alluinaméntu , nm Definition
su alluinare, su bíere una cosa po un'àtera unu pagu coment'e intzurpaos
Synonyms e antonyms
alluinu,
illughinadura,
illúghinu
Sentences
ma est própiu aici, su chi seu biendi, o est totu un'alluinamentu?
Etymon
srd.
Translations
French
éblouissement,
manigance
English
dazzling,
trick
Spanish
deslumbramiento
Italian
abbagliaménto,
raggiro
German
Blendung,
Betrug.
ancàda , nf: ancara Definition
coment'e posta de sa camba po fàere orrúere a unu, nau in su sensu de fàere calecuna cosa chi no andhat bene, atzione de piciochedhu malu fata, si no própriu po su malu, chentza pentzare a su male chi ndhe podet bènnere / dh'eus fata s'ancara!… = a l'amus fatu s'inzertu!…, male pro nois est istadu!, aus ibballiau
Synonyms e antonyms
aconcada,
piciocada,
pitzinnada
Sentences
ita chi iast fatu s'ancara de dh'isposai, nd'iast a portai de corrus!…◊ ge dh'eus fata s'ancara cojendusidha!…◊ no mi netzas ca as fatu cuss'ancada, de àere pérdiu su dinare!
Etymon
srd.
Translations
French
gaminerie
English
childish trick
Spanish
chiquillada
Italian
ragazzata
German
Kinderei.
briconàda , nf Definition
atzione de arga de muntonàrgiu, de gente farabbuta
Synonyms e antonyms
arrantzada
Translations
French
coquinerie,
friponnerie
English
roguish trick
Spanish
cochinada,
guarrada
Italian
bricconata
German
Gaunerei.
brugliàre , vrb: brullai,
brullare,
brullari,
burlai,
burlare,
burulare Definition
nàrrere o fàere brullas, pigare a brullas, siat po erríere e siat, fintzes, po nàrrere calecuna cosa chi si tenet duritu a nàrrere
Synonyms e antonyms
bufonai,
brulletare,
chestiare,
ciascare,
ischeltiare
Idioms
csn:
brulla brullendhe… s'ogru boghendhe = fàghere brullas chi ofendhent, chi faghent dannu; b. a unu = leàrelu a brullas pro l'allegrare, pro lu fàghere a ríere, pro l'istraviare candho est tropu orioladu; cun santos e cun macos no cheret chi si bi brullet = is santus ca meressint arrispetu, is macus ca no cumprendint
Sentences
cun su tiau no boit a brullai! ◊ torraiant a su rivu ridenne e brullànnesi ◊ invece de ti ndhe burulare, míntemi in parte de sos milliones! ◊ cun macus e cun santus no fait a brullai ◊ no mi brulles ca ndhe apo pagu gana! ◊ issu fut ferenau, ma is amigos no dhu lassànt un'iscuta chentza dhu brullare
Translations
French
railler,
plaisanter
English
to play a trick
Spanish
bromear
Italian
burlare
German
verspotten,
aufziehen.
ciacotài, ciacotàre , vrb: tzacotare Definition
istare a ciacotos, pigandho a befa, a brulla a ccn., foedhare tanti po istare a chistionu
Synonyms e antonyms
befai,
bufonai,
ciascare,
ciascotare
Sentences
divertide ballendhe e ciacotendhe totu umpare
Etymon
spn.
chacotear
Translations
French
railler
English
to play a trick
Spanish
mofar
Italian
burlare
German
verspotten.
frandhígu , nf, nm: frandiga,
fràndigu,
frandigu,
frànnigu Definition
cosa chi si narat o si faet a s'àteru pigandhodhu cun delicadesa, coment'e ammostandhodhi amore (fintzes si no sèmpere po su bonu)
Synonyms e antonyms
acasàgiu,
cocoilledha,
frandigadura,
improsu,
inzamu,
losinga
| ctr.
ameletzu,
amminetu,
meneta
Sentences
fiant po issa denghis e frandigas a totu fai (R.Spissu)◊ no mi ndi andu sentza de su dinai chi mi depit: no mi ndi fatzu nudha de is frandigus suus! ◊ fustei est sempri cun custus frandigus de… cú! ◊ luegus curriat fendimí frandigu, si trantzemu is passus fiat avatu miu ◊ a issu ni frandigus ni amaletzus fiant arrenéscius a nci dhu scadhiai (F.Carlini)
Surnames and Proverbs
prb:
mellus su strúlliu de sa mama chi no su frandigu allenu
Etymon
srd.
Translations
French
flatterie,
manigance
English
blandishment,
trick
Spanish
lisonja,
embaucamiento
Italian
lusinga,
blandìzie,
raggiro
German
Verlockung,
Hintergehung.
futíre, futíri , vrb Synonyms e antonyms
cadhicare,
codhai,
fútere*,
zúchere
/
ingannai
2.
tzertos istudiados bi sunt pro futire leges e cristianos! ◊ chi sa muzere lu fit futendhe fit in buca de totu sa bidha: ma cun chie? ◊ servint in dogni tempus su potente futendhe chena iscrúpulos sa zente
Translations
French
embobiner,
foutre
English
to fuck,
to trick
Spanish
joder
Italian
raggirare,
fóttere
German
bumsen,
betrügen.
imbalaucàre , vrb Definition
pigare a trampa, a ingannia
Synonyms e antonyms
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
imbovai,
imbreculai,
improsae,
incapiare,
ingiomare
Etymon
srd.
Translations
French
embobiner
English
to trick
Spanish
engatusar,
embelecar
Italian
abbindolare
German
betrügen.
imbentória , nf Synonyms e antonyms
abbisu 1,
imbentu
Sentences
custa est s'úrtima imbentória a fragu de autonomia (A.Cannas)
Translations
French
idée,
trouvaille
English
trick
Spanish
invento,
idea genial,
expediente
Italian
trovata
German
guter Einfall.
imbústa , nf Definition
cosa chi si faet o chi si narat a ingannu
Synonyms e antonyms
abberintu,
camorra,
farrassa,
imbovu,
impastufu,
ingànniu,
inghénia,
inzamu,
troga
Sentences
bos ant proadu s'imbrollu e s'imbusta: ite bregunza no bos paret custa in cudhos logos chi l'ant a ischire! (B.Sulis)
Translations
French
duperie,
manigance
English
deception,
trick
Spanish
embuste
Italian
raggiro,
inganno
German
Betrug.
inghénia , nf Definition
cosa chi si faet cun trassa, a ingannia
Synonyms e antonyms
afrascu,
cumpoltura,
estremagiogu,
imbodhicu,
imbovu,
imbusta,
ingànniu,
scapadóriu,
trampa,
troga
Sentences
fint tempos de abbolotos e de inghénias chentza cabu perunu (G.Fiori)◊ siat acabbada s'inghénia!
Etymon
spn.
ingenio
Translations
French
subterfuge,
duperie
English
trick
Spanish
embrollo
Italian
sotterfùgio,
imbròglio
German
List,
Betrug.
inghiràre , vrb: inghiriare,
ingiriai,
irghiriare Definition
pònnere in mesu una cosa o a unu (fintzes po dhu cassare, po dhu bínchere de ccn. manera) o istare a inghíriu, passare a inghíriu; fàere su giru, passare de un'àtera parte po lòmpere a unu tretu, a unu logu; abbarrare andhandho e torrandho, in giru, po bíere, o fintzes perdendho tempus
Synonyms e antonyms
acircai,
afurriare,
arrodeare,
incircai,
mobietai,
vorriare,
zirare
/
aggrucare,
atraessare,
inghiriotare
Sentences
falat sa néula de sa sorte inghirandhe sas élighes ◊ sa tràbila de s'impinnu l'at fata inghiriare a intundhu de sa créjia ◊ burrincu est abbituau a ingiriai in sa mola ◊ si ant inghiradu a nois in mesu ◊ sa famíllia s'inghiriabat su focu ◊ los at inghiriados su fogu, azummai che los aiat brusiados in mesu ◊ si l'ant inghiriadu fintzas chi che l'ant cumbintu ◊ fit fachendhe carchi zestru chin sas manos irghiriandhe a fúrriu de su fochile ◊ sos carabbineris l'ant inghiriadu e tentu ◊ soe afrebbada: mi depet èssere inghiriandhe s'ifruéntzia!◊ a s'impudhile nos fit inghiriandhe su sonnu
2.
bae e inghíria ca inoghe no faghet a colare! ◊ sa carrela fit irfossada, no faghiat a colare e semus inghiriados de s'àtera bandha
3.
in su monte ant cumintzau a inghiriare pro godire s'àghera frisca ◊ a su síndhigu li ant fatu inghiriare totu s'iscola noa ◊ su logu inghiriadilu totu a bídere si est bonu d'erba! ◊ ite ses inghiriendhe ancora inoghe e no andhas a su cumandhu?! ◊ bi lis namus e mutu: abbite istamus inghiriendhe?!
4.
gei ndi at a portai de àngius ingiriaus, cussu, candu at a morri!…
Etymon
srd.
Translations
French
entourer,
faire le tour
English
to surround,
to trick,
to do one's rounds,
to search
Spanish
rodear
Italian
circondare,
attorniare,
contornare,
circüire,
fare il giro,
perlustrare
German
umgeben,
umringen,
umgarnen,
umlaufen,
absuchen.
pinníca, pínnica , nf: pinnicra,
pinniga,
pínniga,
prinniga Definition
genia de addopiadura chi si faet de calecuna cosa a pígiu (es. orrobba, paperi) o chi faet a tròchere, e sa síngia puru chi abbarrat (fintzes in sa pedhe: es. in sa manu, bene ladinas in sa pranta); crispa, piega fata apostadamente, pigione o gaja pitica e a cracu chi si faet de longu a una gunnedha o àteru bestimentu; in cobertantza, manera de fàere pagu límpia, unu pagu a ingannu, faendho a crèdere una cosa po un'àtera, a trassa / portai pinnicas che su centubilloni = zúghere filedhos, èssere totu trassas
Synonyms e antonyms
igrispa,
incorta,
incrispa,
intavella,
ispunza,
pígia 1,
pizigone,
tabella,
tzimpíniga
/
astrúscia,
filedhos,
malíscia,
transa
Sentences
zughet sa cara totu pínnigas ◊ cussu no bolit pinnicas in sa brenti, e papat!
2.
cussu portat pinnicas prus de su tiau ◊ cussu portat pinnigas prus de su centubigionis! ◊ ti nd'isciollu is pinnicas, si pigu su bastoni!
Etymon
srd.
Translations
French
pli,
ride,
astuce,
subterfuge (fig.)
English
fold,
trick
Spanish
pliegue,
ardid
Italian
pièga,
astùzia,
sotterfùgio
German
Falte,
List,
Ränke.
pitzinnàda , nf Definition
cumportamentu, atziones, fàeres, fatas de pitzinnos, de piciochedhos
Synonyms e antonyms
ancada,
piciocada,
pisedhada
Sentences
cantas pitzinnadas in sa carrela!
Etymon
srd.
Translations
French
gaminerie,
enfantillage
English
boyish trick
Spanish
chiquillada
Italian
ragazzata
German
Kinderei.
tetulía , nf: titulia Definition
brutore, brutesa, ma nau mescamente po cosas e atziones malas, fintzes cosighedha de nudha, de pagu contu: in cobertantza, gente mala, nau a disprétziu
Synonyms e antonyms
brutore,
cadhossímini,
cadràngia,
lorra,
muga
/
ignagnaria
Sentences
in mesu de sa brutura o tetulia che pones a crochire sa utina…◊ su chi bos batint a dommo sunt titulias de che fulliare! ◊ tue ses unu muntonarju de titulia! ◊ cussu no fachet titulias che custa, a bochire ◊ aiat comintzau a fàchere titulias mannas garrigàndhesi paritzas pedhes ◊ incurdiolaos de su bíssiu, fachent calesisiat titulia ◊ custos pitzinnos mànicant titulias ◊ no so eo chi ti ndhe ceno sa vidha chi faches titulias! ◊ cussu est un'ómine puliu: de titulias no ndhe li àrtziat a conca! (G.Chironi)◊ tantu po lu cuntentare li at comporau una tetulia
Etymon
srd.
Translations
French
saleté
English
dirt,
dirty trick
Spanish
porquería
Italian
porcherìa
German
Schweinerei.
tramòglia, tramòja, tramòlla , nf: tremoja Definition
cosa chi si faet a ingannu de s'àteru; fintzes chie acostumat a ingannare s'àteru
Synonyms e antonyms
abberintu,
afrascu,
cumpoltura,
estremagiogu,
imbovu,
ingànniu,
mangorra,
tràglia,
tramperia,
troga
/
tramperi,
trasseri
Sentences
sas tramojas de sas lezes ◊ cussa tramoja no bi lis ischiat neunu, in sa Comune
Etymon
spn.
tramoya
Translations
French
fraude,
piège
English
trick
Spanish
fraude,
trampa
Italian
fròde,
tranèllo
German
Betrug,
Falle.
trampài , vrb: trampare Definition
odringiare o fàere trampas, pigare a ingannu
Synonyms e antonyms
abbovai,
coglionai,
colovrinare,
imbusterai,
imbuvonare,
ingannai,
ingheniare,
istusciare,
mariolare,
stafai 1,
trambollai,
trapulare
/
trampistare,
tramputzare
Idioms
csn:
trampare su tempus = chircare de che colare su tempus cun ispedientes, male comente si podet, o fintzas pretenindhe de fàghere su chi… no faghet!; genia de annomíngiu: Trampasusole
Sentences
su malu pagadore tenet s'abbitúdine de trampare ◊ in su denuntziare trampant a mesapare servèndhesi de cifras piús minores ◊ no ti fides de cussu, mighi ti trampat!
2.
cun sas provistas chi tenet che trampat su zerru ◊ a s'edade nostra, goi betzos, no s'ischit comente che trampare sa die ◊ oto séculos ritzu, custu castedhu trampat su tempus resistendhe ancora
Etymon
srd.
Translations
French
escroquer,
tromper
English
to trick
Spanish
estafar
Italian
truffare
German
betrügen.