Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

addoliàre , vrb Definition fàere a dolores Synonyms e antonyms addolie, addolimare, addolimorjare, addozare, indiligae, indolai, indolimare, indolimire, indolire, indoloriri, mazare Etymon srd. Translations French endolorir English to numb Spanish adormecer, entumecer Italian indolenzire German schmerzen.

addolíe , vrb: addolire, addoliri Definition fàere a dolores; giare o pigare dispraxeres Synonyms e antonyms addoliare, addolimare, addolimorjare, addozare, indolai, indolimare, indolimire, indolire, indoloriri / dispiàchere Sentences si t'est addoliu su bratzu deretu, sa manu manca no tenit virtudi! 2. sas malas fainas suas ti parent mossos de musca cadhina e no as allegas pro ti ndhe addolire? ◊ isse de su male de su mundhu si ndhe addolit meda (M.Columbu) Etymon srd. Translations French endolorir English to numb Spanish adormecer, afligir Italian indolenzire German schmerzen.

addolimàre , vrb Definition fàere a dolores, a dólimas; dispràxere meda Synonyms e antonyms addoliare, addolie, addolimorjare, addozare, indolai, indolimire, indolire, indoloriri / afligire, dispiàchere Sentences sa betzesa ti at totu addolimadu 2. ti podet afligire unu dolore pulpa, nérviu e ossu, ma ti addólimat s'amore conca e coro, ànima e dossu Etymon srd. Translations French endolorir English to numb Spanish adormecer Italian indolenzire German weh tun, betrüben.

addolorài , vrb: addolorare, addulorare Definition giare o àere dispraxere mannu Synonyms e antonyms afligire, scorai Sentences ti addoloras po totu su chi at sunfriu fillu tú Etymon srd. Translations French peiner, affliger English to grieve Spanish afligir Italian addolorare German Leid tun.

addongàre , vrb Definition tènnere ódiu, malatratare is àteros Synonyms e antonyms acacigai, acarcangiai, apatigai, batacollare, malatratai Etymon srd. Translations French oppresser English to oppress Spanish oprimir Italian opprìmere German erdrücken.

addonnàre , vrb Definition fàere a unu, o una cosa, de si ndhe pòdere serbire, fàere cambiare su cumportamentu a manera chi pòngiat mente, chi si lessat pigare comente bolet s'àteru Synonyms e antonyms ammarchidare, ammasedae, ammodhiae, domai Sentences si ti giompo già ti fato addonnare!…◊ già mi est costadu a l'addonnare, cussu cristianu!… 2. custa bértula est tètera ca est noa: su tempus sempremmai l'at a addonnare! Etymon srd. Translations French apprivoiser, domestiquer English to domesticate, to soften Spanish domesticar, ablandar Italian addomesticare, ammorbidire German zähmen, mildern.

addopàre , vrb: atopai, atopare, atopari, atopiare, topare Definition fàere atopas, atopos, atóbiu, bènnere apare de gente, animales o cosas chi andhant s'unu abbia a s'àteru, bènnere a si agatare in su matessi logu Synonyms e antonyms abbogiare, adobiai, assortí, azobiare, coviare, intopai, obiai Sentences commo mi atopat e no mi favedhat ◊ su pensamentu curret a sa gianna pro atopare sa persone cara ◊ atòpali a caminu ca no ischit su logu! ◊ mi est atopadu Antoni Cubeddu ◊ no aiat mai atopiadu cristianu che custu ◊ totu sa fegliutina de Istelai aiat atopatu a su ponte ◊ a s'atopu dèu no atopu! Translations French rencontrer English to encounter Spanish encontrar, topar Italian incontrare German treffen.

addopiàe, addopiài, addopiàre , vrb Definition pònnere, essire o fàere a dópiu, a duos tantos, pinnigare una cosa a dópiu, a duos pígios; sonare is campanas (prus che àteru po gente morta) faendho, dónnia borta, duos tocos diferentes Synonyms e antonyms arraddopiai / arrempicai | ctr. sdopiai Sentences su tantu de sos abbonaos a su telèfono est addopiau 2. cussa tiaza cheret addopiada ca no bi cabet in su calàssiu 3. intendho addopiendhe sas campanas ◊ sa tzonca est intzunchiendi notesta, trista che campana addopiendi Etymon srd. Translations French doubler English to double Spanish doblar Italian raddoppiare German verdoppeln.

addorài, addoràre , vrb: adorai, adorare Definition pregare, fàere funtziones e atziones de alabàntzia a Deus, fàere contu de Isse coment'e Bene e Podere soberanu; ammiru mannu po ccn. o calecuna cosa chi s'istimat forte, tentu/a in contu mannu; rfl. imbenugare, pònnere imbenugau / adoràresi su letu = abarrai crocaus in letu sentza de abbisóngiu Synonyms e antonyms Sentences a mama deo rispeto e adoro chei su Sacramentu intrendhe a Missa (Nínniri) 2. vida, che mama t'istimo e ti addoro ca sa piae in s'ànima mi cujas (P.Secchi)◊ pro bider sa chi addoro solamente dia totu su mundhu atraessare ◊ ite ndhe as de ischire sa chi addoro? (P.Mossa) 3. si ponet ananti de s'artare, si addorat e pedit pedronu ◊ is féminas unu tempus dhas agataias addoradas in su frigadórgiu, in frúmene ◊ in crésia si addorat a pregare ◊ faci a Cristus mi adoru ◊ in iscola poniant punitziones coment'e abbarrare totu su mengianu addoraos a benugos nuos in terra Translations French vénérer English to venerate Spanish venerar, adorar Italian venerare German verehren.

addordigàre , vrb: addortigare, atorticare, atortigare Definition bínchere sa fortza de ccn. cosa atrotigandhodha, incrubandho o acostindho apare is duos càbudos; imbodhigare cosa a tantas bortas; nau in cobertantza, ammasedare a unu, aderetzare in su cumportamentu, giare curretzione / a. sa bica = abbrandhare s'atrivimentu, sa barrosia de ccn. Synonyms e antonyms atortiae, atrotixai, indortigare / trogai / annestrare 2. cussu est malu chei su pudidinosu, ma si benit in petus de su tiu za lu addórdigat bene! Etymon srd. Translations French tortiller, corriger English to twist, to correct Spanish torcer, corregir, reprender Italian attortigliare, corrèggere il comportaménto German verbiegen, zurechtbiegen.

addormicàre , vrb: addrommigare, addrommijare Definition coment’e dormire, nau pruschetotu de un’arremu chi, po comente fut postu, passàt male su sàmbene e si est coment’e cancarau; nau de erbas, igragalare, su si calare po mancamentu o farta de abba Synonyms e antonyms abborticare, ammotroxinai, iformicare, immortigare, indormicare, ingortigai / acalabiare, acalamai, allacanae, allartzanai, allizare, ammustiai, apabassai, carigai, pansiri, sicai Sentences si mi est addrommigadu su bratzu comente che lu zughia suta, corcadu 2. sa patata comente imbetzat si addrómmigat e si tudhit ◊ cheret abbadu s'ortu ca cun su sole forte si addrómmigat sa cosa Etymon srd. Translations French engourdir English to make torpid Spanish entumecer Italian intorpidire German gefühllos werden.

addorogiàre , vrb: addorojare, atorojare Definition prànghere a tzérrios, a toroju Synonyms e antonyms abboghinare, cerriai, orulare Sentences gai comente atitanne pranghes a sucutu, sa boghe tua diat àere sa fortza de addorojare su teu de sa malesaura Etymon srd. Translations French sangloter English to cry Spanish llorar a gritos Italian piàngere a urla German klagen.

addossài, addossàre , vrb Definition coment'e pònnere una cosa in dossu, in pitzu, nau in su sensu de si pigare o giare su càrrigu o responsabbilidade de unu dannu, de una dificurtade, de un’impreu mannu, grae Synonyms e antonyms acollae, carriai Sentences si at addossadu sa morte de unu ◊ su dannu si l'at addossadu isse ◊ Gesugristu si at addossau totus is malis de sa naturalesa umana 2. si l'at addossada isse cussa rughe ◊ no cumprendhet sa netzessidade de si addossare sos pesos de sa vida ◊ cussas ispesas nos las podimus addossare nois, ca issos no ndhe podent 3. àcua santa benedita in su fronti portu iscrita, in su petus addossada Translations French adosser English to lay on Spanish adosar Italian addossare German aufbürden.

addotorài, addotoràre , vrb Definition giare o pigare sa làurea, fàere a dutore, laureau; nau a disprétziu de unu, giare a bíere chi ischit totu issu, su si crèdere ischípiu meda Translations French décerner un diplôme, obtenir son diplôme, faire le pédant English to graduate, to air one’knowledge Spanish licenciarse, titularse, maestrear, presumir de docto Italian addottorarsi, fare il saccènte German doktorieren, den Besserwisser spielen.

addozàre , vrb Definition fàere a dolore, nau siat de sa carena e siat de s'ànimu Synonyms e antonyms addoliare, addolie, addolimare, addolimorjare, indolai, indolimare, indolimire, indolire, indoloriri 2. chene respiru, a malaggana tiro sa carena addozada Etymon srd. Translations French peiner, affliger English to grieve Spanish afligir Italian addolorare German schmerzen, betrüben.

addrollàre , vrb Definition fàere o essire drodhe Synonyms e antonyms addrollire, ammannunnare, sciolloriai Etymon srd. Translations French abêtir English to confuse Spanish aturdir Italian rimbecillire German verdummen.

addromitiolàre , vrb Definition giare s'addromitiolu, fàere dormire, batire su sonnu cun meighina Synonyms e antonyms addrommentare Etymon srd. Translations French narcotiser English to narcotize Spanish narcotizar Italian narcotizzare German betäuben.

addrommentàre , vrb: addrummentare Definition coment'e fàere dormire, ma a meighina, cun s'addrommitiolu Synonyms e antonyms addromitiolare Sentences male chi l'addrummentet: bi l'apo dadu topu e mi ndhe l'at torradu topu e mesu! Etymon srd. Translations French narcotiser English to narcotize Spanish narcotizar Italian narcotizzare German betäuben.

addruchíre , vrb: addulchire, addultzire Definition allebiare una pena, su sunfrimentu Synonyms e antonyms addulcare, immelai, indrucai, indurchire, melai Sentences addruchi dogni pena e dogni male! ◊ sa música de s'abe pibiosa, de su lentore sa làgrima giara mi addulchint su dolu e dogni cosa (Dettori)◊ addulchire ti podes sos lutos cun su lugore de sa cuscéscia neta Translations French radourcir English to sweeten Spanish suavizar, aliviar Italian raddolcire German versüßen.

addugonàre , vrb Definition fàere su dugone Synonyms e antonyms cumandai, ghiai Etymon srd. Translations French être à la tête, mener, guider English to lead Spanish capitanear, ponerse a la cabeza Italian capeggiare German anführen.