cadiàre , vrb: acadiare* Sinonimi e contrari acogiai, cambare, codiare, coigiare, incoizare, lassai.
cadicàre , vrb Definizione lassare andhare a debbilesa, istasire de su fàdigu Sinonimi e contrari decàere, ilmarrire.
cadicòre , nm Definizione nau de su istare de ccn., debbilesa meda Sinonimi e contrari afesimentu, càdicu, fàdicu Etimo srd.
càdicu , nm Sinonimi e contrari afesimentu, cadicore, fàdicu Frasi cussos funt annos de càdicu, de gana! Etimo srd.
cadída , nf: caida Definizione
su orrúere, orruta; si narat mescamente de achitade o cunditzione mala de sa carena, làngia, débbile, idorruta de dèpere istare in letu: si narat fintzes in sensu morale
Sinonimi e contrari
marturia
/
arratroxa
2.
mal'apat sa candhela e sa caida, chi pro mi esser gustada sendhe alluta so sentz'e alas e in terra ruta! (G.L.Pinna)
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
marasme
Inglese
marasmus
Spagnolo
marasmo
Italiano
marasma
Tedesco
Kräfteverfall.
cadídu , agt Definizione
nau de animales e de gente, chi est làngiu a su peus puntu, cun sa pedhe imbodhigada a s'ossu
Sinonimi e contrari
fadicadu
Frasi
cussu fiadu est romasu cadidu ◊ sos unturzos si betant a sos pegos cadidos
Traduzioni
Francese
épuisé,
squelettique
Inglese
worn-out
Spagnolo
consumido,
agotado,
chupado
Italiano
sfinito,
schelètrico
Tedesco
erschöpft,
abgezehrt.
cadillonédhu , nm: cadrillonedhu Definizione
una calidade de abrutzu chi faet s'iscaria prus bàscia, pitica
Sinonimi e contrari
armutuminore,
ischerdina,
isciareuminore,
scrariabitica,
uscarina
Terminologia scientifica
rba, Asphodelus fistulosus
Traduzioni
Francese
asphodèle
Inglese
kind of asphodel
Spagnolo
gamonita,
gamón
Italiano
asfodillo
Tedesco
Asphodill.
cadillòni , nm: cadrilloni,
caldilloni,
calixone,
cardillone,
cardilloni,
carilloni,
carixoni,
cradilloni Definizione
erba chi faet a fundhu mannu: asuta portat is arraighinas grussas, unu pagu a bisura de patata ma longhitas e a punta, a medas coment'e un'apicone, bogat is fògias totus impare a oru a terra, lisas e a oros paríviles, longas e largas e coment'e a duas perras chi faent a canale e sèmpere prus istrintas a cara a punta; in beranu bogat sa candhelita (iscaria), prus pagu de metro, e faet su frore: foras is arraighinas, totu s'àteru sicat dónni'annu
Sinonimi e contrari
abrúciu,
afruza,
iscareja,
iscaria,
prammutu,
tarabúciu,
telaputzu,
ulciareu
Frasi
su pillonedhu si nc'est bolau apitzus de unu cambu de cardilloni ◊ po fàiri crobes e palinis s'imperat su calixone isperrau e postu a ammodhiari
Terminologia scientifica
rba, Asphodelus cerasiferus e A. ramosus
Traduzioni
Francese
asphodèle
Inglese
asphodel
Spagnolo
asfódelo
Italiano
asfodèlo
Tedesco
Asphodill.
cadimàre , vrb Definizione
abbrandhare proendho, cessare de pròere
Sinonimi e contrari
istansciare
Traduzioni
Francese
cesser de pleuvoir
Inglese
to stop raining
Spagnolo
gotear
Italiano
spiòvere
Tedesco
aufhören zu regnen.
cadína , nf Definizione genia de istrégiu, fintzes po s'apranadura e burrumballa chi faet unu maistu de linna Sinonimi e contrari murghiola Frasi in d-un'oru de sa coghina bi fit sa broca e sa cadina de s'abba cun s'upu ◊ est pioendhe meda, s'abba est falendhe a cadinas Terminologia scientifica stz.
cadinàju , nm Definizione
maistu chi faet cadinos, iscartedhas, paneris
Sinonimi e contrari
cadineri,
scartedheri
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
vannier
Inglese
basket-maker
Spagnolo
cestero,
canastero
Italiano
cestàio
Tedesco
Korbflechter.
cadinància cadànca
cadinéri , nm Definizione maistu chi faet cadinos, iscartedhas, paneris Sinonimi e contrari cadinaju, scartedhaju, scartedheri Etimo srd.
cadínu , nm: carinu,
curinu Definizione
istrégiu mannu, artu e largu impreau fintzes po binnennare, pònnere abba e àteru; àtera genia de istrégiu prus mannu, fatu de canna isperrada intéssia o àteru cadinu po orrobba)/ min. cadinedhu
Sinonimi e contrari
gofa,
cavagna
/
lóssia,
paneri
Modi di dire
csn:
c. de arremustai = ispétzia de iscartedhu mannu chi serbit pro ndi bogai su mustu de is tinas candu est ancora cun sa binatza; c. de preta = lússia, isterzu mannu de canna intéssida a pònnere laore; c. de pannus = paneri; pisci ’e c. = chistiones o cosas personales, prus díligas; seguru che àcua in c. = seguru nudha; fai iscartedhu e c. = nàrrere, fàghere totu unu, dimandha e risposta, no chèrrere azudu; cadinu isfundau (nadu de unu) = chi no assutat mai, sempre faedhendhe
Frasi
at segadu su cadinu torrendhe dae s'abba ◊ unu cadinu de àxina podit pesai de binti a bintixincu chilus ◊ candu si binnennàt a carinus is portarois portànt totu su suci in sa camisa
2.
fit betendhe abba a cadinos ◊ custa cosa est segura che abba in cadinu…
3.
totu bollit fai issu, iscartedhu e cadinu! ◊ chini ti at nau nudha? totu ses fendi tui, iscartedhu e cadinu!
Cognomi e Proverbi
smb:
Cadinu
Terminologia scientifica
stz
Etimo
ltn.
catinus
Traduzioni
Francese
panière
Inglese
big basket
Spagnolo
cesta,
cestón
Italiano
cestóne
Tedesco
großer Korb.
cadíra , nf: carida,
carira Definizione
genia de mobbília po cicire, artighina, a bàtoro peis e cun is palas
Sinonimi e contrari
cadrea
Modi di dire
csn:
sètziri a c. = sere in cradea; sèdere in punta de cadira = a orighedhu, in s'ata; bènniri (o andai, èssiri) a c. sétzia = pònneresi deretu a manigare (o àteru), chentza fàghere nudha pro ndhe ammanitzare, andhare a faina fata; pigai a unu a cadiredha santa, a (o in) pala cadira, o a pala cardiga = zúchere a càtara, sétidu subra de sas manos intradas apare de àteros duos; c. de bratzus = a bratzos (pro arrumbare sos bratzos); aturai che Annica chentz'e c. = furcadu, ingannadu; cadiredhas = una creze de cambaredha minuda chi impreant fintzas pro aesca sos piscadores
Frasi
pícadi sa cadira e sede! ◊ at postu is cadiras totu a ingíriu de sa mesa ◊ parit cadira de paraímpiu, totu iscosciada!◊ is pipias furint giogandho cun is cosas chi si faent in domo, a pículas, cun is pipias de tzàpulu e faiant is telàrgios cun is cadiras po giogare a tèssere
2.
est chi dèu apu portau ciorbedhu, si no iast fatu su chi boliast prima de ti cojai e femu aturara che Annica sentza de carira! ◊ séditi bene, che in domo tua, chi ses sétia in punta de cadira!
3.
cussa est genti chi est a cadira sétzia!
Terminologia scientifica
mbl
Etimo
ctl.
cadira
Traduzioni
Francese
chaise
Inglese
chair
Spagnolo
silla
Italiano
sèdia
Tedesco
Stuhl.
cadiràju, cadiràrzu , nm Definizione su maistu chi faet is cadiras Sinonimi e contrari cadreàgiu, iscannaju Terminologia scientifica prf Etimo srd.
cadíre , vrb Definizione su calare o pàrrere sèmpere prus grae de una cosa chi si portat a codhu Frasi l'at leadu a cadhigarone, ma daghi at bidu cadindhe su pesu l'at istrampadu a terra.
cadiròne, cadiròni , nm Definizione
cadira manna
Sinonimi e contrari
cadreatu,
cadreone
Traduzioni
Francese
chaire
Inglese
teacher's desk
Spagnolo
cátedra
Italiano
càttedra
Tedesco
Katheder.
cadíssu , nm Definizione
orrobba de lana, tira de orrobba
Frasi
in sos ojos no bi zughet cadissos! ◊ sos bator moros de sa bandhera sarda zughent sos cadissos
Etimo
spn.
cadiz
Traduzioni
Francese
étoffe de laine grossière,
bandeau
Inglese
woollen cloth
Spagnolo
tejido de lana tosco
Italiano
stòffa di lana grossolana,
bènda
Tedesco
grober Wollstoff,
Binde.