annirghiài, annirghidàre , vrb Synonyms e antonyms
anniciare,
anninnijare,
garrizare,
giarraspidare,
innicrare,
innigridare,
zarridare
Etymon
srd.
Translations
French
hennir
English
to whinny
Spanish
relinchar
Italian
nitrire
German
wiehern.
anniscài , vrb Definition
pònnere s'esca in is nassas, a su pische (a. su pisci, is nassas); cúrrere a s'esca, nau de ccn., su si lassare collonare
Synonyms e antonyms
bromigiai,
frighigiai,
ingraenzare
2.
iscipiaridha pigai… cun s'arti, giai chi anniscat!
Etymon
srd.
Translations
French
apâter
English
to lure,
to bite
Spanish
cebar,
morder el anzuelo
Italian
adescare,
abboccare all'amo
German
anlocken,
anbeißen.
annischissài, annischitzài , vrb: nischitzai Definition
sentire o giare ifadu, orroschimentu
Synonyms e antonyms
achigulare,
apibiare,
apurrire,
arrosci,
cascaviare,
ifadare,
impeltinare,
innaentare,
memulare,
pibincai
Sentences
bastat, torreus a passu, ca no mi bollu annischitzai! ◊ a bias cussu si annischissat
2.
no iat agatau su ci fut circandu e si ndi fut andau annischissau
Etymon
srd.
Translations
French
ennuyer
English
to annoy
Spanish
aburrir
Italian
annoiare
German
langweilen.
annistiàre , vrb Definition
giare, cuncèdere s'annistia
Synonyms e antonyms
aggrassiare,
pedronai
Translations
French
amnistier
English
to amnesty
Spanish
amnistiar
Italian
amnistiare
German
begnadigen.
annoài , vrb: annodare,
annodiare,
annuae,
annuai Definition
acapiare o fàere nodu, fàere a nodu, su nodu (fintzes aciunghendho duos càbudos); essire totu nodos, totu betau apare
Synonyms e antonyms
annodighedhare,
annodricare,
ingiobare
/
imbetzare
| ctr.
isòlbere,
snuai
Sentences
su tzugu annuat a is palas ◊ su càbudu iscapu prus no annuas ◊ pitzinnas e pitzinnos a rodeu annodaimis su mucadoredhu nelzendhe "Tue ses compare meu"◊ is duas fillas fibànt, tessiant e annuànt is fius
2.
sos pilos si li sunt totu annodados, istendhe chentza s'ispizare
Etymon
srd.
Translations
French
nouer
English
to tie in a knot
Spanish
anudar,
atar con nudos
Italian
annodare
German
verknoten.
annoài 1, annoàre , vrb: annovare Definition
fàere a nou, fàere una cosa torra; nau de su matedu, bogare sida, cambos noos, linna noa
Synonyms e antonyms
arrennoare
| ctr.
imbecrare
Sentences
sos fiados annoant su pilu, sas àrbures annoant sa foza ◊ in montes si annoant sos élighes de sida ◊ si annoant sas isperas che tràmula in s'olia (G.M.Cherchi)◊ no so prus in zoventura, no si m'est annovandhe sa sanna! ◊ sos ammentos mi annoant sentimentos delicados ◊ annoade s'abbonamentu!
2.
candho de s'isventura sa trobea isorves e annoas chizu e usos?
Etymon
srd.
Translations
French
renouveler,
mettre à jour
English
to renew,
to update
Spanish
renovar,
brotar
Italian
rinnovare,
aggiornare
German
erneuern,
aufs laufende bringen.
annobbilài , vrb Definition
pigare o giare nobbilesa
Translations
French
anoblir,
ennoblir (fig.)
English
to ennoble
Spanish
ennoblecer
Italian
nobilitare
German
adeln.
annoditàre, annoditzài , vrb: annoriciai,
annotitzai Definition
distínghere, fàere diferente, su si giare a bíere, pònnere a notu calecuna cosa po dh'arregodare o bíere
Synonyms e antonyms
innodidare
/
annodiae,
annotare,
bídere,
signalai
Sentences
ses tantu annoditada in sa bellesa ◊ fiore tantu annoditadu ◊ gei s'annoríciat ca est aici ◊ cuss'angionedha est annoditzada: dèu dh'apu tenta!
2.
intrat a campusantu, duritendhe, e annoditat sa puba de un'isconnotu ◊ una chi dh'at annoditzau dh'at domandau ◊ ammèntadi de sa die, sa chida ti annodita! ◊ lompit a sa bidha e annotitzat una domu arta arta (R.Spissu)
Etymon
ltn.
*annotitare
Translations
French
remarquer
English
to note
Spanish
notar,
señalar
Italian
notarsi
German
auffallen.
annoicàre , vrb: annoigare,
annoigrare,
annojare Definition
fàere sa nògia, a nodu, nau de un’ossu segau chi si torrat a aciúnghere e fintzes de cosa chi si acàpiat
Synonyms e antonyms
annodricare*
| ctr.
innoigare
Translations
French
cicatriser
English
to cicatrize
Spanish
recomponer una fractura
Italian
annodare una frattura òssea,
cicatrizzare
German
einen Knochenbruch verknoten,
vernarben.
annolitài , vrb Definition
pigare o giare calecuna cosa a pagamentu po unu tanti de tempus, coment'e in afitu, po si ndhe serbire
Synonyms e antonyms
nolegiai,
nozare
Translations
French
louer
English
to rent
Spanish
arrendar,
alquilar
Italian
noleggiare
German
mieten.
annomingiài , vrb: annumingiai Definition
pònnere s’ingiúliu, s'annomíngiu, a unu; nàrrere s’ingiúliu a unu, tzerriandhodhu cun custu númene de befa
Synonyms e antonyms
addiciai,
allomingiai,
aparalumenare,
aproegliare,
azistrare,
imparanigiai,
istinzare
Sentences
ca si poniat su bistiri de ortigu dh'ant annomingiada Ortighita ◊ eus annomingiau sa genti candu eus bófiu istragagliai a chelegunu ◊ a unu in bidha dh'iant annomingiau Conchemallu
Etymon
srd.
Translations
French
surnommer
English
to nickname
Spanish
apodar
Italian
soprannominare
German
einen Spitznamen geben.
annotàre , vrb Definition
abbaidare e bíere sa cosa, giare atentzione, pònnere a notu / annotare pagu = no biri tanti bèni; annota!… = ma càstia!…, m'abbàida a bídere!…, it'arrore!: genia de nada de ispantu, de meravíglia
Synonyms e antonyms
abbadiai,
abberguare,
allutzare,
apompiai,
cadebai,
castiai,
isperare 1,
labai,
mirai
/
annoditare
Sentences
fit annotandhe a Maria ◊ fipo supra de un'ispéntumu artu annotendhe sa cane ◊ ti m'annotas che macu, che chi mai ti tates de mi bíere ◊ annotendhe so, ma cussa cosa inoghe no che l'agato ◊ annota chi tevet bènnere su sartu a mi leare sas misuras!
2.
est rutu in su paris netu e s'at truncadu s'anca…, annota!
Etymon
ltn.
*annotitare
Translations
French
regarder,
remarquer
English
to look
Spanish
mirar,
observar
Italian
guardare,
osservare
German
betrachten.
annozàre , vrb: annugiai,
annungiai,
annuzare Definition
su si pigare annozu, su si fàere tristu
Synonyms e antonyms
abbrodhiare,
abbudhai,
abbujare,
abbuscinare,
acasidhare,
aconchedhare,
annicare,
atrafudhai,
pirmare
Sentences
si burlo eo si annuzant e mi faghent sas ficas ◊ su pentzai ca una picioca in su mellus de bivi si nd'iat a èssi dépia andai dhi annugiàt su coru
2.
che néula de maju si annuzat e iscrarit onzi die
Etymon
ctl.
anujar
Translations
French
se vexer,
bouder
English
to resent,
to sulk
Spanish
resentirse,
picarse
Italian
risentirsi,
imbronciarsi
German
sich beleidigt fühlen,
schmollen.
annuài 1 , vrb: annuare,
nuare Definition
carragiare de nues (deunudotu o in parte a tretos), su si pesare nues in s'aera (vrb. aus. èssere o fintzes àere); in cobertantza, essire tristu / annuaisí a logus a logus = annuare a nues lascas, itl. ragnare
Synonyms e antonyms
abbudhonare,
annuidai,
cuculare,
incuculare,
incumbuxae
| ctr.
isclarire,
ispalaciae
Sentences
s'aera si est annuendhe, paret in chirca de pròere ◊ si s'annuat cuguzat su sole e faghet fritu ◊ oe no bi at annuadu
Scientific Terminology
tpm
Etymon
srd.
Translations
French
obscurcir,
assombrir
English
to get cloud
Spanish
nublar
Italian
annuvolare,
rannuvolarsi
German
sich bewölken.
annudhài, annudhàre , vrb: annullai,
annullare Definition
cunsiderare o pònnere chi una cosa fata no balet, est in debbadas, no est validora, su dha cunsiderare nudha, segare un’acórdiu
Synonyms e antonyms
abbolire
Sentences
annudhamus su cuntratu, amus diversas ideas! (G.A.Cossu)
Translations
French
annuler
English
to cancel
Spanish
anular
Italian
annullare
German
für ungültig erklären.
annúnghere , vrb Definition
aciúnghere, pònnere o betare àteru de sa matessi cosa; acapiare, pònnere impare duas cosas, duos orrugos de sa matessi cosa (no sèmpere)/ annúnghere pane a brou = impeuai una cosa; pps. annuntu
Synonyms e antonyms
aciúgnere,
aciuntai,
agiànghere,
agnànghere,
ammedare,
annatare,
crèschere
| ctr.
bocare,
leai
Sentences
a sa padedha bi cheret annuntu abba ◊ bi at chie a su binu bi annunghet abba
Etymon
srd.
Translations
French
ajouter
English
to add
Spanish
añadir
Italian
aggiùngere
German
hinzufügen.
annuntziài, annuntziàre , vrb Definition
portare o giare isceda, fàere ischire cosa
Synonyms e antonyms
notiare,
prenuntziare
Sentences
s'iscràmiu de sa grue ti annúntziat su tempus de sas próghias de iberru (A.Mura)◊ unu cane a órulos paret chi annúntziet tristuras ◊ s'Arcàngelu fiat andau po annuntziai a Maria su mistériu de s’Incarnatzioni
Translations
French
annoncer
English
to announce
Spanish
anunciar
Italian
annunziare
German
verkündigen.
ansàre , vrb: assare Definition
asciutare meda a fogu, a puntu de arridare sa cosa: assare su pane, sa linna
Synonyms e antonyms
aghedhare,
aredhare,
arridae,
aturrai 1,
carasare,
passare
Sentences
su pane de fresa innanti si coghet, apustis si torrat a su furru pro l'assare ◊ sa linna assada tenet dereta ◊ l'ant assadu sas caldanas de s'istiu
Etymon
ltn.
assare
Translations
French
sécher au four,
griller
English
to toast
Spanish
bizcochar,
tostar
Italian
biscottare,
tostare
German
zweimal backen,
rösten.
ansiài , vrb: ansiare Definition
provare ansa, sufrire s'ansa, istare in ansas
Translations
French
s'affliger,
se tourmenter
English
to afflict oneself,
to be tormented
Spanish
afligirse
Italian
afflìggersi,
tormentarsi
German
sich quälen.
antebitzàre , vrb: antibitzare,
anticipai,
antipitzare,
antitzipare Definition
fàere innanti, pònnere, giare o nàrrere innanti; andhare prus ainnanti de un'àteru, fàere innanti de unu tempus postu: si narat fintzes in su sensu de fàere prus de su chi andhat bene o serbit, a tropu; foedhandho de cosa po sa posidura, ispínghere o trantzire prus ainnanti
Synonyms e antonyms
atzipae
/
isazerare
| ctr.
dilatai
Sentences
mamma antebitzaiat totu sos disizos nostros ◊ mi che so antibitzadu ca tenia presse ◊ no ti che andhes antibitzadu, dae como, ca no bi at bisonzu ◊ su chi bi est iscritu in su líbberu si antibitzat in su summàriu ◊ ti apo antibitzadu dinari pro su triballu chi mi depes fàghere
3.
medas in sa festa s'imbriagant e faghent binu malu si antipitzant (Tucone)
Etymon
itl.
Translations
French
avancer
English
to anticipate
Spanish
anticipar,
adelantar
Italian
anticipare,
prelùdere
German
vorverlegen,
ankündigen.