letranghigúrtzu latranghigúltzu
letrangósu letrancósu
letrína latrína
letríne , nm Definizione s'imparu de su catechísimu Sinonimi e contrari dotrina.
létu , nm Definizione
trastu de domo fatu aposta po crocare; css. isterrimentu po crocare, fintzes de sida, siat po gente e siat po animales; genia de sacu inue si format e istat su fedu fintzes a naschire / partes de su letu: cabitana, cabita o conca, peana, rete, pes, matalafu o banita, lentzolos, ammontu o cuguzura (burra, manta, fàuna); genias de letu po sa mannària: de una piatza (letixedhu, letinu), de piatza e mesa, de duas piatzas
Modi di dire
csn:
corcare, intrare a l.; fàghere su letu, sos letos = torrare a pònnere bene sa cuguzura apustis pesados; aposentu de letu = istàntzia de corcare; l. de su carru = su fundhu de su carru fatu a taulones; l. de su binu = sa fexi, sa fundhana; l. de riu = s'iscaravossu inue istat o curret s'abba de sos rios; torrai de letu a istoja = torrare in bisonzu; anzena de l. (nau de fémina)= fancedha; pònnere in l., pònnere o istare in tàulas de l. = istrupiai, surrai a meda de pònniri istrupiu, èssiri in letu malàdius; èssere totu a unu letu = totu malàidos a una fasche; adoràresi su l. = abarrai crocaus in letu sentza de bisóngiu; no mi ch'est rutu dae su l. = no est parenti custrintu, no mi est nudha po dhi dèpiri donai cosa
Frasi
teniat sa màgini de Nostra Sinniora apicada in conca de letu ◊ eo mi aia fatu contu mannu chi ocannu mi devia cogiuare e como chi fit cussu s'isetu no ap'orzu e ne fémina e ne letu! ◊ iat agatau sa pipia corcada in su letu
2.
no mi ch'est mancu rutu dae su letu, no, pro li fàghere cussu piaghere! ◊ giamàdemi dutores de profetu a curare sos males chi mi agabbant in tàulas de letu ◊ su pastore teniat su bestiàmene totu a unu letu ca dh'iant fatu ogu malu
Cognomi e Proverbi
prb:
letu caldu domo frita ◊ chie dormit in letu anzenu no dormit cantu cheret
Terminologia scientifica
mbl
Etimo
ltn.
lectus
Traduzioni
Francese
lit
Inglese
bed
Spagnolo
cama
Italiano
lètto
Tedesco
Bett.
létu 1 léssu
letúra , nf Sinonimi e contrari leghidura.
letzamanítzu , nm Definizione terrenu grassu inue dhue at ladamíngiu meda Sinonimi e contrari sualitzu Frasi in locos de letzamanitzu bi aiat ammuratza a ispissu Etimo srd.
letziòne, letziòni leisciòne
letzítera latítera
létzitu , agt, avb: lícitu,
lítzidu,
líntzitu,
lítzitu Definizione
chi no est furau, chi est fatu o badangiau in manera onesta; nau de ccn., chi est síncheru, bonu, límpiu de cusciéntzia, de cumportamentu
Sinonimi e contrari
legítimu
/
sentzígliu
| ctr.
illítzitu,
mostrengu
Frasi
lea, za est peta lítzida, custa, chi deo a ndhe furare no bi andho! ◊ no est lítzitu chi tue ti tenzas sa muzere de frade tou!
2.
comente as campadu, líntzitu e netu, andhadu ti che ses ◊ amighéntzias lítzitas e veras ◊ ite bellu chi fit cudhu risu chi essiat lítzitu dae su coro! ◊ cussa est zente acasazajola e lítzita ◊ non contaiat fàulas, fit tropu lítzita pro las contare
3.
gioga lítzitu, forasgai!
Etimo
ltn.e
licitus
Traduzioni
Francese
légitime,
sincère,
honnête
Inglese
licit,
honest
Spagnolo
legítimo,
sincero,
honesto
Italiano
lécito,
legìttimo,
sincèro,
onèsto
Tedesco
legitim,
aufrichtig,
ehrlich.
letzólu lantzóru
létzu légiu
léu , nm Definizione
su podhibodhi o pruinedhu de is frores, su chi arregollet s'abe / genias de leu: biancu, aranzinu, ruju
Sinonimi e contrari
catiruju,
galureu*,
melereu
Frasi
chin sas alas ti pesas a bolare in sos campos tra nuscos e fiores e andhas leu e nètare a carrare ◊ leu, cheripighe, mele e chera pones in rejas bene modelladas ◊ su leu est ricu de ferru, de ràmine, de magnésiu, de càlciu e àteros medas elementos útiles a s'organismu
Cognomi e Proverbi
smb:
Leu
Terminologia scientifica
sbs
Traduzioni
Francese
pollen
Inglese
pollen
Spagnolo
polen
Italiano
pòlline
Tedesco
Blütenstaub,
Pollen.
léu 1 , nm Definizione su prumone de su boe Frasi parit una gatu papendi leu, sempri murrungendi! Etimo ctl. lleu.
leucemía , nf Definizione su cancru de su sàmbene Terminologia scientifica mld.
leucémicu , agt Definizione chi malàidu de leucemia.
leúdu , nm Definizione leredha, leutéria, nada però cun malinnidade Sinonimi e contrari leurdu, malesa, tragàgiu Frasi cussu est una limba isciaudida e in cantu a leudos no bi la pítzigat neune ◊ como mi che at istracadu, no ndhe li essit dae buca àteru che leudos!
leulaléula , avb Definizione
a su tòntona tòntona de una bandha a s'àtera
Sinonimi e contrari
istontonistòntona,
tontudóntua
Traduzioni
Francese
vacillant,
chancelant
Inglese
tottering
Spagnolo
tambaleante
Italiano
vacillante
Tedesco
wackelnd.
leunadúra , nf: leuradura Definizione su segare is leas o léuras in sa terra arada Sinonimi e contrari iscrevadura Etimo srd.