a terra sa castanza àrrida, posta intro de unu sacu, fintzas a essire neta, ispizolada (castagna istrampada = castanza morisca cota a budhidu) Sinònimos e contràrios addrabbulai, addrobbulare, betae, iscracare, istrampoinai, istrampulare, rúchere / aciapuai / imbolare Frases iant certau e si fuant istrumpaus in terra ◊ sas cambas de sos funnos istrempaiant a terra cun sonu búitu ◊ aferrat a su pede s'animale e l'istrumpat ◊ no fatas su redossu istrampandhe sos sacos dae dossu! ◊ ndi as istrumpau un'orroli ◊ burrincu afissiau candu movit carriau s'istrumpat ◊ samunendhe s'isterzu, no istrampes sos piatos ca si segant! 2. fiu istrumpendi cun Giuanni po ci passai s'ora 3. paret unu contu irmalissiatu, ma dontzi cosa s'istrempat apare chin s'àtera ◊ at istrempau a forte s'isportellitu de su barcone ◊ at picatu su lèpore galu viu e li at istrempatu sa conca a una preta 4. si no mi lassas passare ti aferro a s'anca e ti che istrampo a mare! ◊ a terra ti che istrampo, mih, si no l'agabbas! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu jeter par terre, abattre, s'abattre Ingresu to fall heavily, to pull down Ispagnolu derribar Italianu buttare a tèrra, abbàttere, stramazzare Tedescu niederschlagen, zu Boden werfen.

istramudíre , vrb: stramudiri Definitzione mudare colore, iscolorire in cara po arrennegu o ispantu; cambiare Sinònimos e contràrios incerai, irgrisire, iscarugire, stramudiai / cambiai, tramudai Frases sos istedhos no si bient prus, solu sa Luna, ma issa puru istramudindhe cun su lucore de sa die (M.L.Fancello) 2. sos númenes chi lis daiant sos mannos, a cussos zassos, como los ant istramudidos a sa continentale (N.Rubanu) Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pâlir Ingresu to turn pale Ispagnolu palidecer Italianu impallidire Tedescu erbleichen.

istransíre, istrantzíre , vrb: strantziri Definitzione lassare o pònnere a una parte, ispostare, lassare a pèrdere, lassare agoa, su si tròchere o passare a una parte, istesiandho Sinònimos e contràrios frànghere, ibbortare, ispostare / crastinare Frases fizu meu, no bi andhes a denote a cussu logu: istransichelu s'astru malu! (G.Ruju)◊ s'ómine sàbiu istransit s'astru malu ◊ custas no sunt oras de andhare: istrànsilas! ◊ sa realtade est su chi est, no si podet istrassire Sambenados e Provèrbios prb: iscritu misteru istrassire no podet ◊ istrassit ora istrassit puntu Tradutziones Frantzesu esquiver, fuir Ingresu to move asise, to avoid Ispagnolu apartar, evitar Italianu scansare, evitare, distògliere Tedescu vermeiden.

istranzàre , vrb: strangiai Definitzione andhare a logu angenu, fàere s'istràngiu, andhare a foraidha; bogare a logu istràngiu (nau de animale, istesiare de sa chedha); arrecire s'istràngiu Sinònimos e contràrios essire / allargai, stratallai / stagiai / acasagiai Frases cussu est in bidha nostra istranzendhe ◊ in Sardigna sa gianna est sempre abberta pro sos chi ant sa fortuna de che istranzare ◊ amus istranzadu in sa Luna cun su coro imberriadu de iscàscios ◊ unu mese intreu b'istranzei 2. sempri bírdia cun sa genti tua, as istrangiau medas fillus peri su mundhu 3. si est afetzionada a chie l'at istranzada ◊ sa zente fit cuntenta ca in terrinu sou aiat istranzadu unu santu ◊ sunt totu impedinados de nos istranzare Tradutziones Frantzesu aller en villégiature, loger Ingresu to spend one's holiday, to take in Ispagnolu irse de vacaciones, hospedar Italianu villeggiare, ospitare Tedescu seinen Urlaub verbringen, Gastfreundschaft gewähren.

istrascinài , vrb: istraxinare, istrasinai, istrasinare, strascinai Definitzione pigare, portare, tirare a tragu, andhare illascinandho Sinònimos e contràrios atrasinai, istrasigare, istrisignare, strisingiai, trajinare, trazare, trisinare 2. istràsinat sa vida che tilingrone in sa rena ◊ su crastu istràsinat in su lutu ◊ andhat a s’istrasina istrasina che colora Tradutziones Frantzesu ramper, traîner Ingresu to drag (along) Ispagnolu arrastrar Italianu strisciare, trascinare, strascinare Tedescu kriechen, schleifen.

istrasiàre , vrb Definitzione cicire cun is cambas istiradas e su dossu unu pagu betau a daesegus, o fintzes istérrios in terra deunudotu Sinònimos e contràrios abbrentuxai Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu s'étendre, s'allonger Ingresu to lie down Ispagnolu tenderse, tumbarse, acostarse Italianu sdraiarsi Tedescu sich niederlegen.

istrassàre , vrb: istrassiare Definitzione batire a malu puntu, de su dannu meda, orruinare Sinònimos e contràrios arroinare Frases ahi, Sardigna, comente ses tue, dae cantos canes ses istrassiada! Tradutziones Frantzesu ruiner Ingresu to ruin Ispagnolu arruinar Italianu mandare in rovina Tedescu Zugrunde richten.

istratallài, istratallàre , vrb: stratagliai Definitzione pigare a foedhos malos, foedhare male a unu; bogare a fora, fàere fuire Sinònimos e contràrios agegherai, bocare, caciare, inchirriai, isciuliai, isfraitzare, istrulliare, salargiare Frases istratallat óminis e féminas a itzérrius e a frastimus po torrai a su trabballu 2. mi at arrifudau sa filla… e istratallau! ◊ custas féminas las istratallamus, no las lassamus in cue bivendhe a poderiu! ◊ chi dhus intendit ajaju nci dhus istratallat!◊ is pavonis ant pigau sa carroga a abbíchidus e nci dh'ant istratallada de mesu intzoru 3. a dónnia contonada cudhu isparàt unu guetu e is pillonis torrànt a fuiri istratallaus Ètimu itl. stratagliare Tradutziones Frantzesu chasser Ingresu to drive away Ispagnolu echar Italianu scacciare Tedescu vertreiben.

istratzàre , vrb: istrutzare, straciai Definitzione tirare forte a cropu (fintzes po ndhe pigare cosa a chie dha portat o no dha bolet lassare o giare), pigare a fortza segandho sa cosa puru Sinònimos e contràrios afrapare, arrancai, arrebatare, illatzare, iscrúfere, iscúrpere, isfrapare, stiritzai Frases istratzare dae manos una cosa a unu ◊ no che istratzes sos fòglios dae su líbberu! ◊ ndhe li ant istratzadu sas carres, li ant pisuladu sa carena ◊ a sos màrtires cristianos lis istratzaiant sas carres cun pètenes de ferru ◊ sos corbos, chene pietu, sont istrutzanne s'úrtimu petolu Ètimu itl. stracciare Tradutziones Frantzesu arracher, déchirer Ingresu to tear (up) Ispagnolu arrancar Italianu strappare Tedescu entreißen.

istratziolàre, istratzolàre , vrb: istratzulare, straciulai Definitzione iscorriare s'orrobba, segare su bestimentu a iscórriu, a tiradura; fintzes pigare tirandho a cropu, de mala manera Sinònimos e contràrios ischirriolai, isterriolare, iscorriai, minutzare Frases s'at istratzoladu sas vestes de su dispiachere 2. tristu e niedhu disisperu bos istràtzulat su coro Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu réduire en lambeaux Ingresu to tearto shreds (in) Ispagnolu desgarrar Italianu sbrandellare Tedescu zerfetzen.

istravuciàre , vrb: istravutzare, istruvuciare, istruvusciare Definitzione istare a su papa papa, nau fintzes in su sensu de papare meda, prus de su chi serbit, de perdimentare sa cosa Sinònimos e contràrios manicare, manichedhare, papai / burrusciare, desbaratare, isbaire, ispeldisciare 2. si est feu a si brivare de su tantu chi pro su vívere est netzessidade, s'istruvusciare est peus ateretantu! (A.Paba)◊ su pistercone, amantiosu de gustos e divertimentos, si ndhe aiat istravutzadu cun sos cumpanzos sos benes chi li aiant lassadu sos mannos Tradutziones Frantzesu grignoter, gaspiller Ingresu to nibble, to squander Ispagnolu picar, derrochar Italianu mangiucchiare, scialacquare, sperperare Tedescu naschen, vergeuden, verschwenden.

istregíre , vrb: istretzire, istrexire, istritzire, istrizire Definitzione istesiare, trantzire unu paghedhedhu, fàere logu, mòvere unu tretu pagu Sinònimos e contràrios astesiai, illalgare, iscritzire, issuzire, istegiare, istesare, istirire, istreziare, istrinzire, schilliari, tòlchere, trancire | ctr. acoltziare, acostai Frases su trau si che fit istregidu dae s'àlvure ◊ nche l'aiat ischitata istritzinnencheli su bratzu ◊ bi aiat tres muscas chi no si che cheriant istretzire dae sa brochita ◊ nointamas de si che istrizire si m'acúrtziat de piús Tradutziones Frantzesu éloigner, déplacer Ingresu to move away Ispagnolu alejar, apartar Italianu scostare, spostare Tedescu wegrücken.

istremenadòre , agt Definitzione nau de logu in costera, a trèmene, chi est sugetu meda a che calare a bàsciu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ébouleux Ingresu subject to landslides Ispagnolu desmoronadizo Italianu franóso Tedescu abrutschbar.

istremenàre , vrb Definitzione su orrúere solu solu de unu trèmene, de unu muroni de terra de pitzu a bàsciu, fintzes calare a bàsciu nau de unu andhare, de unu camminu in logu de costera; tròchere, isciusciare su trèmene comente faet chie furat terrenu ispostandho sa làcana, ma fintzes su èssere a làcana de pare cun ccn.; rfl. nau de unu, nàrrere isciolórios, ammachiare Sinònimos e contràrios desmuronai, immarginare, irribbare, isteremare, smuronai Frases cun custas abbas aira su logu est totu istremenendhe 2. seo mirandhe sos caminos artziandhe a sos montigos e cussos istremenandhe a badhe 3. sa tanca tua istrèmenat cun cussa de Fulanu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'ébouler, franchir les limites Ingresu to slide down, to digress (from sthg) Ispagnolu desmoronar, invadir Italianu franare, sconfinare Tedescu abrutschen, einfallen.

istrementíre , vrb: istremuntire, istremutire, istrimutire Definitzione fàere sa cara che sa tela de s'assíchidu, de sa timoria manna, trèmere de sa timoria Sinònimos e contràrios acicai, arrorisai, asciuconare, asciustrare, aterrighinare, ilgirare, ispantamare, ispramai, istremuntziare, stramutiri, stremessiri Frases mi so istremutida candho mi at nadu chi sos irrocos suos mi falaiant (G.Ruju)◊ ite múilu feu: ndhe istremutit dogni cristianu! ◊ s'intendhiat piantu e maledissiones chi istremuntint su coro a chie sisiat ◊ custos no sunt anneos gai, ma colpos chi istremutint su leone! ◊ su bentu si pesat muidendhe, iscútinat sas àlvures e paret de las chèrrere ispeigare: ma deo no m'istremunto! ◊ aiat mortu s'ammoradu de malesaura: sas peràulas chi at betadu faghiant istremuntire ◊ intendhendhe su telèfono a sas duas de note mi ndhe so pesada istrimutida tres prammos dae su letu! 2. candho miro su càvanu iscarridu de cussu criu m'istremutit sa pedhe! Ètimu ctl. estrementir Tradutziones Frantzesu terrifier Ingresu to terrify Ispagnolu aterrorizar, asustar Italianu atterrire, terrificare Tedescu erschrecken.

istrepojàre , vrb: istripojare, istrobedhai, istrobegliare, istrobellare, istrobogiare, istrobojare, istropogliare, strabedhai Definitzione pònnere bene, bogare de pare o iscapiare cosa betada o intrada apare de malu betu, fintzes ispiegare cosa difícile; fàere impresse / istrobedhasí a… = imbucare a… Sinònimos e contràrios ilboligare, irbojare, strogai / acoidai | ctr. imbogiare, intrebedhai, trabojare Frases in coro su nodu restat ammadassadu e no si podet mai istrobellare (L.Floris)◊ su suspu est malu a istripojare!◊ si fuit tzapadu totu imboligadu ma che fuit risultadu a s'istrobegliare 2. cessu ita dannu, est obrescendi… mi depu istrobedhai!◊ circhit de s'istrobedhai ca teneus pressi! 3. si est intrullau su celu e istrobedhat a proi ◊ s'est istrobedhau a curri po no si lassai cracai a istrumbu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu démêler Ingresu to untangle Ispagnolu desenredar Italianu sgarbugliare, districare Tedescu entwirren.

«« Torra a chircare