Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

istecàre , vrb: istegare, stegae Definitzione arregòllere, istacare sa tega sicada o sicandho de sa canna de sa fae, de su cannàile de su pisu, de su prisuche / istecare fàulas = contai fàulas Sinònimos e contràrios iscoinai 2. no credetas chi siepo contanne fàulas, ca geo no n'isteco mai! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu écosser Ingresu to shell Ispagnolu recoger las vainas de las legumbres Italianu sbaccellare Tedescu aushülsen.

istedhiàre , vrb: istidhai, istidhare, istidhiare, istidhigare, stidhiai Definitzione calare o fintzes betare a istídhigu a istídhigu, pròere unu pagu, pruschetotu cumenciare a pròere Sinònimos e contràrios aciaviai, arrosinai, botiare, cibinare, modhinare, plopighinare, proighinai / allardare, preutire, untinare Frases serra bèni cussu grifoni ca abarrat istidhigandho! 2. totu su logu istidhiadu est, comente ses coladu cun s'isterzu sucuta sucuta! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu dégoutter, couler Ingresu to trickle Ispagnolu gotear Italianu gocciolare Tedescu tropfen.

istegiàre , vrb: istrejare, istresiai, istresiare Definitzione pònnere, pigare e trantzire o andhare atesu Sinònimos e contràrios allalgare, astesiai, illalgare, issuzire, istelare, istesare*, istesire, istregire | ctr. acoltziare, acostai, bènnere Frases ih, odheu, mi ndhe istégio!◊ gai arrexonamus istrejendhe sa duda doliana ◊ carchidabat pro istresiare sos gatos ◊ cussu tenit ispédhiu de nc'istresiai de bidha sua (M.Simbula) Tradutziones Frantzesu éloigner Ingresu to remove Ispagnolu alejar Italianu allontanare Tedescu entfernen.

istelevràre , vrb Definitzione istare pentzandho e torrandho a pentzare a sa cosa chentza arrennèscere a cumprèndhere o lòmpere a un'arresurtau Sinònimos e contràrios immaginai, immelmedhare, istorronare, penciai, scimingiai Frases no t'istelevres, tantu dai su meu no mi bogas! ◊ comintzeit a istelevrare cun atentzione subra de sa natura de cussu cristianu (M.Bua)◊ candho est ammurrionadu m'istelevro deo pro cuntentare a isse! Ètimu spn. descerebrar Tradutziones Frantzesu se creuser la cervelle Ingresu to rack one's brain Ispagnolu comerse el coco Italianu lambiccarsi il cervèllo Tedescu sich den Kopf zerbrechen.

istèndhere , vrb: istèndiri, stendi Definitzione ispràghere is trastos isciustos po asciutare in su sole (o àteru), pònnere sa cosa a manera chi arresurtet o abbarret isprata in largària, o fintzes istirada in longària Sinònimos e contràrios atendiai, istenniare, istèrrere, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. atuturae Ètimu ltn. extendere Tradutziones Frantzesu étendre, étaler Ingresu to hang out (lay), to stretch Ispagnolu tender, extender Italianu stèndere, sciorinare Tedescu aufhängen.

istendiài , vrb: istenniare, stendiai Definitzione pònnere istérriu, istirau, bene apertu Sinònimos e contràrios atendiai, ispàlghere, istèrrere, istirai, tèndhere | ctr. atuturae Frases si dhi fut firmau ananti e poi dh'iat istendiau sa manu nendidhi calincuna cosa ◊ is mortus abarrant istendiaus ◊ portat sa faci istendiada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étendre Ingresu to extend Ispagnolu distender, extender Italianu stèndere, distèndere Tedescu ausstrecken.

isteniài, isteniàre , vrb Definitzione irdebbilitare, fàere a isténiu, a debbilesa, chentza fortzas, cun prus pagu fortza Sinònimos e contràrios ilghelenire, iltasire, irdebbilitai, istenorare Frases s'abe est reduida a vida isteniada dai sos fogos e dai sas carestias ◊ mancai isteniau de su fàmini, ispítzulat su pani abbellu abbellu 2. est una boghe de fémina a tretos sica e sigura e a bortas isteniada e lena Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu épuiser Ingresu to exhaust Ispagnolu extenuar Italianu estenüare Tedescu ermatten.

istentàe, istentài , vrb: istentare, stentai Definitzione tratènnere, istare unu tanti de tempus (chi podet èssere fintzes pagu), istare tropu tempus, prus ora de canta ndhe serbit; fàere divertire Sinònimos e contràrios stenterai, tratèniri / adasiai, afilusigare, biltentare, illesinare, tricare | ctr. andai / coitare Frases istentada est sa zente a tribagliare in sas òperas mannas de sa vida ◊ pro m'istentare issas mi daiant de cudha fruta bella ◊ - E meda ti che istentas in bidha? ◊ caliguna bia s'istentiaus a circae nios de curculleos, marapigas, candho non furint agilestros o tzatzallucas 2. proite as istentadu sendhe acurtzu su cumandhu? ◊ faghindhe custu istentamus ca est cosa inzotosa ◊ si t'istentas meda no bi ndhe agatas, de pane, in butega! 3. s'annu iat fatu bènnere cantadores a frores po istentare is borrochianos Ètimu itl. stentare Tradutziones Frantzesu s'attarder Ingresu to detain, to delay Ispagnolu demorarse Italianu trattenére, indugiare, tardare, ritardare Tedescu aufhalten, säumen, sich verspäten.

istercàre , vrb: istrecai, istrecare, strecae Definitzione incracare a forte, faendho pesu o fortzandho, pistare sa cosa a manera de dh'alladiare e crepare; istidhigare apitzu o atesu cosa istrecandhodha; nau de su foedhare, nàrrere cosas chi no si cumprendhent bene, foedhare chentza ischire is cosas Sinònimos e contràrios aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai / strichidhai / morrugnare Frases chi nd'arruit sa bòvida istrecat totu su chi agatat 3. ma ita est totu su chi ses istrechendi, totus custus fuedhus chi naras?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu écraser, broyer Ingresu to grind Ispagnolu aplastar, machacar Italianu stritolare Tedescu zermalmen.

isteremàre , vrb: istremare 1 Definitzione fàere a tèrema, a trèmene, calare sa trema, orrúere sa terra a tretu mannu a bàsciu in logu de costera Sinònimos e contràrios desmuronai, immarginare, irribbare, istremenare, smuronai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'ébouler Ingresu to slide down Ispagnolu desmoronarse Italianu smottare, franare Tedescu abrutschen.

istergàre , vrb Definitzione bogare o istacare sa terga a s'ispiga de su moriscu Sinònimos e contràrios isbuatare, scrocitari Frases su moriscu si assóliat unu pagu chentza istergadu, ma pro assoliare menzus tocat a l'istergare e irranare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ôter les bractées des épis du maïs Ingresu to husk Ispagnolu despinochar Italianu spannocchiare Tedescu entlieschen.

isterratzàre , vrb Definitzione abbasciare sa terra, iscavare, pigare sa terra de unu logu po dhu fàere in paris o agatare su tostau de dhue pòdere fraigare Sinònimos e contràrios isterrare 1, isterronare, spamentari Frases est pretzisu isterratzare fintzas a tocare sa roca pro fraigare cun siguresa Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu terrasser Ingresu to excavate Ispagnolu desmontar Italianu sterrare Tedescu ausheben.

istèrrere , vrb: istèrriri, sterri Definitzione pònnere sa cosa a manera de pigare logu meda, atesu de pare, in paris (fintzes in su sensu de carragiare cun cosa istérria, de pònnere cosa modhe isprata po pònnere àteru in pitzu), fintzes pònnere crocau; cumenciare unu chistionu, presentare un'argumentu; nàrrere a bàntidu cosa meda prus de su chi est; allonghiare una chistionada, un'allega, a manera de nàrrere cosa meda, fintzes creschendho sa cosa / pps. istérridu, istretu Sinònimos e contràrios atendiai, ilboligare, ispabarare, ispàlghere, isparcinare, istèndhere, istenniare, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. ammuntonae, atuturae Frases s'isterrent sos trastes ifustos in su sole ◊ isterro su pamentu a pabilos pro no imbrutare illatendhe ◊ suta de sas olias como isterrent telos pro coitare collindhe ◊ tocat a istèrrere zara in s'istrada ◊ sas tzitades si sunt isterrindhe, ma medas bidhas si che sunt derruindhe ◊ sa canna prantada s'isterret, si leat su logu ◊ su fogu fuidu s'est istérridu meda ◊ istèrredi cue e drómmidi ◊ no t'isterras tropu! 2. sunt a bínchida isterrendhe versos ◊ como cussu isterret carchi àtera fàula! ◊ toca, isterri sa chistioni, ca intendeus! 3. e za no isterret, mih, candho chistionat de su fizu: paret menzus de Deus! 4. s'ora ch'est tarda e no mi apo a istèrrere meda cun sa chistionada mia ◊ si li naro carchi fàula no l'abbàido mancu in oxos, ca sinono si mi leget in cara deretu chi so isterrendhe Ètimu ltn. sternere Tradutziones Frantzesu étendre, répandre Ingresu to spread out Ispagnolu extender Italianu spàrgere, stèndere, estèndere Tedescu verstreuen, ausstrecken, erweitern.

isterricorjàre , vrb: isterrigolzare, isterrigorzare Definitzione su si pònnere coment'e crocaos o fuliaos in terra, ma nau prus che àteru cun fortza, cun tzacu, cun arrennegu Sinònimos e contràrios aterrai / imbrossinare, isterricrare, isterrighinare, isterrinai, isterrorzare, istragorzare, sterrionai Frases pesadindhe ca t'imbrutas: mugosu, sempre isterrigorzendhe in terra t'istas! ◊ si iscrafiaiant sa sue in bentre, sa béstia s'isterrigorzaiat in terra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'étendre par terre Ingresu to lie down Ispagnolu tumbarse, echarse al suelo Italianu distèndersi per tèrra Tedescu sich niederlegen.

isterricràre , vrb: isterrigai, isterrigare, isterrigiare, isterrigrare, isterrijare, isterrugiare, isterrujare Definitzione betare, istrumpare a terra, crocare istérrios in terra Sinònimos e contràrios aterrai, aterrighinare, imbrortzinare, isterricorjare, isterrighinare, isterrinai, istragorzare, sterrionai Frases giòvunus mannus… isterrigaus siant! ◊ in Osposidha bido chimbe ómines isterrujados: a balla los ant fertos che sirbones (C.Mura)◊ sa muzere de su zigante, atachendhe cun grandhe fúria sos soldados de su re, ndh'isterrijeit trinta ses ◊ at agatadu sa pobidha isterrigada in terra che àinu, imbriaga ◊ si est isterrigadu in s'erva ◊ candho pensas de isterrujare su male cun sa vindita, ndhe faghes nàschere un'àteru! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abattre, renverser à terre Ingresu to lay out, to pull down Ispagnolu derribar, tumbar Italianu abbàttere, stèndere per tèrra Tedescu niederwerfen.

istesàre , vrb: istesiai, istesiare, istesiari, istexare, istreare, istrexare, stesiai Definitzione pònnere, pigare e trantzire, andhare o essire atesu / fàghere a s'istésia istésia = fai andendi e istesiendi Sinònimos e contràrios allalgare, allongriai, astesiai, illalgare, issuzire, istegiare, istelare, istesire, istregire, longai | ctr. acoltziare, acostai Frases s'istéxiat currendhe ◊ pro agatare cosa bona tocat a istesiare ◊ noche istrexiemus in logos chena làcanas ◊ pro nudha m'istéxio dae su fadu chi mi trazat ◊ dae ue bi at perígulu sa zente si che istéxiat ◊ sa punga che istéxiat s'inimigu ◊ fit andhendhe a la ciòmpere, cudha si che istreat e faghet totu s'iscala a bórinu! Ètimu ltn. exte(n)siare Tradutziones Frantzesu éloigner Ingresu to remove Ispagnolu alejar Italianu allontanare, distanziare Tedescu entfernen.

istibbíre , vrb: stibbiri Definitzione istichire, pònnere cosa o gente a meda, a cracu, aintru de logu faendhondhe càbere cantu prus Sinònimos e contràrios indibbiri, stibbai* 2. su mundhu est istibbiu de traitoris de dogna arratza e manera (A.Cannas) Tradutziones Frantzesu entasser Ingresu to cram, to press Ispagnolu abarrotar Italianu pigiare, stipare Tedescu pressen.

istichíre , vrb: stichiri Definitzione pònnere aintru de ccn. cosa, pruschetotu a fortza, a incracadura; cuare aintru de ccn. logu, chistire / andhare, èssere istichi istichi = andhare, èssere o istare a su cua cua Sinònimos e contràrios intrae, tzacare / incracai, istibbire / abbuare, ammagare, fichire, impertusare, infoxinae, intanae, intuzare, istugiai | ctr. bocare 2. no teniant un'àteru apusentu a si pòdere istichire ◊ commo chi tenimus sa currente sas candhelas las amus istichias ◊ in cussu monte fachet a nos istichire candho sos àteros nos cherent gherrare ◊ su mannale si ndhe abbizavat chi fit a l'uchídere e s'istichiat candho intravant a ndhe lu vocare ◊ ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sa pitzinna si est istichida comente at intesu benindhe zente Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ficher, cacher Ingresu to thrust, to hide Ispagnolu hincar, clavar, esconder Italianu ficcare, nascóndere Tedescu stecken, verstecken.

istiletài, istiletàre , vrb: istilletare Definitzione púnghere a istillu, a istilete Sinònimos e contràrios istocagiare Tradutziones Frantzesu poignarder Ingresu to stab Ispagnolu apuñalar Italianu pugnalare Tedescu erdolchen.

istimpidàre , vrb Definitzione pigare un'istimpida, una cadha, pelea o múngia manna Sinònimos e contràrios cansai, fadiae, istracare, peleai, strachedhai | ctr. pasai Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu peiner, se fatiguer Ingresu to work hard Ispagnolu darse un tute, cansarse Italianu fare una sfaticata Tedescu sich abschinden.

«« Torra a chircare