perveniméntu , nm Definizione sa parte ricamada de sa camisa, in costúmenes de fémina; totu su chi dhue bolet po fàere iscarpas o àteru trastu, is cosas chi serbint po calecunu iscopu / p. traforau, recramau, trapau 2. su mastruiscarpas colat su tempus picandhe misura de pedhe, sola, gomma, comporandhe pervenimentos vonos pro sa dura ◊ mi apo cuperau unu pervenimentu ca che so iscurtau.
perzenía , nf: prizinia Definizione cosa fata de duas partes, de cosas de duas genias cantepare (es. tzúcuru e cafei); fintzes cosa bona, chi praghet meda a papare 2. custa prizinia, totu tzoculatedhos e caramellas, sa mama lia ghirabat a sas criaduras Etimo itl. per genia.
pèsa , nf, nm: pesu 1 Definizione
aina po pesare
Sinonimi e contrari
arromana,
istadea
/
cantare 1
Frasi
dh'iat pesada cun sa pesa de coxina ◊ sas pesas de butega teniant sos pratos de latone ◊ ponide in su pesu ca bidimus cantu est custa cosa!
Cognomi e Proverbi
smb:
Pesu
Terminologia scientifica
ans
Etimo
itl.
pesa
Traduzioni
Francese
balance
Inglese
balance
Spagnolo
báscula
Italiano
bilància
Tedesco
Waage.
pesabèsa , nm Definizione bobboi niedhu a corros longos chi essit acabbandho su beranu Sinonimi e contrari broca 1, carrintolu, corriluna, corrimpala, terriolu, tintirriolu Terminologia scientifica crp Etimo srd.
pesacantàre , nm Definizione
genia de bobboi niedhu: su mascu est prus mannu e portat is barras coment'e duos corros a frache po aferrare, sa fémina assimbígiat a su carrabbusu
Sinonimi e contrari
corrincúcuru
Terminologia scientifica
crp, lucanus cervus
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
cerf-volant
Inglese
stag-beetle
Spagnolo
ciervo volante
Italiano
cèrvo volante
Tedesco
Hirschkäfer.
pesàda , nf: pesara,
pesata Definizione
su pesai/pesare, su istrantagiare, su pònnere prantau, su cumenciare: totu is significaos de pesai/pesare; fintzes logu in artzada, chi faet andhandho e inartandho, logu in artu / pesada de ogus = artziada de ogros, abbaidada, manera de abbaidare, ograda
Sinonimi e contrari
arritzada,
artziada,
ficada
/
ampuada,
artziadroxa,
pesadroxa,
pigadorza
| ctr.
corcada,
sétia
/
cabada
Frasi
sa pesada de su fogu, de su prantu ◊ amus intesu sa pesada de su piantu ◊ sa pesata de sa carena ◊ a sa pesada de su letu s'ojada imbergo in s'infinidu ◊ it'est custa pesara de a mengianu chitzi?! ◊ fut unu mengianu friscorosu ma cun sa pesada de sa die piat a caentare comente fut faendho dea totu s'istade
2.
nc'est abbrincau me in sa pesadedha currendu anch'e su monti ◊ dhus eus atobiaus in "Sa pesada de Mògoro"◊ nci funt tretus de istrada in calada e tretus in pesada
3.
gei portat una pesadedha de ogus: parit Nostrassennora de s'arramédiu!…
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
haussement
Inglese
lifting up
Spagnolo
alzamiento,
levantamiento
Italiano
alzata,
levata
Tedesco
Aufgehen,
Aufstehen,
Aufgang.
pesàda 1 , nf Definizione
cumponimentu poéticu fatu de versos, o peis, de duos a úndighi; segundhu su costúmene, genia de abbordau, ricamu, in s'antalena o panneananti; fintzes cota de calecuna cosa / fàghere una pesada a ccn. = certaidhu meda
Sinonimi e contrari
cóbbula,
crobba,
mutu
Frasi
faghiat in su palcu sa pesada: lughindhe in ojos, faedhu deghile li bessiat de lara a s'iscanzada (A.Dettori)
2.
arratz'e fémina: dh'at fatu una pesada a su pubidhu… azommai si calat in perras, cudh'ómine!
3.
candu torraus a fai su pani fadeus una pesada de pistochedhus (M.L.Serpi)
Traduzioni
Francese
strophe,
couplet
Inglese
strophe
Spagnolo
estrofa
Italiano
stròfa
Tedesco
Strophe.
pesàda 2 , nf Definizione
su pesare, su iscumbatare su pesu, dónnia borta chi si pesat calecuna cosa; su tanti de sa cosa pesada dónnia borta (fintzes tanti de baranta chilos)/ p. fúrrida = fata a sa lestra (e cun ingannu), chentza ibertare a si firmare sa pesa po bíere su pesu giustu
Sinonimi e contrari
pesadura 1
Frasi
tres pesadas de casu ant fatu prus de cuintale
Traduzioni
Francese
pesée
Inglese
weighing
Spagnolo
pesada
Italiano
pesata
Tedesco
Abwiegen.
pesadamènti , avb Definizione
in manera pentzada bene, cunsiderandho bene is cosas
Traduzioni
Francese
avec pondération
Inglese
after careful reflection
Spagnolo
ponderadamente
Italiano
ponderataménte
Tedesco
besonnen.
pesadía , nf Definizione
manera de pesare su fedighedhu, is minores, de dhos fàere a mannos, de dhos imparare
Sinonimi e contrari
annéstriu,
educascione,
pesadoria,
pesantza
/
ttrs. pisadia
Frasi
at sighidu s'onesta pesadia ipasigada in sa soledade ◊ donzunu faghet segundhu sa pesadia chi at àpidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
éducation,
formation
Inglese
education
Spagnolo
educación
Italiano
educazióne,
formazióne
Tedesco
Erziehung,
Bildung.
pesàdighe , nm Definizione sonnu malu meda, genia de pantàsima chi essit in su sonnu Sinonimi e contrari ammuntadore, ammuntadura, carrigadore, mascatzu, mutadori, pesadíglia, pundàciu, surtora.
pesadíglia, pesadílla , nf: pesaríglia Definizione
sonnu malu meda, genia de pantàsima chi essit in su sonnu
Sinonimi e contrari
ammuntadore,
ammuntadura,
carrigadore,
mascatzu,
mutadori,
mutarolla,
pesàdighe,
pindàciu,
surtora
Frasi
si nd'est iscidau ca fut in sa pesadíglia
Etimo
ctl., spn.
Traduzioni
Francese
cauchemar
Inglese
nightmare
Spagnolo
pesadilla
Italiano
ìncubo
Tedesco
Alptraum.
pesadólzu pasadólzu
pesadòre , agt, nm: pesadori Definizione
chi o chie pesat, tenet s'impreu de pesare; chi o chie innanti de foedhare o de fàere pentzat e cunsiderat bene is cosas
Sinonimi e contrari
achistiadu,
arresionadore,
giudisciosu
| ctr.
rebessu
Traduzioni
Francese
peseur,
pondéré,
réfléchi
Inglese
weigher
Spagnolo
pesador,
ponderoso
Italiano
pesatóre,
ponderatóre
Tedesco
wer abwiegt,
Erwäger,
Überleger.
pesadórgiu , nm Sinonimi e contrari illébiu, disaggràviu.
pesadòri pesadòre
pesadoría , nf Definizione s'educatzione, s'avesu chi si ndhe pigat comente si pesant in famíglia is minores Sinonimi e contrari annéstriu, educascione, pesadia Frasi sa fiza at leadu meda de sa bonidade de sa mama: sa pesadoria si che andhat, est innútile!(S.Saba) Etimo srd.
pesadròxa , nf Definizione logu, tretu in pesada Sinonimi e contrari ampuada, artziadroxa, pesada, pigadorza | ctr. calada Frasi est longu su tretu de sa pesadroxa mala chi si depit fai a peis iscorriaus Etimo srd.
pesàdu , pps, agt: pesau Definizione
de pesare (cun totu is significaos chi tenet)/ a sa pesada = istendhe ritzu, prantau, istantàrgiu; unu pesau, una pesada = logu in artu
Sinonimi e contrari
ficadu,
ritzu
| ctr.
corcadu
Frasi
unu apustis s’àturu si ndi seus pesaus po si acostai ◊ ndhe apo pesadu sos pitzinnos ca depent andhare a iscola ◊ cun custu fritu su pane no bi at pesadu
2.
zughiat sos pilos pesados pariat un'ultzu ◊ seu abarrada pesada abetendi a tui ◊ comente istat mamma tua: pesada est o in letu? ◊ cussa in bidha dhui parit nàscia e pesada ◊ su chi semus ponindhe pro fàghere sos durches est totu cosa pesada ◊ ch'est mesanote e bois ancora pesados! ◊ is bandidus, biendu su mortu pesau, nc'iscàvuant totu e iscapant a curri
Traduzioni
Francese
debout,
bien levé,
élevé,
pesé
Inglese
weighed,
raised,
reared,
leavened
Spagnolo
levantado,
alzado,
fermentado,
leudado,
criado,
educado,
pesado
Italiano
alzato,
lievitato,
allevato,
pesato
Tedesco
aufgestanden,
aufgegangen,
aufgezogen.
pesadúra , nf Definizione su pesare; su si ufrare de sa pasta ammadrigada, cun su frammentu; su pesare su pane suetu sestandhodhu, segandhodhu a orrugos, dónnia orrugu unu pane (civraxu, cocòi, panevresa, àteru); in su tessíngiu, su filu chi si lassat unu pagu artzau (pibione) faendho is mostras, is figuras o disegnos chi depent arresurtare / tapeto fatu a pesadura = a pibiones Sinonimi e contrari atrafudhu, ufronzu / sestadura Frasi pois de sa pesadura de su palmitzu, su mere pagaiat sos palmajolos 2. cun su pane in pesadura che so essida a chircare linna ◊ su pane est intrandhe in pesadura Etimo srd.