A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

moraschínu , agt Definizione nau de animale, chi est de intina agiummai niedha, iscuriosa Sinonimi e contrari ghiani Terminologia scientifica clr.

morciòne , nm: murcione, murcioni Definizione trunchedhu curtzu, orrugu de truncu mescamente de fundhale de mata; in cobertantza nau de unu, chi est mudurcu, de pagos foedhos, chi abbarrat meda citiu Sinonimi e contrari múciu, mulcione*, muncioni, mutzichina, trunchedhu / titone / mudigone, muduleu, mutricone Frasi si callentat ananti de tres murcionis allutus ◊ sa furmica tenet sa cala in murciones e tróculos ◊ niedhu che unu murcioni 2. a chini no chistionat e non ci dhi fuit s'errisu naraus ca est cosa de murcioni Cognomi e Proverbi smb: Murcioni Traduzioni Francese bûche Inglese log Spagnolo tocón Italiano ciòcco Tedesco Strunk, Baumstumpf.

morcúdu , agt: murcudu Definizione nau de craba, de brebè, chi portat is corros incurtzaos o curtzos (o fintzes chi no ndhe portat nudha) Sinonimi e contrari móciu, múdulu Etimo ltn. murcus.

mordàssa , nf Definizione orrugu de fuste istampau a una parte, ue intrat una codriola, impreau po aferrare a murros e poderare firmu su cuadhu o molente arestosu ferrandhodhu: su bruncu, ma cun prus precisione sa lavra de pitzu istrinta in mesu de sa codriola a lobu, si faet a nodu tundhu e po cussu a s'aina dhi narant fintzes sa cariasa (cheréssia) Sinonimi e contrari narita Terminologia scientifica ans Etimo ctl., spn. mordassa, mordaza.

mordentàu , agt Definizione chi est inciupiu de mordente, at suspiu mordente, foedhandho de linnàmene trebballau Frasi fachiant sos baules de linna mordentada.

mordènte, mordènti , nm Definizione unu cumpostu de diversos colores ammesturaos cun ógiu po usu de indorare o impratiare chentza brunidura.

mòrdere , vrb: mòrdiri, múrdiri Definizione si narat po su mossigare o púnghere de is animaledhos e bobbois velenosos e fintzes po s'acusa chi podet fàere sa cusciéntzia Sinonimi e contrari monsiare, mòssere 2. nau ca su calentori dhis murdit prupa e moedhu! (R.Locci)◊ sa cussiéntzia mordet si unu ingannat sa pitzoca! Etimo ltn. mordere.

mórdidu , pps, agt: mulditu Definizione de mòrdere Sinonimi e contrari móssidu, mossigadu.

mordidúra , nf: murdidura Definizione prus che àteru, maladia chi benit a is animales a sa tita Sinonimi e contrari mossidura, mossigadura / cdh. mulditura Etimo srd.

mòrdiri mòrdere

mordogàre , vrb Definizione matzigare cun dificurtade, fintzes papare cun allurpidura, orrunchinare Frasi sos acudidos, candho sunt in mesa, mordogant e ti faent bella cara chena pentzare a traballu e ispesa (G.A.Mura)

mordógu , nm Definizione su mordogare Sinonimi e contrari rosicadura, rósicu Etimo srd.

mòre , nm, nf: amore, mòri 1 Definizione sentidu bonu de istima, su bòllere bene Sinonimi e contrari afetu, apegu, istima / mota / sua 1 / càusa, neche | ctr. ódia, tírria Modi di dire csn: pònnere more, leare more a unu = ghetai istima; èssere o bènnere in more (nau de animali fémina, ma fintzas de is féminas) = èssiri subau; èssere in more sua (nadu de carchi cosa suzeta a cambiare, es. àrbure) = èssere in sa muta bona, zusta, fàghere su cambiamentu bene; po mòri de… (nr. "pommòri")= pro amore a… (ma fintzas "pro neghe, curpa de…, pro méritu de…"); po mòri ca = mancari…, cun totu chi…; po more mia, tua, sua, nostra, vostra, issoro = pro me, pro te, cherindhe bene a mie, a tie, e gai Frasi pro mor'e Deu, dàdemi unu cantu de pane! ◊ chin milli mores ti saludo! ◊ como sunt sas àteras istellas pro more tua zughendhe su lutu ◊ po mòri mia babbu e mama no certant mai ◊ onzi cosa Isse at fatu pro more nostra (G.Marras) 2. cussa est cane in more, cun totu cussos canes mascros ifatu! ◊ sas berbeghes benint in more tra làmpadas e tríulas 3. po mòri de si segai is funis de ananti si ndi est andau su carru a segus ◊ po mòri de su dotori mi est morta sa pipia ◊ pro more chi bi aiat impodha meda sos curridores chi beniant a bidha fint pagos ◊ frades tuos sunt líbberos po mores mias! 4. po mòri ca ses istudiau gei ndi cumprendis calincuna cosa!… 5. est sole forte, ma inoghe in s'umbra, s'intúnigu est assutendhe in more sua ◊ s'innestat candho sa linna est in more Etimo srd. Traduzioni Francese amour Inglese love Spagnolo amor Italiano amóre Tedesco Liebe.

moredína moderína

moresínu , agt, nm: morisinu, muresinu, murisinu Definizione de colore niedhudu, chi est in colore de mura; murighessa, genia de mata manna chi faet su frutu coment'e una mura Sinonimi e contrari moritu, murenu / gersa, morighessa Frasi po èssi muresina, ti stait sa seda celesti! ◊ sa baca muresina no portat ischina e allatat in fronti…◊ fiat murisinu de faci, teniat 1,65 de cantellu e una bella cabidhada de pilus Terminologia scientifica clr, mtm, Morus alba, M. nigra Etimo srd. Traduzioni Francese brun, jeune homme brun, garçon brun Inglese brown, swarthy, mulberry (tree) Spagnolo pardo, morera, moral Italiano bruno, morettino Tedesco dunkel, Weißer oder Schwarzer Maulbeerbaum.

moretína moderína

moretína 1 , nf Definizione una genia de pigione Sinonimi e contrari cincirri, murinata, olzale, trinedha, zizí Terminologia scientifica pzn.

morfíliu marfíliu

morfína , nf Definizione genia de droga, de drommitiolu, impreau coment'e meighina po abbrandhare dolores fortes.

morfódhu , nm Definizione genia de supa cagiada, ma fintzes cosa fata o essia tropu modhe (cun tropu abba mentres chi bolet asciuta) Sinonimi e contrari marfadhu*, martitzu, morgodhu.