Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

istriài, istriàre , vrb Definition fàere istrigaduras, po su bonu o po su malu Synonyms e antonyms afatugiare, afaturai, ammaghiare, ammainai, apungare Sentences sa fémina at istrigau bèni su pipiu, dh'at aprapau in dogna parti pispisendi e narendi brebus 2. est cumenti e chi mi apant istriau is ogus suus cun sa luxi insoru! Etymon srd. Translations French ensorceler English to bewitch Spanish embrujar, hechizar Italian stregare German verzaubern.

istriàre 1 , vrb Definition sentire istriore de su fritu o de sa timoria Synonyms e antonyms arpilare, astriare* Translations French frémir d'horreur English to be appalled Spanish espeluznarse Italian raccapricciare German schaudern.

istribitàre , vrb: istribitzare Definition fàere istribitu, moida, giare genia de cropos cun is peis a terra, fintzes coment'e po si ammostare contràrios a calecuna cosa, o po fàere fuire Synonyms e antonyms intrigliare, istrampizare, istripizare 2. istribitant e apedhant chi custas cosas sunt tropu ◊ si est pesadu a pabarotadas, istribitzendhe cun maigantu arrennegu Translations French faire du vacarme English to make a din Spanish hacer ruido Italian strepitare German lärmen.

istrígnere , vrb: istrínghere, istringi, stríngiri Definition acapiandho o poderandho, tirare forte is càbudos de su lióngiu, agguantare cun fortza; bènnere o pònnere prus acanta, a cracu; foedhandho de cosas de papare, isserrare de su corpus Synonyms e antonyms acoltziare, afianzare, afíere, astrínghere, isserrare | ctr. illascare, isciagai Sentences est poderandhosi sa conca e istringhendho is barras po su ferenu ◊ dèu abarru pagu a istringi su crobu! ◊ chin sa manu istringhet su frore ◊ est coment’e s’anguidha candu si bolit istringi po dh’aciapai: illiscinat! ◊ m'istringhent sa manu mandhèndhemi cun Deus ◊ tocat a tirare sa letranga e a istrínghere sa chíngia ◊ po no intèndhere su fritu s'istringhet s'isciallu in tzugu 2. istringhídebbos de prus, ca no che cabimus totugantos, sinono! Etymon ltn. stringere Translations French serrer English to grip Spanish apretar, estrechar Italian strìngere German drücken.

istrimuzíre , vrb Definition batire a malu puntu de debbilesa a fortza de trebballu Synonyms e antonyms arrematai Sentences za l'as istrimuzidu custa chida, su zuo, sempre arendhe! Translations French épuiser English to wear out Spanish extenuar, agotar Italian stremare German erschöpfen.

istripidàre , vrb: istripitare Definition fàere una genia de movimentu cun is cambas, ponendhodhas a grughe ballandho; fàere tzàcurros cun is peis iscudendho su fundhu de s'iscarpa a terra ballandho, fàere istribitu fintzes po cosa in contràriu Synonyms e antonyms aciapitai, atzopitai, istripizare, sciampitai / bacanare, sciumbullai, tzacai Sentences "Ràida?!…" isclameit, istripidèndhesi a sa notíscia ◊ àltziat sa boghe, si leat matana, istrípidat e sonat e, si li dant contra, segat s'arresonu ◊ eris note fit ballendhe: deo no lu aio bidu mai gai allegru, istripidendhe forte cun ambos pes! 2. prima de iscanzare die si est ischituladu e a pupa de iscuru est isérghidu che cane istripidadu (G.Mele) Translations French piétiner, trainer les pieds, faire du vacarme English to make an uproar, to shuffle Spanish pisotear Italian scalpicciare, strepitare German zertrampeln, lärmen.

istrisignàre , vrb: istrisinare, striscinai Definition pigare cosa trísina trísina chentza dh'artzare de terra, andhare a su friga friga in terra, fintzes illascinare; pònnere crocaos istérrios in terra / istrisignare is dentes = arrodare dentes, tzacarrai is dentis Synonyms e antonyms atrasinai, istrascinai, istrisinzare, traginare, trazare, trijinare / allescinai / isterrigorzare Sentences lèalu in pesu cussu traste, no l'istrísines in terra ca l'imbrutas! Translations French traîner English to drag Spanish arrastrar Italian trascinare German schleppen.

istrobeíre , vrb: istrobire, istrobiri, istropedire, istropeire, strebiri Definition pigare e bogare sa trobea a unu pegus troboiu; lassare andhare líbberos, iscabbúllere de una dificurtade Synonyms e antonyms istravare, istrobejare / iscabbúllere / ilboligare, istrepojare | ctr. trebeire Sentences sos pudhedros cherzo istrobeire pro los ispramminare a curridorza 2. bollu biri comenti s'at a s'istrobiri fillu tuu de custa trobea! 3. est istrobenno e filanno sa lana Etymon srd. Translations French désentraver English to unhobble Spanish desapiolar, desmanear Italian spastoiare German von den Fußfesseln befreien.

istrocàre 1 , vrb Definition essire o birare s'abba de is surcos tropu prenos, fintzes essire s'abba de su letu de un'erriu, essire de su trocu Synonyms e antonyms besciare, iscarropai Etymon srd. Translations French déborder English to overflow Spanish desbordar Italian esondare German über die Ufer treten.

istrochíre , vrb Definition foedhare trochendho is murros e faendho sa boghe che a sa persona de istròchere, fàere ingestos coment'e po pàrrere un'àteru po dhu pigare a befa, po erríere; tròchere is murros po contrariedade Synonyms e antonyms istòlchere, istrochizare, strochillai 2. s’intrada de sa truma abbulotera in chéjia faghiat istrochire su mutzighile a sas mammais Etymon srd. Translations French contrefaire, faire des grimaces English to counterfeit Spanish imitar Italian contraffare, smorfiare German nachäffen.

istroligàre , vrb: astrolicare, istrollogare, strolicai Definition foedhare credendho a is astros, a intzertu, foedhare a s'afaiu, nàrrere istrolichéntzias, nàrrere o istare naendho istrollogos Synonyms e antonyms schiribitzai / illeriare, istralobbiare / iscassoletare, istantariare, sciolloriai Etymon itl. Translations French délirer, radoter, prédire l'avenir English to foretell, to rave Spanish delirar, desvariar Italian farneticare, strologare German irrereden, sich den Kopf zerbrechen über.

istronàe , vrb: istronai 1, istronare, stronai 1 Definition coment'e issurdare, nau po sonu o cropu forte, ma nau fintzes in su sensu de fàere sa conca o sa mente coment'e cunfúndhia, chentza cumprèndhere bene Synonyms e antonyms alloriai, atordire, atronai*, irbaloricae, iscirbí, isorgonare, scilibriri Sentences so totu istronadu de custu tússiu forte ◊ no istes istronèndhemi sas orijas ca tantu betas peràulas debbadas! 2. a ndhe zuchiat de piripisone apenas chi fit a mesu costa: una boche de fémmina at istronau che sirena e isse l'at connota deretu! Translations French assourdir, étourdir English dazed, to confuse Spanish trastornar, confundir Italian intronare, frastornare German betäuben, stören.

istropiài, istropiàre , vrb: istrupiare, stropiai Definition pònnere istrúpiu, fàere dannu, guastu de dhi abbarrare, a sa carena; fàere dannu mannu a calecuna cosa, su dha cambiare in manera chi no serbit prus Synonyms e antonyms bisastrare, diculai, guastai, immelmare, irfrezare, iscempiai, iseniare Sentences dae tentu cun sa bistrale, no t'istrópies! ◊ si non si fint fatos abbanna e impresse puru si fint istropiatos male ◊ zuchiat sos podhichitos fichios in pupias, coment'e in cherta de ischertzare sos ocros, fortzis chircandhe abberu de s'istropiare 2. istropiaiat totu sos númenes ◊ non si agataiat "podestà" chi no istropiaiat s’italianu in sa faedhada Translations French estropier, mutiler English to cripple Spanish lisiar, tullir Italian storpiare, mutilare German verunstalten, verstümmeln.

istrugàre , vrb: istujare, itujare Definition tirare o segare su tzugu; isconcare, truncare, segare a iscosciadura (foedhandho de naes o cambos de is matas) Synonyms e antonyms iscabitzare, isconcai / stuturigai Sentences su pitzinnu at segadu unu vasu de fiores e istujadu duos gravèglios ◊ patindhe onzi die fàmine, in chirca de si azibbare at istujadu duas pudhas ◊ at itujadu duos ómines 2. unu istaiat a s'àteru istujendhe ca totu s'adhe deviamus rugare e si fit su fogu mannu acurtziendhe (M.Dore) Etymon srd. Translations French décapiter English to behead Spanish decapitar Italian decapitare German enthaupten.

istrumài, istrumàre, istrumàri , vrb: istrummare, strumai Definition si narat de sa fémina candho ndhe faet su pipiu chentza lómpiu, mortu; isfàere o isciusciare calecuna cosa (coment'e bogare una parte de sa truma)/ fémina istrumada = chi s'est istrumada, ndhe at pérdiu su fedu Synonyms e antonyms abbortai, agurtire, antiri, distrúere, isconciare, istrumingiai, sciusciai / ispartzire Sentences fumendhe sos primmones ti as brujadu: est acurtzu sa die chi t'istrumas ◊ Giuannedha fit ispetendhe… si est posta a samunare in terra e si est istrumada ◊ si nch'est istrumada, est lunàdica e sèmene no ndhe batit a frutu ◊ bi ndh'at chi si faghet istrumare, como chi sa lege lis dat amparu ◊ mortu est maridu meu… so ràida e m'istrumo! ◊ sa fémina istrumada zughet sa fossa abberta baranta dies 2. po fai logu a ponni su contaroi ndi ant istrumau un'arrogu de muru ◊ a cini fait e istrumat no dhi mancat faina ◊ is pieghedhas de sa fardeta si apredant cun contonedhos po no si nd'istrumari Etymon ltn. extremare, exterminare Translations French avorter English to have an abortion Spanish abortar Italian abortire German abortieren.

istrumbullài , vrb Definition pònnere trumbullu, avolotu, pentzamentu, fàere pentzare Synonyms e antonyms istrevuzire, sciambullai, strumbuligai Sentences dógnia borta m'istrumbullat su coru, candu dh'intendu, cussa pipia! ◊ Gesús dh'iat fatu fissu una castiada: Simoni si fiat inténdiu istrumbullendi cun sa violéntzia de una temporada ◊ nara, ma mi bois istrumbullai is figaus?!◊ de seguru est cussa canciofa de sa cena chi mi at istrumbullau s'istògumu! Etymon srd. Translations French bouleverser English to disturb Spanish trastornar Italian sconvòlgere, turbare German erschüttern, verwirren.

istruncài , vrb: istruncare, istrunciai, struncai Definition segare a truncadura, fàere a orrugos segandho prus che àteru chentza ferramenta, a comente essit, chentza precisione (chentza bòlere o bolendho) Synonyms e antonyms arrogai, istuturai, truncare 2. cuss'arroghedhu de civraxu, tostau e istrunciau de segadura, parriat segau de su maistu de carrus! Etymon srd. Translations French casser, briser English to break off Spanish tronchar Italian stroncare, spezzare German abbrechen.

istrussàre , vrb: istrussiare Definition bogare e fintzes betare a orrosiadura, a ispergiadura manna cun fortza Synonyms e antonyms bocare Sentences su trau a cada isúlfida istrussiaiat salia dae sas nàstulas ◊ su preíderu at istrussiadu su locu de abbasanta ◊ comente li est crebada sa ferida at istrussiadu su letolu de martza e sàmbene Translations French émettre English to emit Spanish emitir Italian eméttere German ausstoßen.

istruvedhàre , vrb Definition sonare sa truvedha; sonare a s'afaiu Synonyms e antonyms straullai Sentences istat tota die istruvedhendhe Etymon srd. Translations French racler, tapoter English to strum Spanish rascar, aporrear (piano) Italian strimpellare German klimpen auf.

istudiàe, istudiài , vrb: istudiare Definition fàere istúdiu, istúdios; mandhare o andhare a iscolas artas, giare annestru, imparu a s'àteru / i. una cosa a trama trama = bene meda, a s'atenta Synonyms e antonyms imparai, istruire 1 Sentences in su logu chi ap'eo istudiadu bei podet donzunu istudiare (Maloccu)◊ candho istúdias afina su pessamentu! ◊ a istudiare no pragiat ne in ierru, ne in istade e ne mai ◊ de sa piciocalla propietària nemus fut andau a istudiai 2. su mannu, ca ndh'aiant bisonzu, l'ant mandhadu a pastorigare: su minore l'ant istudiadu ◊ póveru póveru, intantu at istudiadu totu sos fizos! ◊ professores de illusione sos ch'in s'iscola mi ant istudiadu! Translations French étudier, instruire, apprendre English to study, to learn Spanish estudiar, instruir Italian studiare, istruire German lernen, belehren.