A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

perveniméntu , nm Definitzione sa parte ricamada de sa camisa, in costúmenes de fémina; totu su chi dhue bolet po fàere iscarpas o àteru trastu, is cosas chi serbint po calecunu iscopu / p. traforau, recramau, trapau 2. su mastruiscarpas colat su tempus picandhe misura de pedhe, sola, gomma, comporandhe pervenimentos vonos pro sa dura ◊ mi apo cuperau unu pervenimentu ca che so iscurtau.

perzenía , nf: prizinia Definitzione cosa fata de duas partes, de cosas de duas genias cantepare (es. tzúcuru e cafei); fintzes cosa bona, chi praghet meda a papare 2. custa prizinia, totu tzoculatedhos e caramellas, sa mama lia ghirabat a sas criaduras Ètimu itl. per genia.

pèsa , nf, nm: pesu 1 Definitzione aina po pesare Sinònimos e contràrios arromana, istadea / cantare 1 Frases dh'iat pesada cun sa pesa de coxina ◊ sas pesas de butega teniant sos pratos de latone ◊ ponide in su pesu ca bidimus cantu est custa cosa! Sambenados e Provèrbios smb: Pesu Terminologia iscientìfica ans Ètimu itl. pesa Tradutziones Frantzesu balance Ingresu balance Ispagnolu báscula Italianu bilància Tedescu Waage.

pesabèsa , nm Definitzione bobboi niedhu a corros longos chi essit acabbandho su beranu Sinònimos e contràrios broca 1, carrintolu, corriluna, corrimpala, terriolu, tintirriolu Terminologia iscientìfica crp Ètimu srd.

pesacantàre , nm Definitzione genia de bobboi niedhu: su mascu est prus mannu e portat is barras coment'e duos corros a frache po aferrare, sa fémina assimbígiat a su carrabbusu Sinònimos e contràrios corrincúcuru Terminologia iscientìfica crp, lucanus cervus Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu cerf-volant Ingresu stag-beetle Ispagnolu ciervo volante Italianu cèrvo volante Tedescu Hirschkäfer.

pesàda , nf: pesara, pesata Definitzione su pesai/pesare, su istrantagiare, su pònnere prantau, su cumenciare: totu is significaos de pesai/pesare; fintzes logu in artzada, chi faet andhandho e inartandho, logu in artu / pesada de ogus = artziada de ogros, abbaidada, manera de abbaidare, ograda Sinònimos e contràrios arritzada, artziada, ficada / ampuada, artziadroxa, pesadroxa, pigadorza | ctr. corcada, sétia / cabada Frases sa pesada de su fogu, de su prantu ◊ amus intesu sa pesada de su piantu ◊ sa pesata de sa carena ◊ a sa pesada de su letu s'ojada imbergo in s'infinidu ◊ it'est custa pesara de a mengianu chitzi?! ◊ fut unu mengianu friscorosu ma cun sa pesada de sa die piat a caentare comente fut faendho dea totu s'istade 2. nc'est abbrincau me in sa pesadedha currendu anch'e su monti ◊ dhus eus atobiaus in "Sa pesada de Mògoro"◊ nci funt tretus de istrada in calada e tretus in pesada 3. gei portat una pesadedha de ogus: parit Nostrassennora de s'arramédiu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu haussement Ingresu lifting up Ispagnolu alzamiento, levantamiento Italianu alzata, levata Tedescu Aufgehen, Aufstehen, Aufgang.

pesàda 1 , nf Definitzione cumponimentu poéticu fatu de versos, o peis, de duos a úndighi; segundhu su costúmene, genia de abbordau, ricamu, in s'antalena o panneananti; fintzes cota de calecuna cosa / fàghere una pesada a ccn. = certaidhu meda Sinònimos e contràrios cóbbula, crobba, mutu Frases faghiat in su palcu sa pesada: lughindhe in ojos, faedhu deghile li bessiat de lara a s'iscanzada (A.Dettori) 2. arratz'e fémina: dh'at fatu una pesada a su pubidhu… azommai si calat in perras, cudh'ómine! 3. candu torraus a fai su pani fadeus una pesada de pistochedhus (M.L.Serpi) Tradutziones Frantzesu strophe, couplet Ingresu strophe Ispagnolu estrofa Italianu stròfa Tedescu Strophe.

pesàda 2 , nf Definitzione su pesare, su iscumbatare su pesu, dónnia borta chi si pesat calecuna cosa; su tanti de sa cosa pesada dónnia borta (fintzes tanti de baranta chilos)/ p. fúrrida = fata a sa lestra (e cun ingannu), chentza ibertare a si firmare sa pesa po bíere su pesu giustu Sinònimos e contràrios pesadura 1 Frases tres pesadas de casu ant fatu prus de cuintale Tradutziones Frantzesu pesée Ingresu weighing Ispagnolu pesada Italianu pesata Tedescu Abwiegen.

pesadamènti , avb Definitzione in manera pentzada bene, cunsiderandho bene is cosas Tradutziones Frantzesu avec pondération Ingresu after careful reflection Ispagnolu ponderadamente Italianu ponderataménte Tedescu besonnen.

pesadía , nf Definitzione manera de pesare su fedighedhu, is minores, de dhos fàere a mannos, de dhos imparare Sinònimos e contràrios annéstriu, educascione, pesadoria, pesantza / ttrs. pisadia Frases at sighidu s'onesta pesadia ipasigada in sa soledade ◊ donzunu faghet segundhu sa pesadia chi at àpidu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu éducation, formation Ingresu education Ispagnolu educación Italianu educazióne, formazióne Tedescu Erziehung, Bildung.

pesàdighe , nm Definitzione sonnu malu meda, genia de pantàsima chi essit in su sonnu Sinònimos e contràrios ammuntadore, ammuntadura, carrigadore, mascatzu, mutadori, pesadíglia, pundàciu, surtora.

pesadíglia, pesadílla , nf: pesaríglia Definitzione sonnu malu meda, genia de pantàsima chi essit in su sonnu Sinònimos e contràrios ammuntadore, ammuntadura, carrigadore, mascatzu, mutadori, mutarolla, pesàdighe, pindàciu, surtora Frases si nd'est iscidau ca fut in sa pesadíglia Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu cauchemar Ingresu nightmare Ispagnolu pesadilla Italianu ìncubo Tedescu Alptraum.

pesadólzu pasadólzu

pesadòre , agt, nm: pesadori Definitzione chi o chie pesat, tenet s'impreu de pesare; chi o chie innanti de foedhare o de fàere pentzat e cunsiderat bene is cosas Sinònimos e contràrios achistiadu, arresionadore, giudisciosu | ctr. rebessu Tradutziones Frantzesu peseur, pondéré, réfléchi Ingresu weigher Ispagnolu pesador, ponderoso Italianu pesatóre, ponderatóre Tedescu wer abwiegt, Erwäger, Überleger.

pesadórgiu , nm Sinònimos e contràrios illébiu, disaggràviu.

pesadòri pesadòre

pesadoría , nf Definitzione s'educatzione, s'avesu chi si ndhe pigat comente si pesant in famíglia is minores Sinònimos e contràrios annéstriu, educascione, pesadia Frases sa fiza at leadu meda de sa bonidade de sa mama: sa pesadoria si che andhat, est innútile!(S.Saba) Ètimu srd.

pesadròxa , nf Definitzione logu, tretu in pesada Sinònimos e contràrios ampuada, artziadroxa, pesada, pigadorza | ctr. calada Frases est longu su tretu de sa pesadroxa mala chi si depit fai a peis iscorriaus Ètimu srd.

pesàdu , pps, agt: pesau Definitzione de pesare (cun totu is significaos chi tenet)/ a sa pesada = istendhe ritzu, prantau, istantàrgiu; unu pesau, una pesada = logu in artu Sinònimos e contràrios ficadu, ritzu | ctr. corcadu Frases unu apustis s’àturu si ndi seus pesaus po si acostai ◊ ndhe apo pesadu sos pitzinnos ca depent andhare a iscola ◊ cun custu fritu su pane no bi at pesadu 2. zughiat sos pilos pesados pariat un'ultzu ◊ seu abarrada pesada abetendi a tui ◊ comente istat mamma tua: pesada est o in letu? ◊ cussa in bidha dhui parit nàscia e pesada ◊ su chi semus ponindhe pro fàghere sos durches est totu cosa pesada ◊ ch'est mesanote e bois ancora pesados! ◊ is bandidus, biendu su mortu pesau, nc'iscàvuant totu e iscapant a curri Tradutziones Frantzesu debout, bien levé, élevé, pesé Ingresu weighed, raised, reared, leavened Ispagnolu levantado, alzado, fermentado, leudado, criado, educado, pesado Italianu alzato, lievitato, allevato, pesato Tedescu aufgestanden, aufgegangen, aufgezogen.

pesadúra , nf Definitzione su pesare; su si ufrare de sa pasta ammadrigada, cun su frammentu; su pesare su pane suetu sestandhodhu, segandhodhu a orrugos, dónnia orrugu unu pane (civraxu, cocòi, panevresa, àteru); in su tessíngiu, su filu chi si lassat unu pagu artzau (pibione) faendho is mostras, is figuras o disegnos chi depent arresurtare / tapeto fatu a pesadura = a pibiones Sinònimos e contràrios atrafudhu, ufronzu / sestadura Frases pois de sa pesadura de su palmitzu, su mere pagaiat sos palmajolos 2. cun su pane in pesadura che so essida a chircare linna ◊ su pane est intrandhe in pesadura Ètimu srd.