ispinòcia , nf Definizione istampu in is carradas po lassare intrare ària candho si bogat binu e genia de puncione chi si ponet po dhu tupare Sinonimi e contrari runfiana, spíndulu, tintòrgia Etimo srd.
ispinósu , agt: spinosu Definizione
chi giughet ispina, chi est totu ispina, chi punghet
Sinonimi e contrari
pungosu,
scrispionosu
Frasi
los at chirriatos chin filuérrinu ispinosu ◊ su padente si fachiat issipiu e impiricosu atraessandhe sas àndhalas de sirvone chin ispinosos lovros de teti e ruu (G.Brocca)
Etimo
ltn.
spinosus
Traduzioni
Francese
piquant,
épineux
Inglese
thorny
Spagnolo
espinoso
Italiano
spinóso
Tedesco
dornig.
ispínta , nf: spinta Definizione
fortzadura, fortza chi si faet po mòvere calecunai cosa, siat in manera pàsida (es. comente faent is motores) o a cropu; fintzes acotzu, agiudu po praxere e fatu a preferu o fintzes a càmbiu cun calecuna cosa
Sinonimi e contrari
acollada,
afracada,
colpu,
imbudada,
impellériu,
imperta,
incannada,
spintua
| ctr.
remada
Frasi
mancari siant sas giannas de brunzu ti ndhe ruent in pes a un'ispinta ◊ a ispintas dha depemu pigai po nci dha bogai?◊ custa cosa no cheret móida a ispintas, ca est díliga!◊ cun s'ispinta tua ndhe amus bogadu su tratore dae su fossu ◊ issu si fut fichiu in mesu de totu custa genti a ispintas e bocendi sa genti a fragu de binu!
2.
in postu gai chentza ispintas tue no b'intras!◊ sas paràulas de cudhu, ómine sàbiu e onestu, li aiant dadu fortza e un'ispinta noa (M.Danese)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
poussée
Inglese
push
Spagnolo
empuje
Italiano
spinta
Tedesco
Schieben.
ispintàre , vrb Definizione istorrare, fàere cambiare idea a ccn. Sinonimi e contrari istorrai, tonchinare.
ispinteròzene , nm Definizione in is motores a iscópiu, genia de aparíciu chi serbit a mandhare a paltibaris sa currente a is candhelas.
ispintòre , nm Definizione sa crae de s'isciapete (ggs.), genia de istantufu chi s'intrat po che ispínghere e isparare sa balla Sinonimi e contrari frigheta, fritighissa.
ispintòrza , nf Definizione frucone po ispínghere linna aintro de su forru.
ispíntu , pps Definizione
de ispínghere
Sinonimi e contrari
imbudau,
impertu
Frasi
so rutu ca mi as ispintu!
2.
cussu no andhat si no est ispintu!
Traduzioni
Francese
poussé
Inglese
pushed
Spagnolo
empujado
Italiano
spinto
Tedesco
geschoben.
ispínu , nm: spinu Definizione
ischina de procu, sa petza de s'ischina (ambidhiola) impare cun is ossos (segada a orrugos po ndhe giare a parentes o bighinos)
Frasi
candho uchidiant su mannale secavant sos ispinos de dare a sos parentes e amicos ◊ mandhaiant sos pitzinnos a giúghere sos ispinos a parentes o famílias amigas
Etimo
ltn.
spinus
Traduzioni
Francese
carré de porc
Inglese
saddle of pork
Spagnolo
lomo de cerdo asado
Italiano
àrista
Tedesco
Schweinsrücken.
ispinzadúra , nf Definizione
su ispinzare; genia de fortza, de capacidade de fàere male a s'àteru solu po dh'abbaidare; male chi benit a chie dh'ant pitzigau de ogu
Sinonimi e contrari
fura
/
ispinzamentu,
oguliau
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sort (mauvais)
Inglese
evil-eye
Spagnolo
aojadura,
mal de ojo
Italiano
iettatura
Tedesco
unheilbringender Einfluß.
ispinzaméntu , nm Definizione
su ispinzare; su pitzigare de ogu
Sinonimi e contrari
ispinzadura,
oguliau
2.
si creiat chi candho unu deviat cumintzare a allevare abe, pro àere bona sorte, unu casidhu lu deviat comporare, unu bi lu deviant regalare e unu lu deviat furare lassendhe una moneda ue bi fit su moju, pro no àere ispinzamentu o oju malu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
mauvais œil
Inglese
evil-eye
Spagnolo
aojamiento,
aojadura
Italiano
malòcchio
Tedesco
böser Blick.
ispinzàre , vrb Definizione
fàere s'ispinzu, furare unu o is pinzos a ccn., calecuna cosa po dha tènnere coment'e pinzos; arretirare su pinzos giau po asseguramentu; pitzigare de ogu
Sinonimi e contrari
ispinzorare
/
pindaciai
Frasi
s'ómine no si depet mai ispinzare ◊ a su mortu dh'ispinzant: che dhi segant unu pagu de pilos, sas ungas, dh'imbóligant in paperi e dhu chistint
3.
sa pitzinna l'apo impinnada a sa nobena de su Cossolu dae candho, ca mi l'aiant ispinzada, ch'est ruta a sa padedha budhindhe ◊ benint a ischire chi a Luguniu li aiant ispinzau sa fémina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
voler,
jeter un sort sur qqn
Inglese
to rob,
to cast evil-eye on s.o
Spagnolo
robar,
aojar
Italiano
rubare,
iettare
Tedesco
stehlen,
den bösen Blick werfen auf.
ispinzoladúra , nf Definizione su ispinzolare Sinonimi e contrari ispinzolamentu Etimo srd.
ispinzolaméntu , nm Sinonimi e contrari ispinzu Etimo srd.
ispinzolàre, ispinzoràre , vrb Definizione chistire calecuna cosa de un'animale chi si bendhet coment'e pinzos de bona fortuna; furare unu pinzos de sa pannamenta de sa cojuada noa, de su pipiu: cosa chi batit mala fortuna; illoire un'imprendha Sinonimi e contrari ispinzare Frasi ndhe li apo tostadu duos tudhos de pilu pro l'ispinzolare ca est su primu chi bendho Etimo srd.
ispínzu , nm Definizione su furare unu pinzos, calecuna cosa chi si credet chi batit fortuna (es. furare sa billiriana), o fintzes unu trastu de ccn., o una cosa bastat chi siat, in s'idea de dhi nòghere (o fintzes po àteru)/ costoire carchi cosa pro s'ispinzu = pro no àere male Sinonimi e contrari ispinzolamentu 2. su mere a su bestiàmine chi at béndhidu ndhe li at segadu unu tzufu de pilu a lu costoire, pro s'ispinzu ◊ s'ispinzu a su mortu si faet ca sinono anca su mortu che nde pigat un'àteru de sa dommo 3. sos meres a su teracu chi li aiat mortu fiadu de male li cheriant s'ispinzu: sinono li faghiant pagare su fiadu Etimo srd.
ispiòca , nf, avb: spioca Definizione ruina Modi di dire csn: a s'i. = a sa spiocada, a sa spiotada, a s'airada, a meda; andhare a s'i. = a tratamalloni, andai mali, arruinàresi; mannàreche a ccn. a sa camba de s'i. = bogaincedhu, catzarechelu Frasi tiat èssere a ne torrare totus sos chi sezis foras e che fulliare a s'ispioca cantos semus, canes mannos e bracutzedhos suta de mesa ◊ ti dh'apo nadu: totus a s'ispioca! ◊ deo puru, a s'ispioca, a s'ispioca de Nàpoli, a s'iscazatóriu (A.Cossu) Etimo itl. bioscio.
ispiocài, ispiocàre , vrb: spiocai Definizione fàere is úrtimos póchios, s'úrtimu píulu, morindhosi; orruinare Sinonimi e contrari ispirai Frasi candu dh'apu bita deo fut ancora ispiocandu… però fut prus incuni chi no inoe!
ispiogàre , vrb: ispleugare,
ispreogare,
ispreugare,
ispriucare,
spreugai Definizione
iscabbúllere de su preugu
Sinonimi e contrari
ispiduciare
| ctr.
impriogai
Frasi
mamma at picau su pètene fine e cumintzau at a m'ispertare e a m'ispriducare
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épouiller
Inglese
to delouse
Spagnolo
despiojar
Italiano
spidocchiare
Tedesco
entlausen.
ispiolàre , vrb Definizione àere gana manna, èssere morindho de su fàmene, de su sidi, àere fàmene o sidi meda Frasi semus ispiolandhe de su sidi, sa buca est assuta ch’esca.