coceròni , nm: cociarone,
cocienoni,
cocioroni,
cuceroni,
cuciarone,
cuciaroni,
cutzarone,
cutzerone Definizione
terudha tupada, po umprire cosa mescamente de brodu; una genia de pigione chi portat su bicu a bisura de cullera / èssere semper in mesu che cutzerone in patedha = sempri fichiu in dónnia cosa
Sinonimi e contrari
terudha
/
bicàngia
Frasi
móricat sos gurugliones chin su cutzerone ◊ in su cugudhu de sa tzeminera, unu filu frimau de parti a parti cun duas tàcias apompiàt crobetoris, coceronis e turras istampadas
Terminologia scientifica
ans, pzn
Traduzioni
Francese
louche,
cuillère à pot
Inglese
ladle,
duck
Spagnolo
cucharón
Italiano
méstolo,
cucchiaióne,
ànatra mestolóne
Tedesco
Suppenlöffel,
Löffelente.
cocheàchina , nm Sinonimi e contrari abeana, apiaresa, marragau Terminologia scientifica pzn Etimo srd.
cochecàstanza , nm Definizione genia de istrégiu istampau po orrostire castàngia Sinonimi e contrari brageri, testu Etimo srd.
cochedhéri , agt, nm Definizione chi o chie si fichit in dónnia cosa, mescamente in fainas de féminas Sinonimi e contrari afrodhieri, fichete.
cochedhítu , nm Sinonimi e contrari conchedha 2 Frasi piscaus conchedhitu e pirímbua Terminologia scientifica psc.
cochèra , nf: coghera Definizione
imbriagadura mancari bona, manna
Sinonimi e contrari
aciumu,
cispa,
coichina,
coidura,
cota,
cotzera,
cotua
Frasi
su badalocu che fit acabbau a s'impudhile afocau in d-una cochera ◊ cos'e imbriagos no si dh'iant fata a lassare s'imbaru de sa mesa po sa tropu coghera ◊ cussu ndi at bodhiu una bella coghera
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cuite,
ivresse
Inglese
drunkenness
Spagnolo
borrachera
Italiano
sbrónza
Tedesco
Rausch.
còchere , vrb: còere,
còghede,
còghere,
coi,
còiri,
cori 3 Definizione
pònnere in su fogu (o in àteru chi faet su matessi efetu) cosa po dh'aprontare a papare, a manera de essire modhe e de sabore diferente, prus bona a digirire (ma manigiau a solu bolet nàrrere fàere sa cota de su pane); cufetare genias de papares cun s'aghedu; abbruxare calecuna essidura po dha sanare; lòmpere, cumprire de frutuàrios a puntu de èssere bonos a papare (prus che àteru is chi càmbiant colore meda); fàere cambiare o àere dannu po curpa de calecuna cosa o de ccn.; rfl. bufare binu o cosas cun àrculu a tropu a puntu de no atinare bene cun bene / pps. cotu; ind. pres. 1ˆ p. sing. dèu cotzu, deo cogo; ind. imp. 3ˆ p. sing. codiat, cuèt, 3ˆ p. pl. cuenta; ger. codendi, coenno, coghendhe, coghindhe
Sinonimi e contrari
acoghinare,
arrustire,
budhire,
ciòmpere,
crompire,
imbreacare
Modi di dire
csn:
còchere, còiri in su fogu; intrai in coi = comintzare a còghere; cotu a sole (nadu de carchi frutuàriu rutu a terra) = anniedhigau de su soli forti; còiri a lissu (o a budhiu), còiri arrustu, a colori de òru, a sullenu; còiri a fogu pàsiru = a fogu lenu; ómini malu a còiri = de malu cotu, chi no bi cazat, chi est malu e no si currezet; còiri de ccn. cosa = ischedhare, iscrammentai; domo de còghere = aposentu inue bi est su furru pro sa cota de su pane; palas de còghere = palas addatas, ladas meda e a màniga longa, pro che betare su pane in su forru a còghere; còiri su coru a ccn. = ammodhigare su coru, pàrrere làstima
Frasi
sa tratalia est cuncordada e istaus pagu a dha còere!◊ stau ca allomíngiu su fogu e mi cotzu custus sintzigorrus ◊ a sa mulleri dh'at agatada codendi macarronis ◊ sa sartitza si cufetat cun aghedu, ca la coghet ◊ a mesudie nos coghimus sa peta ◊ issa est sa mellus codendi petza de pudha ◊ custa cosa si dha coghius ◊ is boveris issu dhus coit a lissu cun allu e sabi ◊ mamma est coghendhe unu pagu de tataliu in s'ischiscionera ◊ sos de domo oe sunt coghindhe ◊ a mamma tua no la chirches ca ch'est tota die coghindhe
2.
sa ua coghet in cabidanni ◊ po santu Rafieli coit sa mura de arrú ◊ bi at figu chi coghet in tríulas ◊ si fit istadu in bassura su frutuàriu aiat cotu premediu ◊ cun custu sole forte sa figu si ch'est cota in pagas dies ◊ sa síndria est intrendi in coi
3.
bi at essidas chi sunt de còghere
4.
tatza como e tatza posca, si sunt mesu cotos ◊ isse bufat ma daet tentu de no si còghere
5.
no ti ndi ses cotu de su refudu de cussa fémina?!…◊ no mi coint is malis allenus ◊ tui a totus aporris, totus ti coint su coru!
Cognomi e Proverbi
prb:
candu su pòberu est prontu a coi, ndi dhi arruit su forru…
Etimo
ltn.
cocere
Traduzioni
Francese
cuisiner
Inglese
to cook
Spagnolo
cocer
Italiano
cuòcere
Tedesco
kochen.
cochèta , nf: cochita Definizione
sa tega de su greme de sa seda (tundha si sa cria est fémina, longhita si est mascu); genia de pane grussu, ispianada fine cun patata
Sinonimi e contrari
coconi,
teca
/
coatza 1
Frasi
segai is cochetas po ndi essiri su bremi ◊ su bremi de sa seda fait sa cocheta ◊ sa cocheta est acanta de s'iscrapudhai
2.
pro sos moltos, mamma faghiat sas cochitas chin símula e pumuderra budhidu
Etimo
itl.p
cochet
Traduzioni
Francese
cocon,
coque
Inglese
pod
Spagnolo
capullo
Italiano
bòzzolo
Tedesco
Kokon.
cóchi , nm: cocoi 1 Definizione in su foedhóngiu de o po is pipios, ou; unu chi si tenet a preferu, su prus istimau de domo, su fígiu de sa pudha bianca Sinonimi e contrari chichilitoni, dhudhu.
còchi , nm Definizione su mascu de sa coca Sinonimi e contrari cocu 1.
cochidòra , nf: cochitora, coghidora Definizione fémina chi andhat a sa giorronada a fàere cotas de pane (e mescamente betat e contivígiat su pane in su forru), o chi tenet s'impreu de còere is papares Sinonimi e contrari cotogliana, ifurradora Frasi sas coghidoras si ndhe sunt pesadas chito e intradas sunt a suíghere, pro fàghere su pane ◊ a custa coghidora la chircaiant a bínchidas de pare prite li essiat pane bellu e bene fresadu Terminologia scientifica prf Etimo srd.
cochidúra , nf: coghidura Definizione
su còere sa cosa; lompimentu de is frutuàrios o manera de fàere calecuna cosa chi faet a còere; su bufóngiu a tropu de cosa cun àrculu
Sinonimi e contrari
cochintzu,
cotua,
coimentu
/
cota
/
cumpridura,
lompimentu
/
aciumu,
cochera,
coichina,
cotóbbia,
imbreachera
2.
ne bogat su frammentalzu chi aiat regoltu de s'àtera coghidura, dh'ammódhigat in abba e dhi amméschiat unu pagu de farina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cuisson
Inglese
cooking
Spagnolo
cocción
Italiano
cottura
Tedesco
Kochen.
cochíglia , nf Definizione
lítera o àteru postu in fadhina, de malesaura, in trebballos de istamperia
Traduzioni
Francese
coquille (typogr.)
Inglese
misprint
Spagnolo
errata
Italiano
refuso
Tedesco
Druckfehler.
cochína , nf: coghina,
cogina,
cosina,
coxina,
cuchina,
cucina 1,
cughina,
cugina,
cuxina Definizione
aposentu, in sa domo, ue si faet a papare, si papat, si faet su fogu, si passat ora, si abbarrat a fàere faina, chistionare; cogina, cucina 1 fintzes forredhos a gasu (o àteru) po coghinare / cogina de manígiu = prus andhante, inue si faent totu is fainas
Sinonimi e contrari
cochinadolza
Frasi
tèngio is pingiadas in coghina ◊ in cuchina bi aiat una ziminera ◊ Cicita est in coxina fanteriendi po aprontai sa cena ◊ in sa cosina si seraiat su fiagu de su sufrissu ◊ sa cogina fut manna, bàscia, cun sa crobetura a bigas
2.
dhue at una cogina a gasu a costau de sa porta ◊ sa pobidha si at comprau forredhos modernos, cucina a gasu ◊ no teniat ne frizi e ne cucina
Cognomi e Proverbi
prb:
sa coghina minore faghet sa domo manna
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
ltn.
cocina
Traduzioni
Francese
cuisine
Inglese
kitchen
Spagnolo
cocina
Italiano
cucina
Tedesco
Küche.
cochinàda , nf Definizione su cochinare Sinonimi e contrari cochidura Etimo srd.
cochinadòlza , nf Sinonimi e contrari cochina Etimo srd.
cochinàre , vrb: acoghinare,
coghinare,
coginai,
coginare,
coxinai,
coxinari,
cuchinare Definizione
còere is papares, fàere a papare in coghina, còere sa minestra
Sinonimi e contrari
còchere,
ghisai
Frasi
in domo nostra no bi at mancu una fémina pro coghinare e samunare ◊ soe andandu ca mi tocat a coxinari
Etimo
ltn.
cocinare
Traduzioni
Francese
cuisiner
Inglese
to cook
Spagnolo
cocinar
Italiano
cucinare
Tedesco
kochen.
cochinàu , pps, agt Definizione de cochinare; chi est cotu, foedhandho de papare.
cochinèra , nf: coghinera,
coxinera,
cuxinera Definizione
fémina chi faet e coet sa cosa de papare, chi manígiat sa coghina
Sinonimi e contrari
coginadora,
prantzera
Frasi
Larenta est una grandhe coghinera, zughet manos de oro pro fàghere mànigos licarzos e durcheria ◊ cussa fit istada coghinera in domo de zente rica
Terminologia scientifica
prf
Traduzioni
Francese
cuisinière
Inglese
woman cook
Spagnolo
cocinera
Italiano
cuòca
Tedesco
Köchin.
cochinéri , nm: coghineri,
cogineri,
coxineri,
cuchineri,
cuxineri Definizione
ómine chi faet e coet sa cosa de papare, chi manígiat sa coghina
Sinonimi e contrari
coidore
Frasi
pannuenante si ponzesit coment'e coghineri o artesanu
Terminologia scientifica
prf
Traduzioni
Francese
cuisinier
Inglese
cook
Spagnolo
cocinero
Italiano
cuòco
Tedesco
Koch.