tracàre , vrb: atracare 1 Definition su chi faet sa linna candho s'isperrat, s'iscratzat, si aperit a isperradura (mescamente in is frochidhaduras): faet una genia de sonu de cosa àrrida isperradho, faet unu tzàcurru (tracada)/ t. focu = tzacare, apuntai fogu Synonyms e antonyms sacai Sentences faladindhe impresse de cussa nae ca l'intendho trachendhe! 2. dae meda chena piòere, sa terra est intostada e tracada Etymon srd. Translations French crépiter, fendre English to crack (apart) Spanish chascar Italian crepitare, fèndere German knistern, spalten.

trachedhàre , vrb: atrachedhare, traghedhare, trochedhare Definition matzigare cosa àrrida, a tzàcurru; fàere sa moida de su nie candho si càtzigat passandho in pitzu o si movet, su fogu abbruxandho sida frisca, o chi si faet isparandho, tronandho, coment'e segandho cosa àrrida (chi tracat)/ traghedhare fogu = isparai, apuntai fogu Synonyms e antonyms atracare 1, istochidare, sacai, trachidare, strechedhai, tzacarrai, tzacazare, tzocai / abbruxai, isparai Sentences fit totu addolimadu in sa carena, trachedhendhe che carruledhu de canna ◊ su porcu s'intendhet traghedhendhe fae sica ◊ papandhe si trachedhat su pane carasau àrridu ◊ isse vienne vinu e geo trochedhanne caramellas 2. traghèdhali fogu a su ruo! ◊ li ant traghedhadu una fusilada, a su grodhe ◊ nechidau che berre, picat su fusile e trachedhat focu! Etymon srd. Translations French crépiter English to crack Spanish crepitar, chascar, crujir Italian crepitare, scricchiolare, crocchiare German knistern, knarren.

trachidàre , vrb: trachitare, traghidare, traxidare Definition fàere sa moida chi faet su nie candho si càtzigat o si movet, su fogu abbruxandho sida frisca, su tzàcurru chi si faet isparandho, tronandho, coment'e segandho cosa àrrida / traxidare sas dentes = trachedhare Synonyms e antonyms crachitare, trachedhare Sentences su fogarone est traghidendhe e istinchidhendhe ◊ cuss'animale est traxidendhe sas dentes e apo timore meda ◊ chin su fusile puntatu fit prontu a trachitare focu Etymon srd. Translations French crépiter English to rattle Spanish crepitar Italian crepitare German knistern.

traculàre , vrb Definition èssere pagu seguru, pagu firmu Synonyms e antonyms tzillicare, tzucurare Etymon srd. Translations French tituber, branler English to stagger Spanish tambalearse Italian traballare, tentennare German wackeln.

traduíre , vrb Definition bortare, furriare o passare su chi si narat o chi s'iscriet de una limba, unu limbàgiu, a un'àtera, o fintzes a unu sistema de sinnos diferentes Synonyms e antonyms tradúsiri Etymon ctl. tradu(h)ir Translations French traduire English to translate Spanish traducir Italian tradurre German übersetzen.

traessài , vrb: atraessare, traessare, traversai, traversare, travessai, travessare, tressai, tressare Definition passare a istúturu, passare in d-unu logu o in d-una cosa andhandho de una bandha a s'àtera, passare in mesu, istare in giru, pònnere in mesu fintzes a istrobbu, a intzegu; acapiare, passare lobos de cosa po acapiare Synonyms e antonyms aggrucare, atravigare, atreminare, atruessai, ruciare, tressiri / atrociai, liai, prèndhere Sentences un'istella che coa de fogu traessat s'aera ◊ traessendhe unu frúmene ch'est rutu su ponte ◊ fustei no si tressit in mesu! ◊ de candu ses tressendudí in mesu de peis!…◊ candu si dhui tressat su diàulu isciúsciat totu ◊ acanta de s'arriu si est tressau unu e si ndi est atzicada 2. portat truncus tressaus cun funis e filu de ferru ◊ po guvernai nci bolit fortza e coru firmu ca est genti mala a tressai ◊ ti bollu tressai in su tzugu una cannaca Etymon ltn. tra(n)sversare Translations French traverser, parcourir English to run through Spanish cruzar, recurrir Italian attraversare, percórrere German durchlaufen.

tragagiài, tragagiàre , vrb: tragagliai, tragallai, traghillai Definition nàrrere calliones, cosas chi no funt, bogare fogu a un'àteru, nàrrere male de ccn.; fintzes pigare coment'e a tragu, betare a fuliadura Synonyms e antonyms afusare, arrallai, fusigare, mulmutare / allimbare, foghigiai, imposturai, innorare, irfamiare / tragai Sentences po dónnia mancantziedha de is àterus luegus seus prontus a dhus tragallai ◊ chini tragallat is àturus no ballit nudha in su trabballu! ◊ totus narant e tragallant de s'unu e de s'àteru! ◊ no ti ant a pintai che fémina de contu, ca totu sa bidha ti at a tragagiai ◊ cantas male tragagianno e ofennenno! ◊ gei ti curret in gana tragagianno a dognunu! 2. sa barchixedha, tragallada de sa frusa de is undhas, immoi s'ispariat, immoi ndi torràt a apillai ◊ s'istrasura iat traghillau sa navi: fut impossíbbili arresisti a sa frusa de su bentu Etymon ctl. atracallar Translations French dénigrer, calomnier, médire English to defame Spanish denigrar, desacreditar Italian denigrare, calunniare, diffamare, malignare German verleumden, klatschen.

tragài , vrb: tragare Definition pigare a tragu, a tira / fai su traga traga (giogu) = andhare illascinadho cicios Synonyms e antonyms batire, carrare, tranguai, trazare, trogonai Idioms csn: tragare a crastu, a pedra = iscúdere a crastu; tragare fogu = tzacare, pònnere o apuntai fogu; tragai is cambas caminendi = caminare a pelea Sentences sa note che tragat su die ◊ no ti fatzas tragai: movidí! ◊ is carrus tragànt linnàmini e craboni de carriai in su trenu ◊ mi lassamu tragai de sa curiosidadi ◊ is piciocas iant tragau giarra a cofas ◊ su tiau nci dh'at tragau a s'inferru ◊ chi dhoi andat su babbu ndi dha tragat peri a tira! ◊ cudhos iscrapones fuint diasi mannos chi no dhos podiat tragare ◊ su binzarzu dh'ant presu cun sagones e tragau a bidha tira tira ◊ si ch'est andhau de domo tragandhosi unu matzucu a ifatu Etymon ltn. *trahicare Translations French tirer, traîner English to pull, to tow, to drag Spanish arrastrar Italian tirare, trainare, trascinare German ziehen, schleppen.

tragài 1 , vrb: tragare 1 Definition betare a corpus, ingurtire cosa de papare o de bufare; giare dispraxere, tragos, fàere pigare tzacu meda Synonyms e antonyms ingollire 1, ingúllere, ingurti, tragutzare Sentences est traghendi píndulas isceti ◊ su binu si che l'at tragadu totu isse ◊ est traghèndheche a suspiros su recatu ◊ no si agatat in logu, che candho si che l'apat tragadu su terrinu ◊ est unu sónniu chi su putu de sas illusiones che cheret tragare (L.Brozzu)◊ sa meighina teniat sabore malu e no resessiat a che la tragare ◊ pato e trago fele 2. e proite mi bochis e mi tragas? Etymon spn. Translations French avaler English to bolt Spanish tragar Italian trangugiare, ingerire German verschlucken.

traganzàre , vrb Definition tènnere ite de nàrrere, istare a murrúngiu, a crítiga, foedhare agiummai a iscúsiu Synonyms e antonyms ammusciare, arraunzare, grujai, imprabastulare, morrugnare, musci, raganzare, ranzidare, smusciai Sentences traganzesi guvardu una peràula e coidadosu su caminu lesi (G.Ruju) Translations French grogner, bougonner English to mumble Spanish refunfuñar Italian brontolare, biascicare German murren, murmeln.

traginàre , vrb: trasinai, trasinare, traxinare Definition pigare a tràinu, a tragu, a tira in terra / andhare o leare tràsina tràsina = a tràinu, illascinandho in terra Synonyms e antonyms atrasinai, istrascinai, istrisignare, trazare Sentences girant trasinendi ancora prus in bàsciu cunvintus de tocai su soli…◊ l'ant leadu a segus, parent trasinàndhelu a presone! ◊ su riu ndhe fit essidu trasinendhesiche cantu agataiat ◊ sos bentos ti che tiant trasinare in sos desertos de sa luna! (A.M.Secchi)◊ a su malevadadu che l'ant traxinadu peri sos ruos ◊ sos boes traxinaiant duos cantones pesosos in mesu de su trigu ◊ unu tempus sa mariposa fit ruca e andhabat trasinendhe ◊ su bentu ch'est traginendhe pabiros e foza Translations French traîner English to drag Spanish arrastrar Italian trascinare, strisciare German schleifen.

traíchere , vrb: traíghere, traigi, traígiri, traíxiri Definition bènnere mancu a sa fide, a sa promissa o dovere, a su chi s'àteru pentzat o credet de si pòdere ibertare cun seguresa, lassandhodhu deasi ingannau / pps. traitu, traíchiu Synonyms e antonyms afalsare, infaltzare, traigire Sentences nemmancu sa calchina de Siniscola ti bastat a pulire sa brutesa, ca sempre giogulana pro profitu cantos ndh'as connotu ndh'as traitu (M.Sanna)◊ a fuedhus gi mi amas, ma apalas mi traixis! ◊ tocat a cumprendi cumenti ant traíxiu s'abetu de is Sardus ◊ chini traixit est genti de nudha! Etymon ltn. *traire Translations French trahir English to betray Spanish traicionar Italian tradire German verraten.

tramassài , vrb Definition cuncordare o odrire trampas, ingannos, cosa a dannu de s'àteru Synonyms e antonyms acolichiai, archimingiai, conziminare, intramassai, ordimignare, trafanare Sentences càstia ita totu iat tramassau cuss'ómini po cuai su dinai!… (A.Garau)◊ ita totu seis tramassendu?! ◊ càstia it'at tramassau custu dimóniu! Translations French conspirer English to conspire Spanish tramar Italian tramare, congiurare German stiften.

trambollài , vrb Definition pigare a trampa, a ingannu Synonyms e antonyms abbuvonare, coglionai, colovrinare, imbaucare, imbuvonare, improsae, ingannai, mariolare, piocai, trampai Sentences s'erricu a trassa e a fartzidadi at trambollau su fradi (G.Moi)◊ funt agiudendu a imbovai e trambollai sa genti innioranti Translations French duper English to cheat Spanish embaucar Italian turlupinare German täuschen.

trambuliàre , vrb Definition pònnere trambúliu, in trambúliu, in pidinu, pentzamentu, fàere a pentzare fintzes cun ispantu, meravíglia, coment'e timendho Synonyms e antonyms isculiertare, trumbugliai Sentences limba faltza infernale trambúliat sa rejone! (A.Isoni)◊ resteit cun s'ànimu trambuliadu meda e no ischiat su de nàrrere Etymon srd. Translations French déconcerter English to disconcert Spanish trastornar Italian sconcertare German verwirren.

trambuscàre , vrb: trobbuscare, trubbuscare, trumbuscare, trummuscare Definition pònnere avolotu, fàere murigu, pesaresindhe cun fortza po aferrare a ccn. o ccn. cosa, iscúdere, atumbare o àteru deasi; nau de su tempus, isconciare, cambiare in malu / oju trambuscadu = malu, malàidu Synonyms e antonyms agegherai, assulurgiare, isciuliai, ispabuciare, trumbugliai / afarcai, salargiare, trubare Sentences arribbaos a cara a unu tzilleri cumintzant a si trubbuscare: una tropa de zòvanos s'est iscudendhe e picandhe a predas ◊ su procu de pressorju trumbuscadu chin su tirju s'arràsciat su pojolu ◊ cust'atzorodhu at trambuscadu totu sas datas e no si cumprendhet prus nudha ◊ bentos de gherra si sunt trambuscados 2. cust'ómine giughiat un'oju trambuscadu, ma no fit feu Etymon srd. Translations French mettre en émoi, se jeter (sur) English to cause a turmoil, to throw oneself Spanish alborotar, lanzarse, arremeter Italian subbugliare, avventarsi German in Aufruhr versetzen, sich stürzen.

tramesài , vrb: tramesare 1 Definition pònnere o fàere tramesu, muru de mesu, po ispartzire su logu (prus che àteru de sa domo) Synonyms e antonyms intramesai, istramesare, stabbicai, trebesai 2. su cuile fit un’aposentu mannu, tramesadu dae una tendha a tota fatzada Etymon itl. Translations French cloisonner English to partition Spanish tabicar Italian tramezzare German durch eine Zwischenwand trennen.

tramesàre , vrb: atramesare, tremesare Definition fàere calecuna cosa a un'àteru a face manna, cun atza, chentza arrispetu, a prepoténtzia; fintzes pentzare sa cosa, istare pentzandhosidha / tramesare su tempus = impreare bene su tempus, chentza ndhe pèrdere, ma fintzes manigiare bene totu su chi unu tenet (es. dinare, siendha), pentzare bene a comente dh'ispèndhere méngius Synonyms e antonyms atrevire / meledai, penciai, tressemare Sentences no ti trameses, no, a mi fàghere cussa! ◊ marranu chi ti tremeses a bènnere a inoche! 2. canno unu at de si gastare su dinaredhu suo si lu devet tremesare vene prima de l'ispènnere ◊ su vitirinaju aiat imparatu a tremesare sas paràulas chei sas meichinas ◊ aiat incomintzatu a fàchere cantu s'aiat tremesatu ◊ su chi penso e trameso deo mi lu distrues tue! 3. cun su de su mese no bi la faghet a campare ca no ischit tramesare su tempus (G.Ruju) Translations French oser, risquer English to risk Spanish arriesgar Italian azzardarsi German sich erkühnen.

trampài , vrb: trampare Definition odringiare o fàere trampas, pigare a ingannu Synonyms e antonyms abbovai, coglionai, colovrinare, imbusterai, imbuvonare, ingannai, ingheniare, istusciare, mariolare, stafai 1, trambollai, trapulare / trampistare, tramputzare Idioms csn: trampare su tempus = chircare de che colare su tempus cun ispedientes, male comente si podet, o fintzas pretenindhe de fàghere su chi… no faghet!; genia de annomíngiu: Trampasusole Sentences su malu pagadore tenet s'abbitúdine de trampare ◊ in su denuntziare trampant a mesapare servèndhesi de cifras piús minores ◊ no ti fides de cussu, mighi ti trampat! 2. cun sas provistas chi tenet che trampat su zerru ◊ a s'edade nostra, goi betzos, no s'ischit comente che trampare sa die ◊ oto séculos ritzu, custu castedhu trampat su tempus resistendhe ancora Etymon srd. Translations French escroquer, tromper English to trick Spanish estafar Italian truffare German betrügen.

trampistàre , vrb Definition arrennèscere in calecuna cosa, mescamente a campare, a fortza de ispedientes, a sant'arràngia, coment'e pigandho a trampa; a logos, fintzes andhare coment'e orruendho / trampistare su tempus, sa vida, sa die, sa sorte Synonyms e antonyms trampigiare, trampulinare, tramputzare / trabbucai 1 Sentences fintzas chi campo fato su chi poto, m'isto pasadu e fuo dogni cumbata tentendhe de trampistare a sa dereta (Z.Zazzu)◊ calchi malignu narat chi at furadu, chi at trampistadu ◊ trampistendhe in su pagu fis cuntentu e fatu a sa bonatza ◊ cussos trampistant negusciendhe runza Etymon srd. Translations French se débrouiller, vivre d'expédients English to get by Spanish apañárselas, ir pasando Italian barcamenarsi, tirare a campare German sich durchschlagen.

«« Search again