Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

ticàre , vrb Definition tastare, bufare unu tzicu, a tzicos (ma fintzes papare a orrughedhos); mòlere, betare trigu a su majolu e fintzes pagare su molíngiu Synonyms e antonyms assagiai, atastare, gustai, inciuciare / bicai / mòlere Sentences chie est innanti ticat innanti 2. tica, tica, pudhighina: a ti betare su ranu sa teraca de su prebanu est a dulore de ischina! 3. su trigu in sa mola est tichendhe Etymon srd. Translations French boire à petits coups, picorer English to sip, to nibble Spanish paladear Italian sorseggiare, spilluzzicare German in kleinen Schlucken trinken, picken an.

tichirriàre , vrb: sirrichiai, tzichirriai* Definition su sonare chi faet su linnàmene po isfortzu; nau de gente, de animales, betare tzérrios coment'e sonu indistintu, lamentu Synonyms e antonyms abbochinare, tirriare 1, tzacarrai, tzacazare 2. s'isprammat tichirriendhe ◊ ite tenet cussu porcu tichirriendhe? Translations French grincer, striduler English to creak Spanish chirriar Italian strìdere German kreischen.

tidhíre , vrb: tudhire, tzudhire Definition nau de sèmenes, cumenciare a naschire, bogare sa tzeurra: si narat de matas puru in su sensu de ogrire, isparare, bogare linna noa; si narat fintzes in su sensu de si ndhe bocare, de foedhare, nàrrere / ger. tudhendhe, tudhindhe Synonyms e antonyms abbrabai, abbrossare, chimire, frunzire 1, inceurrare, ingrilliri, rampudhire, sannire, serire, serionire, tzirriotire, tzirulire, tzorulare / ocire Sentences su sèmene est totu tudhindhe ◊ su trigu no at tudhidu ◊ sa patata chi si tudhit cheret prantada ◊ sa semenaza tudhidu bi at? 2. sa méndhula est tudhendhe e fiorida ◊ sa chibudha est tudhida 3. a issa li fit piàghitu de non tidhire a pessamentu perunu ◊ est imbreacu e no tidhit e no sapit ◊ lis aiat natu chi nche aiat furatu erveches ma nessune tidhiat ◊ billassànnesi sa chistione, nessune aiat prus tidhitu Etymon srd. Translations French taller, germer English to germinate Spanish entallecer, brotar Italian tallire, germinare German keimen.

tígnere , vrb: tínghere, tingi, tíngiri Definition pònnere o frigare tinta, fàere de àteru colore; nau de unos cantu frutuàrios, cumenciare a cambiare colore, coendho / pps. tintu Synonyms e antonyms imbarjare, intínghere | ctr. iscolorire Sentences sa robba cheret tinta torra ca s'est irbiarida ◊ de lughe si est tinghendhe sa costera e un'istella chi paret de rúere che coa de fogu traessat s'aera ◊ cant'est niedha sa mura: tinghet finas su pannu! 2. in austu sa ua est comintzendhe a tínghere ◊ est comintzendhe a bi tínghere carchi figu Etymon ltn. tingere Translations French teindre, teinter English to paint, to dye Spanish teñir Italian tìngere, colorare German färben.

tilciulàre , vrb Definition istidhigare suore, abba Synonyms e antonyms atriciare, tirchiare Sentences li at bénnidu unu dolore chi si trofijaiat che telpe e finas si est ammustélchidu tilciulendhe suore ◊ fia tota tílciula tílciula de suore che ruta in d-unu poju Translations French couler, ruisseler English to drip Spanish chorrear Italian grondare German triefen.

tilpiàre , vrb: tirpiare, tripiare, tropiare, trupiare Definition istrínghere cosa a istrecadura, a murghidura, a atrotigadura, po che dhi bogare su súciu, s'abba; fintzes isfrutuare s'àteru Synonyms e antonyms afíere, isciuciai, isprèmere, profizare / acacigai, atipriare, irfrutuare Sentences su pastore trúpiat sas titas de sas arveghes murghíndhelas ◊ l'ant tilpiada che istratzu ◊ si trúpiant sos budrones in su lachedhu ◊ tropiendhe sa raba… faghent brou! ◊ l'at trupiadu a tenatzas ◊ su suore che l'azis tripiadu debbadas 2. su coro oprimidu restat che limone tripiadu (S.Macis)◊ adiu vida de gherra chi tripiadu mi as pro chimbant'annos! (M.Dore)◊ a su pensionadu lu fúliant tripiadu che limone ◊ no ti fóscighes su coro e ne ti trúpies sos chervedhos! ◊ a sa pianta ti atacas a tilpiare ca sa vida cheres ◊ ant tripiadu sa famíglia de su secuestradu ◊ pro nos fàghere mannos as tirpiadu sas fortzas chi aias 3. trípio pro su chi at fàmine e fritu Etymon srd. Translations French presser, essorer English to squeeze Spanish estrujar, exprimir Italian strizzare, sprèmere German auswringen, auspressen.

timbrài, timbràre , vrb: trimbare Definition pònnere, betare su timbru, fàere marcare coment'e a timbru Synonyms e antonyms punciai Sentences intrendhe a triballu, nois no amus de timbrare che àteros ch'intrant a ufíssiu o a fràbbica ◊ a un'a una sas chi canto trimba, ti servant de collana o de cadena! (Pirastru) Etymon itl. Translations French timbrer English to stamp Spanish sellar, timbrar Italian bollare German abstempeln.

tímere , vrb: tímede, timi, tímiri, tímmere, timmi Definition sentire pauria po cosa chi no si bolet, èssere giagaraos po calecunu dannu, dolore, perígulu, male chi podet capitare; àere calecunu pentzamentu, pentzare una dificurtade coment'e tropu manna, pentzare in su malu o chi podet capitare calecuna cosa chi no est aggradéssia, pentzare chi potzat acontèssere calecuna cosa de malu / pps. tímiu, tímidu; tímere chi…, chi no…; tímiri a istrillu, tímere a bentu = a meda, chei sa frea Synonyms e antonyms timire / dudai | ctr. arriscai Sentences sa guàrdia nos ispramàt candho fimis minores e la timmiant totus ◊ la moris a isprammu, ca at sa debbilesa de tímmere! ◊ pro su giustu no ndhe timas zente! (A.Casula)◊ asegus de su muru, su pitzinnu faet s'incora incora, timindhosidha a intrae ◊ timia a istare solu in montes ◊ bidu sa cosa male parada, is discèpolos ant tímmiu 2. no timas chi za ndhe ant fatu, de benefíssiu, cussos bentos!…◊ no timas za no mi che so andhendhe a logu, apo pagu gana de essire! ◊ e it'est, ti dha timis a ti ghetai a trabballai?! ◊ so timindhe a essire a fora, cun custu fritu! ◊ est giai dexi dis sempri proendi de sighiu e timu meda chi dha sigat ancora ◊ tocat a bufai s'àcua a istídhiu a istídhiu, timendi po no ispaciai ◊ timo chi a cust'ora no apent agabbadu sa faina ◊ cussu pisedhu no timet a faedhare male a unu mannu Surnames and Proverbs prb: chini timit, cosa depit ◊ mellus a timi chi no a provai Etymon ltn. timere Translations French craindre English to fear Spanish temer Italian temére German fürchten.

timongiài , vrb Definition in is funtziones de crésia, fàere s'afumentu cun sa timòngia betandhodhu cun sa turredha a cara a su santu, a s'artare, a sa gente Synonyms e antonyms afumentai Etymon srd. Translations French encenser English to incense Spanish incensar Italian incensare German beräuchern.

tinníre , vrb: tzennire Definition sonare comente faet su ferru o àteru metallu, s'imbidru, ma fintzes coment'e is campanas Synonyms e antonyms sinniai, sonai, tinnidare Sentences intendhiamos sas ischíglias tinnindhe che campanas 2. candho benit Maloccu a Macumere, Murenu tinnit chei sa campana! Etymon ltn. tinnire Translations French tinter, retentir English to tinckle, to ring Spanish tintinear, resonar Italian tintinnare, squillare German klingeln, läuten.

tinnulàre , vrb Definition su sonare chi faent is cosas, mescamente de metallu, imbidru Synonyms e antonyms drinnire, drínniri, intinnire, sonai Etymon srd. Translations French tinter English to tinkle Spanish tintinear Italian tintinnare German klingeln.

tipilíre , vrb Definition atripare s'unu cun s'àteru, brigandho Synonyms e antonyms acanciofai, aciufai 1, atzuntzudhare, incabigliare, tipiliare, trifiare Sentences si ponzant de acordu o chi si torrent a tipilire o a s'atzutzudhare che pudhas ◊ como no ant botza, sa partia est frimma: si sunt tipilindhe ca nemos cheret andhare a nche batire sa botza Translations French en venir aux mains English to come to blows Spanish pelear, venir a las manos Italian azzuffarsi German sich raufen.

tirài , vrb: tirare Definition fàere fortza pigandho calecuna cosa a tragu po dh'acostire o dha portare a sa matessi bandha inue est su chi dha tirat, o fintzes po dha poderare chentza che dha lassare istesiare, po abbarrare istirada, isprata; tènnere o bogare profetu de calecuna cosa, pigare fintzes in su sensu de istagiare, illimpiare, trantzire; iscúdere o acropare cun calecuna cosa, mescamente a isparadura; andhare a una filada, assimbigiare, àere assimbígiu, agatare prus a géniu; fintzes magiare su ferru abbrigau po dh'istirare; fàere sa vísita po sordau (t. in leva) Synonyms e antonyms tostare, tragai / bocare, leare, picare / andai, impunnai, istrizire, tocai 1 / istirai | ctr. abbambiai 1 Idioms csn: tiraisí a una banda = fràngheresi a un'ala; tirai faci a… = tocare o andhare a cara a…; tirai de réxinis = bogare dae fundhu; tirai a frunda, a passígia, a pedra = iscúdere a frundha, tragare a pedra; tirai costeri = fai tiru costeri, costa costa; tirare in leva, a leva = fàghere sa vísita pro andhare a sordadare; tiràresi de lesorja = gherrendhe o brighendhe, bogare sa lepa a púnghere (o fintzas solu a minetare); istare a tira istratza, a tírami tosta, a su tira tira (tiradira), a tira allena = sempri tirendi, a bortas tirendi, a bortas lassendi andai in su sensu de bolli cosa a iscórriu cun is àterus; tirare a longas, a longu = istare tempus meda, fàghere colare su tempus, istentare; tirai su prétziu = circai de fai pagai de prus su chi si bendit (o de dhu pagai prus baratu); tirai unu tanti (mesura) = èssere unu tantu (mesura) mannu, artu, longu e gai; tirai a sorti = fàghere a billetes, a chie tocat tocat; tirai dinais, sa paga, sa pensioni = leare unu tantu de dinari a paga, a pensione; tirai a su bonu, a su malu = pessare a fàghere bene, a fàghere male; tirai bentu = andhare bentu; in galera tirit! = ancu mai!, no mi ndhe importat!, no est nudha! (pro cosa chi si lassat a pèrdere), andai in galera, in sa furca, innoromala (nadu a frastimu); tirare potografias = leare o fàghere fotografias; tiràrendhe unu dépidu = arrennèsciri a si dhu fai pagai; tirai cun… = andhare de acordu, tiraresila de acordu; tirare sos contos = serrare, assardare, fàghere sos contos Sentences sos pitzinnos li curriant ifatu tirànneli s'issalledhu dae codhos ◊ illàscali su camu a su poledhu, non bi lu tires meta! ◊ si apiligaiat a sos cànnaos de sas campanas tiranne como custu e como cudhu ◊ non potzu tirai is cambas, de s'istrachímini! ◊ lassa: chi nc'est arrutu ingunis ndi dhu tiru dèu! ◊ si tiras a forte segas sa fune ◊ ant postu su tratore a tirare ◊ est nudha su traballu chi ses fadendu… lah chi depiast andai a tirai fà o cíxiri! ◊ tira a tie, su lentolu, ca ndh'est totu inoghe! 2. cantu tirat, de pensioni, babbu tuu? ◊ tirandi cuss'isbàlliu chi as fatu! ◊ s'autonomia bera incumentzat difendendi cussu chi est nostu de sa dí chi nasceus e chi nemus si ndi podit tirai de pitzus ◊ sa maista portat is temas e Gesuinu si ndi dhus tirat de is manus ◊ si ndi tirat su berretu ◊ dhoi est s'àliga a tirai a marra ◊ su chi ti dat, su póveru che lu tirat dae sa brente 3. tira addainanti, tue: deo za sigo! ◊ tira de innòi! ◊ faci aundi est tirau? ◊ tiradiche a intro ca ti cómbido! ◊ cussu est tirandu própiu a innòi ◊ funt partius sena de isciri a cali parti si tirai 4. aferratu su fusile e picata sa méria, si fit aprontatu a tirare a su cane 5. est unu colori chi tirat a su biancu, a s'asulu ◊ cussu piciocu tirat a sa ratza de su babbu ◊ fizu màsciu tirat a sa mama, fiza fémina a su babbu ◊ sa muzere tirat prus a sa famíllia de su maridu chi no a sa sua etotu 6. certas dificurtadis indullint is pipius a tirai mali cun s'iscola ◊ sos connados si la tirant meda de acordu ◊ chin issa fint semper a contu apertu: sos contos los tirabant a fine ◊ amminuja sa preda e lassatila in sa corte fintzas chi ti la chircant, e gai che tiras carchi cosa ◊ in custu tir'istratza de passiones, tortos e resones, fint colaos sos annos ◊ custa cosa tirat dexi palmus ◊ mancu mali ca non nci dh'at tirada a longu meda, sa riunioni! 7. sos de sa leva noa che sunt in Tàtari, oe, tirendhe Surnames and Proverbs prb: dónnia àcua tirat a mari Translations French tirer, pencher, incliner English to pull, to be inclined Spanish tirar, sacar, inclinarse, tender Italian tirare, trarre, propèndere German ziehen, herausziehen, neigen.

tirchiàre , vrb: trichiare, tzirchiare Definition istidhigare, calare suore, abba a coras, èssere isciustu colagola: s'impreat cun d-una repitida (tírchia tírchia) o cun su gerúndiu coment'e avb. Synonyms e antonyms tilciulare, triciare Sentences l'at agatadu s'abba in caminu, no zughiat cuguzu e l'at fatu tírchia tírchia ◊ che ruo in d-unu corovozu prenu de abba e ndh'esso trichiandhe! ◊ so tirchiendhe de suore ca fia tzapendhe ◊ est lómpidu trichiandhe ca l'at àpidu unu bírridu cun abbas a traconaza Translations French couler, ruisseler English to drip Spanish chorrear Italian grondare German triefen.

tirriài, tirriàre , vrb: atirriai Definition pigare a ódiu, a tírria a unu, portare ódiu; fàere su tostorrudu, abbetiare Synonyms e antonyms odiai | ctr. istimare Sentences is malafatoris ponendi fogu creint de fai dannu isceti a is personas chi tírriant! ◊ issu dh'at tirriau a biu e dh'est tirriendi a mortu ◊ infellonaus, tírriant de prus ◊ cussu totu a una borta si est arrichiu e dhu tírriat totu sa bidha Etymon spn. tirriar Translations French haïr English to hate Spanish odiar Italian odiare German haßen.

titirigósu , agt Definition chi est ateterau de su fritu, chi sufrit su fritu; si narat de custu puru, chi est forte de fàere ateterare Synonyms e antonyms fridorosu, fritulàntzigu, titicu | ctr. imbaschidu Etymon srd. Translations French frileux English sensitive to cold Spanish friolero Italian freddolóso German gegen Kälte empfindlich.

tocàe , vrb: tocai, tocare, togare Definition acostire deunudotu a lébiu (mescamente is manos), batire apare duas cosas a manera de no abbarrare logu tra una e àtera; frigare a forte una cosa in àtera a manera de dh'arrasigare (o iscardire, si est pedhe bia), guastare, istrobbare; betare sa manu po pigare, a pigadura o a furadura, o fintzes po fàere faina; acropare, iscúdere o manigiare cosa a manera de fàere tzàcurru, sonu, ma fintzes pònnere manu a unu po dh'atripare, fintzes foedhare de ccn. o de calecuna cosa (prus che àteru naendhondhe male, ofendhendho); lòmpere, fèrrere, arribbare a unu tretu o logu; tènnere su dovere, s'óbbrigu, su deretu de fàere calecuna cosa, su dhue èssere su bisóngiu, orrúere in sorte o in aréntzia, pertocare, riguardare Synonyms e antonyms acostai / furai, leai, picare / colpare, fèrrere, isciúdere / comentzari, inghitzai / sonai, tochedhare / abbisongiai, bòlliri, chèrrere / pertocai Idioms csn: tocare in terra, a terra (nadu de cosa apicada) = lòmpiri a terra; tocai, tocare de…(ccn. aina, àteru) = tocare, fèrrere, iscúdere, púnghere e gai a…, cun…; tocare a ogu = pònnere ogru; tocai de fumu = afumare; tocai de ungas = furare; tocai, tocare fémina = assazare fémina, cobèrrere; tocare cun ferru = operare; tocare su sàmbene = sangrai; tocare su binu = comintzare a bufare su binu nou; tocare su brutzu = abbrutzai; tocare su coro a unu (nadu de carchi cosa, de ccn.) = sentire meda, forte, itl. commuòvere; tocare su cherbedhu = fai ammachiai; tocaisí de conca, a conca = furriare sos cherbedhos, irbariare; comente si tocat = comente cheret, comente andhat bene, comente est zustu; tocare sa manu a unu = aporrire sa manu a leare sa de s'àteru pro lu saludare; tocai su portanti = andharesindhe; tocai su cóciu = sighire a caminare; tocai a crú (nadu de frutuàriu) = èssere cherfu, pagu cotu; tocai a duru = èssere tostighinu, unu pagu tostu; tocai a preitzosu = èssere unu pagu mandrone, pecare a mandronia; tocai a tundu = èssere unu pagu tundhu; tocare una chistione, un'argumentu = chircare una chistione, faedhare de carchi cosa, reguardare, pertocare carchi argumentu; mi tochet male! = zenia de zuramentu Sentences duas melighedhas d'oro las bido e no las toco…◊ custos trastes sunt tochendhe: no acúrtziant de prus ◊ ita dannu… lassamí tocai ferru!…◊ duas màchinas colendhe si sunt tocadas ◊ de cantu est matimannu no si tocat in pes ◊ si tocas abba ti ifundhes ◊ as a bídere e togare tue etotu su chi ti apo narau 2. mi tocat s'iscarpa, no poto mancu caminare ◊ sa sedha cheret apraniada e cun modhita, ca sinono li tocat a costas, a s'animale ◊ mi ant tocau sa màchina: càstia tui comenti si bit, est calincuna púncia o perda punciuda chi dh'ant passau! 3. tui de innòi no tocas nudha: custa est totu cosa nosta! ◊ a domo bi at intradu zente ma no ant tocadu nudha ◊ chie mi l'at tocada sa forramenta chi fit inoghe? ◊ tue mi l'as tocadu su líbberu chi zughia lezindhe? ◊ de cussu ti podes fidare: candho intrat fintzas a su logu solu no tocat nudha ◊ oe no as tocadu líbberu! ◊ mandronatza, no tocat unu nudha candho est in domo! ◊ a babbu tou lu rispetaiant totugantos: mai nudha li ant tocadu 4. si tocas cussa criadura ti denúntzio! ◊ faedha de su chi cheres, ma no mi toches s'amigu ◊ si mi tocas lu naro a babbu ◊ si andhamus in grefa no nos tocat nessunu ◊ no tocheis fígiu angenu ne in domo ne in sartu! ◊◊ su rellozu de chéjia fit tochendhe sas deghe ◊ ia adítziu tocau cun duus corpus e luegu ant abertu po mi fai intrai ◊ candho ant tocau sa missa sa crésia si est prenada de zente ◊ sa campana est toghendhe a mortu ◊ ischiat intas a tocare s'orgonitu ◊ no bient s'ora de tocare sas campanas nobas ◊ no as a dèpere tocare a sas zannas anzenas! ◊ apo inténniu tocanno: cine s'est mortu? 5. dogni umbrinu diventat solianu, su sole faghes tocare in totue ◊ benidindhe a inoghe ca che tocat sole! ◊ in cue subra, ca est una sedha, bi tocat calesisiat bentu ◊ candu tocat terra sa navi, ndi calaus 6. immoi est tempus de tocai su binu nou ◊ cussa carrada no est tocada 7. fai is cosas acomenti tocat! ◊ nos est tocadu de andhare lestros ca fit iscurighendhe ◊ est tocadu de fàghere goi ◊ unu tocat agiudau candu arruit! ◊ li tocat de pulire sa domo ◊ tochesit de cambiare una vàlvola brujada ◊ in bidha o in domo, a combidare tocat a mie ◊ semus chentza linna a su fogu: tocat a pònnere s'istufa a elétricu ◊ su sardu meressit s'arrispetu chi tocat a dogna língua ◊ sa prima manu in custu ziru a cartas tocat a mie ◊ a isse li est tocada sa domo de sa mama ◊◊ cussa est chistioni chi tocat su programma de un'amministratzioni ◊ custu mi est togadu in sa vida! ◊ cussu cuadru de valore li est tocadu dae sa mama ◊ li est tocada una domo dae su babbu ◊ de parte sua no nos at tocadu nudha 8. no ca seis tocandusí de conca: ita seis narandu?! ◊ in custu cumunu seis tocandusí de cerbedhera! ◊ apàxia a pobidhu miu, sinuncas dèu mi ndi tocu a conca! ◊ gei no mi apu mancu a tocai a conca si no tengu cussu! ◊◊ iscapat a prànghere sa mama chi tocavat su coro! 9. no castis cussas piciocas, tui: lah ca ti tocu de perda! ◊ at torrau a tocae de fuste a su molente terriosu ◊ in su bocidroxu tocant de gortedhu…◊ su tempus mi benit avatu tochendumí de ispina che meri malu ◊ su cantu de su rusignolu mi tocat su coro ◊ pariat chi sa carena mi la fint tocanne a puntógliu ◊ mi tochet male, berus est comente ti so nendhe! ◊◊ toca, canta tui Antiogu, aici nci acabbaus de passai s’ora! ◊ toca, toca, làssami sa conca in pasu! Surnames and Proverbs prb: a bochire tocat a Deus Etymon itl., spn. Translations French toucher, lécher, être du ressort English to touch, to be due Spanish tocar Italian toccare, lambire, spettare, compètere German berühren, zufallen.

tocài 1 , vrb: tocare 1, tucare, tugare, tzucae Definition cumenciare a andhare, a fàere viàgiu, fintzes a fàere css. cosa (a/c.: sa /t/ de cuménciu in custu foedhu fintzes si arresurtat in mesu de duas vocales no càmbiat sonu: chie tucat = nr. "chietúcada") Synonyms e antonyms abbiare 1, andai, dirghiare, infusilare, insucai, mòere, tzochiare Idioms csn: tucat a rídere, a prànghere = inghitzat a arriri, a pràngiri; e toca!… = ma bai!…, no bi creo!; e tocat e… = pigat e …, leat e… (nadu mescamente in chistionu pro inditare una pasia de su contu, unu fatu nou) Sentences abui tocas? ◊ tocai, besseinci! ◊ tocadiche a bidha ca ti sunt ispetendhe! ◊ sa protzessione tucheit dae sa chéjia ◊ bisonzat de tucare luego ◊ est tocadu a si apostare inue depiant colare sos porcos furados ◊ sos cadhos a s'achicada de sos isprones sunt tucados a bolu ◊ ant tocau a intro, aiat tucadu a unu logu ◊ tue tocadiche addainanti, za sighimus ◊ mi tugo che coete po sa proa 2. - Est arribbau Franciscu… - E toca!… - Sissi, berus est! ◊ e toca, lah ca dèu non seu macu: ita mi ses narendi?! ◊ e tocat, una borta, unu e nci essit a fai una passillada ◊ e tocat, una borta, duus giornaderis fiant marrendu fà in saltu de Samassi…◊ e tocat chi una dí si presentat unu bagadiu mannu…◊ toca, toca: bessimiche dae mesu! Etymon srd. Translations French s'acheminer English to set out Spanish encaminarse Italian avviarsi, partire German sich auf den Weg begeben.

tochedhàre , vrb: tzochedhai Definition fàere tzàcurru acropandho, tocandho a iscudidura: si narat meda de su coro candho trebballat cun isfortzu e lestresa, e fintzes de unu dolore candho si sentit coment'e a puntas Synonyms e antonyms ammartedhai / dubbussare, dumbulare, picare 2, sacai, tochitae, trochedhare, tzacarrai, tzocai Sentences s'intendhet unu tochedhendhe a bistrale, seghendhe linna 2. mi est tochedhendhe custu pódhighe segadu: signale chi mi devet martzire Etymon srd. Translations French battre, taper English to hammer, to throb Spanish latir Italian bàttere, pulsare German schlagen.

tòdhere , vrb Definition pigare cun is manos siat in su sensu de arregòllere (de terra, de sa mata) po chistire, pònnere in s'istrégiu, e siat in su sensu de istesiare / pps. tódhiu Synonyms e antonyms acabidae, acoglire, arragolli, bòdhere, bodhire, leai, todhire | ctr. lassai Idioms csn: po si tòdhere su fàmene = pro si catzare sa gana, su fàmine; tòdhere s’obbrigassione = catzàresi un'óbbrigu, torrare unu piaghere Sentences dae ogros tódhiche s'iscuru! ◊ pro si tòdhere sa nechidade cust'ómine si la cantat de gosi ◊ so cudhu de sos frutos de mal'oltu e todho inoghe indàtile pro figu ◊ chie ti los todhet sos pessamentos dae conca? ◊ custu mi nche todhet su sonnu ◊ si che at tódhiu sas ulleras dae cara ◊ carchi cosa che l'ant tódhia ca fit tropu Etymon ltn. tollere Translations French enlever English to take away Spanish quitar Italian tògliere German abnehmen.