Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

istecàre , vrb: istegare, stegae Definition arregòllere, istacare sa tega sicada o sicandho de sa canna de sa fae, de su cannàile de su pisu, de su prisuche / istecare fàulas = contai fàulas Synonyms e antonyms iscoinai 2. no credetas chi siepo contanne fàulas, ca geo no n'isteco mai! Etymon srd. Translations French écosser English to shell Spanish recoger las vainas de las legumbres Italian sbaccellare German aushülsen.

istedhiàre , vrb: istidhai, istidhare, istidhiare, istidhigare, stidhiai Definition calare o fintzes betare a istídhigu a istídhigu, pròere unu pagu, pruschetotu cumenciare a pròere Synonyms e antonyms aciaviai, arrosinai, botiare, cibinare, modhinare, plopighinare, proighinai / allardare, preutire, untinare Sentences serra bèni cussu grifoni ca abarrat istidhigandho! 2. totu su logu istidhiadu est, comente ses coladu cun s'isterzu sucuta sucuta! Etymon srd. Translations French dégoutter, couler English to trickle Spanish gotear Italian gocciolare German tropfen.

istegiàre , vrb: istrejare, istresiai, istresiare Definition pònnere, pigare e trantzire o andhare atesu Synonyms e antonyms allalgare, astesiai, illalgare, issuzire, istelare, istesare*, istesire, istregire | ctr. acoltziare, acostai, bènnere Sentences ih, odheu, mi ndhe istégio!◊ gai arrexonamus istrejendhe sa duda doliana ◊ carchidabat pro istresiare sos gatos ◊ cussu tenit ispédhiu de nc'istresiai de bidha sua (M.Simbula) Translations French éloigner English to remove Spanish alejar Italian allontanare German entfernen.

istelevràre , vrb Definition istare pentzandho e torrandho a pentzare a sa cosa chentza arrennèscere a cumprèndhere o lòmpere a un'arresurtau Synonyms e antonyms immaginai, immelmedhare, istorronare, penciai, scimingiai Sentences no t'istelevres, tantu dai su meu no mi bogas! ◊ comintzeit a istelevrare cun atentzione subra de sa natura de cussu cristianu (M.Bua)◊ candho est ammurrionadu m'istelevro deo pro cuntentare a isse! Etymon spn. descerebrar Translations French se creuser la cervelle English to rack one's brain Spanish comerse el coco Italian lambiccarsi il cervèllo German sich den Kopf zerbrechen.

istèndhere , vrb: istèndiri, stendi Definition ispràghere is trastos isciustos po asciutare in su sole (o àteru), pònnere sa cosa a manera chi arresurtet o abbarret isprata in largària, o fintzes istirada in longària Synonyms e antonyms atendiai, istenniare, istèrrere, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. atuturae Etymon ltn. extendere Translations French étendre, étaler English to hang out (lay), to stretch Spanish tender, extender Italian stèndere, sciorinare German aufhängen.

istendiài , vrb: istenniare, stendiai Definition pònnere istérriu, istirau, bene apertu Synonyms e antonyms atendiai, ispàlghere, istèrrere, istirai, tèndhere | ctr. atuturae Sentences si dhi fut firmau ananti e poi dh'iat istendiau sa manu nendidhi calincuna cosa ◊ is mortus abarrant istendiaus ◊ portat sa faci istendiada Etymon srd. Translations French étendre English to extend Spanish distender, extender Italian stèndere, distèndere German ausstrecken.

isteniài, isteniàre , vrb Definition irdebbilitare, fàere a isténiu, a debbilesa, chentza fortzas, cun prus pagu fortza Synonyms e antonyms ilghelenire, iltasire, irdebbilitai, istenorare Sentences s'abe est reduida a vida isteniada dai sos fogos e dai sas carestias ◊ mancai isteniau de su fàmini, ispítzulat su pani abbellu abbellu 2. est una boghe de fémina a tretos sica e sigura e a bortas isteniada e lena Etymon itl. Translations French épuiser English to exhaust Spanish extenuar Italian estenüare German ermatten.

istentàe, istentài , vrb: istentare, stentai Definition tratènnere, istare unu tanti de tempus (chi podet èssere fintzes pagu), istare tropu tempus, prus ora de canta ndhe serbit; fàere divertire Synonyms e antonyms stenterai, tratèniri / adasiai, afilusigare, biltentare, illesinare, tricare | ctr. andai / coitare Sentences istentada est sa zente a tribagliare in sas òperas mannas de sa vida ◊ pro m'istentare issas mi daiant de cudha fruta bella ◊ - E meda ti che istentas in bidha? ◊ caliguna bia s'istentiaus a circae nios de curculleos, marapigas, candho non furint agilestros o tzatzallucas 2. proite as istentadu sendhe acurtzu su cumandhu? ◊ faghindhe custu istentamus ca est cosa inzotosa ◊ si t'istentas meda no bi ndhe agatas, de pane, in butega! 3. s'annu iat fatu bènnere cantadores a frores po istentare is borrochianos Etymon itl. stentare Translations French s'attarder English to detain, to delay Spanish demorarse Italian trattenére, indugiare, tardare, ritardare German aufhalten, säumen, sich verspäten.

istercàre , vrb: istrecai, istrecare, strecae Definition incracare a forte, faendho pesu o fortzandho, pistare sa cosa a manera de dh'alladiare e crepare; istidhigare apitzu o atesu cosa istrecandhodha; nau de su foedhare, nàrrere cosas chi no si cumprendhent bene, foedhare chentza ischire is cosas Synonyms e antonyms aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai / strichidhai / morrugnare Sentences chi nd'arruit sa bòvida istrecat totu su chi agatat 3. ma ita est totu su chi ses istrechendi, totus custus fuedhus chi naras?! Etymon srd. Translations French écraser, broyer English to grind Spanish aplastar, machacar Italian stritolare German zermalmen.

isteremàre , vrb: istremare 1 Definition fàere a tèrema, a trèmene, calare sa trema, orrúere sa terra a tretu mannu a bàsciu in logu de costera Synonyms e antonyms desmuronai, immarginare, irribbare, istremenare, smuronai Etymon srd. Translations French s'ébouler English to slide down Spanish desmoronarse Italian smottare, franare German abrutschen.

istergàre , vrb Definition bogare o istacare sa terga a s'ispiga de su moriscu Synonyms e antonyms isbuatare, scrocitari Sentences su moriscu si assóliat unu pagu chentza istergadu, ma pro assoliare menzus tocat a l'istergare e irranare Etymon srd. Translations French ôter les bractées des épis du maïs English to husk Spanish despinochar Italian spannocchiare German entlieschen.

isterratzàre , vrb Definition abbasciare sa terra, iscavare, pigare sa terra de unu logu po dhu fàere in paris o agatare su tostau de dhue pòdere fraigare Synonyms e antonyms isterrare 1, isterronare, spamentari Sentences est pretzisu isterratzare fintzas a tocare sa roca pro fraigare cun siguresa Etymon srd. Translations French terrasser English to excavate Spanish desmontar Italian sterrare German ausheben.

istèrrere , vrb: istèrriri, sterri Definition pònnere sa cosa a manera de pigare logu meda, atesu de pare, in paris (fintzes in su sensu de carragiare cun cosa istérria, de pònnere cosa modhe isprata po pònnere àteru in pitzu), fintzes pònnere crocau; cumenciare unu chistionu, presentare un'argumentu; nàrrere a bàntidu cosa meda prus de su chi est; allonghiare una chistionada, un'allega, a manera de nàrrere cosa meda, fintzes creschendho sa cosa / pps. istérridu, istretu Synonyms e antonyms atendiai, ilboligare, ispabarare, ispàlghere, isparcinare, istèndhere, istenniare, istirare, stendiai, tèndhere | ctr. ammuntonae, atuturae Sentences s'isterrent sos trastes ifustos in su sole ◊ isterro su pamentu a pabilos pro no imbrutare illatendhe ◊ suta de sas olias como isterrent telos pro coitare collindhe ◊ tocat a istèrrere zara in s'istrada ◊ sas tzitades si sunt isterrindhe, ma medas bidhas si che sunt derruindhe ◊ sa canna prantada s'isterret, si leat su logu ◊ su fogu fuidu s'est istérridu meda ◊ istèrredi cue e drómmidi ◊ no t'isterras tropu! 2. sunt a bínchida isterrendhe versos ◊ como cussu isterret carchi àtera fàula! ◊ toca, isterri sa chistioni, ca intendeus! 3. e za no isterret, mih, candho chistionat de su fizu: paret menzus de Deus! 4. s'ora ch'est tarda e no mi apo a istèrrere meda cun sa chistionada mia ◊ si li naro carchi fàula no l'abbàido mancu in oxos, ca sinono si mi leget in cara deretu chi so isterrendhe Etymon ltn. sternere Translations French étendre, répandre English to spread out Spanish extender Italian spàrgere, stèndere, estèndere German verstreuen, ausstrecken, erweitern.

isterricorjàre , vrb: isterrigolzare, isterrigorzare Definition su si pònnere coment'e crocaos o fuliaos in terra, ma nau prus che àteru cun fortza, cun tzacu, cun arrennegu Synonyms e antonyms aterrai / imbrossinare, isterricrare, isterrighinare, isterrinai, isterrorzare, istragorzare, sterrionai Sentences pesadindhe ca t'imbrutas: mugosu, sempre isterrigorzendhe in terra t'istas! ◊ si iscrafiaiant sa sue in bentre, sa béstia s'isterrigorzaiat in terra Etymon srd. Translations French s'étendre par terre English to lie down Spanish tumbarse, echarse al suelo Italian distèndersi per tèrra German sich niederlegen.

isterricràre , vrb: isterrigai, isterrigare, isterrigiare, isterrigrare, isterrijare, isterrugiare, isterrujare Definition betare, istrumpare a terra, crocare istérrios in terra Synonyms e antonyms aterrai, aterrighinare, imbrortzinare, isterricorjare, isterrighinare, isterrinai, istragorzare, sterrionai Sentences giòvunus mannus… isterrigaus siant! ◊ in Osposidha bido chimbe ómines isterrujados: a balla los ant fertos che sirbones (C.Mura)◊ sa muzere de su zigante, atachendhe cun grandhe fúria sos soldados de su re, ndh'isterrijeit trinta ses ◊ at agatadu sa pobidha isterrigada in terra che àinu, imbriaga ◊ si est isterrigadu in s'erva ◊ candho pensas de isterrujare su male cun sa vindita, ndhe faghes nàschere un'àteru! Etymon srd. Translations French abattre, renverser à terre English to lay out, to pull down Spanish derribar, tumbar Italian abbàttere, stèndere per tèrra German niederwerfen.

istesàre , vrb: istesiai, istesiare, istesiari, istexare, istreare, istrexare, stesiai Definition pònnere, pigare e trantzire, andhare o essire atesu / fàghere a s'istésia istésia = fai andendi e istesiendi Synonyms e antonyms allalgare, allongriai, astesiai, illalgare, issuzire, istegiare, istelare, istesire, istregire, longai | ctr. acoltziare, acostai Sentences s'istéxiat currendhe ◊ pro agatare cosa bona tocat a istesiare ◊ noche istrexiemus in logos chena làcanas ◊ pro nudha m'istéxio dae su fadu chi mi trazat ◊ dae ue bi at perígulu sa zente si che istéxiat ◊ sa punga che istéxiat s'inimigu ◊ fit andhendhe a la ciòmpere, cudha si che istreat e faghet totu s'iscala a bórinu! Etymon ltn. exte(n)siare Translations French éloigner English to remove Spanish alejar Italian allontanare, distanziare German entfernen.

istibbíre , vrb: stibbiri Definition istichire, pònnere cosa o gente a meda, a cracu, aintru de logu faendhondhe càbere cantu prus Synonyms e antonyms indibbiri, stibbai* 2. su mundhu est istibbiu de traitoris de dogna arratza e manera (A.Cannas) Translations French entasser English to cram, to press Spanish abarrotar Italian pigiare, stipare German pressen.

istichíre , vrb: stichiri Definition pònnere aintru de ccn. cosa, pruschetotu a fortza, a incracadura; cuare aintru de ccn. logu, chistire / andhare, èssere istichi istichi = andhare, èssere o istare a su cua cua Synonyms e antonyms intrae, tzacare / incracai, istibbire / abbuare, ammagare, fichire, impertusare, infoxinae, intanae, intuzare, istugiai | ctr. bocare 2. no teniant un'àteru apusentu a si pòdere istichire ◊ commo chi tenimus sa currente sas candhelas las amus istichias ◊ in cussu monte fachet a nos istichire candho sos àteros nos cherent gherrare ◊ su mannale si ndhe abbizavat chi fit a l'uchídere e s'istichiat candho intravant a ndhe lu vocare ◊ ístati che colovra acoconadu, o puru istíchiti in calchi iscusógliu! ◊ sa pitzinna si est istichida comente at intesu benindhe zente Etymon srd. Translations French ficher, cacher English to thrust, to hide Spanish hincar, clavar, esconder Italian ficcare, nascóndere German stecken, verstecken.

istiletài, istiletàre , vrb: istilletare Definition púnghere a istillu, a istilete Synonyms e antonyms istocagiare Translations French poignarder English to stab Spanish apuñalar Italian pugnalare German erdolchen.

istimpidàre , vrb Definition pigare un'istimpida, una cadha, pelea o múngia manna Synonyms e antonyms cansai, fadiae, istracare, peleai, strachedhai | ctr. pasai Etymon srd. Translations French peiner, se fatiguer English to work hard Spanish darse un tute, cansarse Italian fare una sfaticata German sich abschinden.