omonimía , nf Definizione su èssere duos de númene oguale.
omónimu , agt Definizione chi portat o tenet su matessi númene de un'àteru.
omperàe , vrb: imperai*, operae, umperai Sinonimi e contrari imperai, impidare, manigiai Frasi a tréixi annos ia imparau a ispaxae cun su truputu e peri a omperae sa pala po seberae su ranu puliu (G.Comida)◊ candho no nce fut sa màchina si operàt su carru cun is orrodas de ferru.
ompríre , vrb Definizione semenare, prènnere una terra a laore.
omumía! ojamomía!
ónchinu , agt Sinonimi e contrari acancarronau, ganciudu, unchinadu | ctr. daretu, ténneru.
ònco , iscl Definizione foedhu chi tenet unu pagu su significau de ancu, po augurare o disigiare male a ccn., ma fintzes de ite mi siat…, arratza de… Sinonimi e contrari anchi Frasi onco sias!… 2. onco tribàgliu su tuo!…
oncrolàju, oncrollàriu ocrolàju
òndra , nf: onra Definizione
cosa chi si faet o si narat de bonu de unu, coment'e a bàntidu
Sinonimi e contrari
ondramentu,
onore
| ctr.
desonra
Frasi
a sos píscamos prego ondras divinas, a sos cumpagnos piús altu gradu (P.Casu)◊ custa pubblicatzione at a dare unu pagu de ondra e de valore a s'ómine chi at chérfidu bene meda a sa Sardigna ◊ mi ant nadu chi as cantadu una moda in ondra mia
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
honneur,
vanterie
Inglese
honour,
pride
Spagnolo
honra
Italiano
onóre,
vanto,
orgóglio
Tedesco
Ehre,
Verdienst,
Stolz.
ondràdu , pps, agt: ondrau Definizione de ondrare / gei ses ondrau!… = za ses acontzu!, pagu istrossa ses!… 2. est totu ondrada de ortos, binzas e campos de laores Cognomi e Proverbi smb: Ondradu.
ondrài , vrb: ondrare Definizione fàere onore; pònnere oraria po bellesa, fàere bellu Sinonimi e contrari onorai / imbellire, mudai Etimo spn. honrar.
ondraméntu , nm Sinonimi e contrari
ondra
Frasi
ondramentu ’e sa domo est su brasciolu, est un'innu sagru s'anninnia (Piras)
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
ornementation,
ornement
Inglese
ornament
Spagnolo
adorno,
ornamento
Italiano
ornaménto
Tedesco
Verzierung,
Ornament.
ondràre ondrài
ondràu ondràdu
onéltu , agt, nm: onestu Definizione
chi o chie faet su giustu, no ofendhet, no portat ingannia, no furat, faet su bene
Sinonimi e contrari
bonu,
létzitu
| ctr.
disonestu,
malafatore,
malu
Frasi
s'ómini onestu, sentza de malítzia, assimbillat a su giustu fendi a ogu puru! (Urru)◊ abbarrent artos sos òcios límpios e si peset arta sa voche onesta! ◊ làssala a mama sentza fentomada ca fit onesta, sàbia e grasciosa! (Gv.Piredda)◊ cussu est ómine zustu, de richesa rara de valores onestos
2.
fàchelos allegare in sardu, vonos e malos, chin neche e chentza neche, sos onestos e sos disonestos!
Traduzioni
Francese
honnête
Inglese
honest
Spagnolo
honesto
Italiano
onèsto
Tedesco
ehrlich,
aufrichtig,
anständig.
onestàde, onestàdi , nf Definizione
su èssere onestos, su no portare ingannia e ne fàere male
Sinonimi e contrari
onestesa
| ctr.
disonestade,
ingannia
Frasi
su chi de s'onestade est veru amigu, mancari chi tribàgliet, no irrichit ◊ su chi bramo a totu: onestade! ◊ fai chi bivat solu s’onestadi: Maria santa, donasí una manu! (Danese)◊ si no dhue at decoro e onestade, in sa Terra no che at felicidade!
Traduzioni
Francese
honnêteté,
droiture
Inglese
honesty,
rectitude
Spagnolo
honestidad,
rectitude
Italiano
onestà,
rettitùdine
Tedesco
Ehrlichkeit,
Anständigkeit,
Rechtschaffenheit.
onestamènte, onestamènti , avb Definizione in manera onesta, chentza ingannu, chentza fàere male.
onestèsa , nf Definizione su èssere onestos Sinonimi e contrari litzitesa, onestade | ctr. ingannia Frasi làmpana virtuosa, sempre atzesa, est pro s'umanidade s'onestesa (Cubeddu)◊ sa peràula de Deus est un'iscola de sapiéntzia e onestesa Etimo srd.
onéstu onéltu