granàcia garnàcia
granàda garrannàda
granadèlla , nf: cadranella* Sinonimi e contrari ampudhita.
granadéri , nm: granatieri Definizione sordau (chi manígiat su cannone) po isparare granatas.
granadíglia, granadígliu , nf, nm Definizione tirighedha de prata o de oro atrotigada chi ponent po fàere ricamos Etimo spn. canutillo + granadina.
granadílla , nf Definizione àxina de margiani o ua canina, una genia de mata bona po intínghere a orrúbiu meru s’orrobba (ponent su frutu, su granighedhu) Sinonimi e contrari grana, laca 1 Frasi sa lana s'intingit cun córgiu de àlinu, de nuxi e cun granadilla Terminologia scientifica mt, Phytolacca americana.
granàle , nm Definizione
sa domu de su trigu, logu inue si chistit su trigu, su laore, ma fintzes genia de istrégiu inue si ponet su trigu
Sinonimi e contrari
sobàriu
/
órriu 1
Frasi
a su tempus de su domíniu romanu sa Sardigna fit su granale de Roma, a dolu mannu ◊ sos granales como sunt totu chelos de ranzolu, ma chentza mancu ranu de trigu
Terminologia scientifica
dmo
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
grenier,
gros panier à provisions
Inglese
barn,
tall belly vase
Spagnolo
granero,
recipiente para trigo
Italiano
granàio,
bùgnola
Tedesco
Getreidespeicher,
Strohkorb.
granàta garrannàda
granàticu , agt Definizione chi pertocat su trigu, nau de una genia de banca de unu tempus (monte g.), unu magasinu ue arregolliant su trigu de giare a préstidu a is massajos chentza dhis fàere pagare is interessos.
granatiéri granadéri
granàtu , agt Definizione chi est in colore de grana, orrúbiu cotu Frasi sos ojos imbrutare si solent de niedhu e biaitu e de granatu sa laras ◊ sa fémina gighiat una falda a campu niedhu e a fiores granatos ◊ est granatu su cipone de is féminas prus mannas Terminologia scientifica clr.
granàtza garnàcia
granàu , agt Definizione fatu a granos Sinonimi e contrari ranzosu Etimo srd.
gràncu , nm Definizione inteteradura de unu músculu, chi faet a dolore forte Sinonimi e contrari acrampada, càncara, ranchine Etimo itl. granco, granchio.
granculài, granculàre , vrb Definizione fàere a unu túturu, a tzirbisas, a un'unchinu coment'e chi giutzat su càncaru Sinonimi e contrari acarrongiai, afrangillonai, aggraminzonare, aggruncipire, apigiare, arruntzai, atripitzare, frongire Etimo srd.
grandhàre , vrb Definizione arregòllere, cricare o fàere landhe, andhare a landhe Sinonimi e contrari landhare Etimo srd.
gràndhe , agt: grandi,
grandu,
grànduru,
granne,
grannu Definizione
inditat mannària, ma prus che àteru nau de una calidade in su sensu de meda, importante, bona e totu deosi (difatis podet acumpangiare su númene impare a mannu), po su prus no cuncordat che àteros agetivos e si ponet sèmpere innanti de su nm.: a bortas s'impreat coment'e avb. e chentza fàere acórdiu / grandhe chito = a chitzi meda
Sinonimi e contrari
ispantosu,
stravanau
Frasi
custu est unu grandhe onore ◊ depeus fai una grandu festa ◊ fut grandu prexau ◊ custu giogu teniat unu granne significu pro s'amore naschinne ◊ s'incràs si ndh'est pesadu grandhe chito ◊ isse est unu grandhe professore ◊ ant fatu unu grandu pràngiu ◊ fiat unu mengianu de grandu cilixia ◊ custa mama fit grandhe pòvera ◊ est fendi grandus afàrius ◊ est una grandu sennora ◊ fit un'àrvure grandhe manna ◊ intro de cudhane ant bidu cultu grandhe pàtiu mannu ◊ fiat un'ómini de talentu e unu grandi cassadori (J.Murgia)
2.
a mei is contixedhus mi grandu praxint (T.Dei)◊ Cubeddu e Còntene fint grandhe amigos
Cognomi e Proverbi
smb:
Grandu
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
grand,
magnifique,
majesteux,
solennel,
éminent
Inglese
great,
magnificent,
excellent
Spagnolo
grande
Italiano
grande,
magnìfico,
maestóso,
solènne,
eminènte
Tedesco
groß,
großartig,
erhaben,
prächtig,
prominent.
gràndhe 1 , nf Definizione su frutu chi faent crecos, íllighes e suèrgios Sinonimi e contrari landha Frasi pro imboniare su mannale si li davat grandhe, orzu e restos de màndhicu Cognomi e Proverbi smb: Grande Etimo ltn. glande(m).
grandhèsa , nf: grannesa Definizione
su èssere de importu mannu, de pònnere in càrculu meda, de pòdere àere bàntidu, nau de cosas o de maneras de fàere / àere o tènnere una cosa a grandhesa = abantaisindi, teneindi coment'e un'onori
Sinonimi e contrari
grandhiosidade,
impoltànscia,
imponéncia
/
balentia,
mannosidade
Frasi
ite grandhesa pro me su mi vider cumbidada a sa mesa sacrada de su chelu!…
2.
lu tenet a grandhesa, lu tenet! ◊ guvardos, no faghent prus bardanas, ammelladu ant sas matanas de grannesa (M.Monterra)
Etimo
spn.
grandeza
Traduzioni
Francese
grandiose,
prestige
Inglese
prestige,
magnificence
Spagnolo
grandiosidad
Italiano
grandiosità,
prestìgio
Tedesco
Großartigkeit,
Prächtigkeit,
Prestige,
Ansehen,
Geltung.
grandhilàre , vrb: grandilai, grandhinare, grandhinari, grannilare, randhinare* Definizione pròere, fàere o betare gràndhine / grannilau (nau de animale) = chi est a marchighedhos minudos de colore diferente Sinonimi e contrari arrandinai, granzolare, landirai, landiredhai Frasi sa note cumènciat a niari e grandhinari bocendho totu su bestiàmini 2. sa pudha grannilada at criau Terminologia scientifica tpm.