pesadúra 1 , nf Definitzione
su pesare, iscumbatare su pesu, pònnere in sa pesa a bíere cantu faet a pesu
Sinònimos e contràrios
pesada 2,
pesonzu
Tradutziones
Frantzesu
pesage
Ingresu
weighing
Ispagnolu
pesada
Italianu
pesatura
Tedescu
Abwiegen.
pesadúra 2 , nf Sinònimos e contràrios annéstriu, educascione, pesadia, pesadoria Frases Budrone fit piaghesu no de nàschida ma de pesadura e sentidos Ètimu srd.
pesài , vrb: pesare,
pessare 1 Definitzione
pònnere ritzu, prantau, istrantagiau, artzare in artu, a cara a in artu, o fintzes solu unu pagu de no arresurtare in terra; pigare e trantzire a una bandha, pònnere a una parte, chistire; nau de sa pasta e de su pane cun su frammentu, segare de su cumossu e giare sa forma a su pane, ufrare aghedandho (ufrandho si supesat), èssere a puntu giustu po dhu còere; nau de sa fera, fàere essire, giagarare a manera de dha pòdere bíere e cassare
Sinònimos e contràrios
arritzare,
ficare,
fichire,
istantargiai
/
allogae,
coltoire,
frànghere,
pigai 1,
transiri 1
/
atrafudhai
/
seguzare
| ctr.
crocai,
imbasciai,
incruai,
sèdere
Maneras de nàrrere
csn:
pesare unu muru, pesai una domu = fai unu muru, fraigare una domo; pesare una domo in muros = fai is murus de sa domu; pesàrendhe sos pes dae terra = isbodhiaisí, fai debressi; pesare dae maladia = sanai, cummentzai a si ndi pesai de su letu una borta passau su mali; pesàresi su bentu = cummentzai a fai bentu, andai bentu; pesai is ogus = artziare sa crista, sos ogros, arritzare sa conca pro abbaidare prus in artu; pesai su pani ciuetu = sestare, segare a cantos, onzi cantu unu pane (civraxu, cocòi, àteru); pesare abbolotu, burdellu = pònniri certu, fai certai, certai; pesare arta (una chistione) a unu = certaidhu po ccn. cosa, pigaidhu a tzérrius, nàrriri cosa; pesàresi a cantare, pesare una boghe, una batorina, un'otada = cummentzai o ponnirisí a cantai, cantai una batorina, una curba; pesàresi a boghes = ghetai tzérrius; pesàresi fogu = allúiri fogu, cumentzai a s'istèrriri fogu fuiu; pesare a bolare = bolai, andai a bólidu, fai bolai, isperditziai; pesare sa néula, su nie, su fritu = fai passai sa nébida, sa ní, su frius; pesare de renes = istrantaxai, pruscatotu assusai, andai mellus bèni, istai mellus; pesàrendhe sa domo = tènniri contu sa domu, fai su torracontu de sa famíglia; pesare su ballu = fai su ballu
Frases
no as s'ardire pro ti ne pessare dae su letu ◊ po pesai a susu tocat a fai un'iscala a gradinus de telutzas niedhas ◊ a s'albéschida pesat a s'altura su crapalzu (P.Lavra)◊ su pitzinnu est rutu: pesandhelu! ◊ su muru bene pesadu faghet bellesa e onore ◊ su bentu pesat su pruini a remolinadura ◊ ti apu donau dinai po ti ndi pesai sa domu ◊ pesa a ballare, Muschitedha mia! ◊ chi arruit gei si ndi torrat a pesai! ◊ iat bófidu a ndhe dhi torrare a pesare cussa crésia orruta torrada a unu mògoro de pedra
2.
comente agabbas de manigare pèsache totu! ◊ da, pesadechela custa cosa, ca amus fatu! ◊ a sa pipia candu est matuchedha nde dhi pesant is orichinus de prata e dhi ponent is de oro ◊ pesadindhe de inoghe, istrizi ca istrobbas!
3.
su pane in zerru istentat a pesare ◊ sas córbulas prenas de símula fint ammadricadas dae su sero prima e como fint pesadas ◊ sa pasta no at pesau bene
4.
su cani at pesau unu lèpuri, una perdixi ◊ sos canes ant pesadu unu sirvone
5.
si essit su sole che pesat sa néula ◊ si andhat bentighedhu tébiu che pesat su nie ◊ si aiat próidu che aiat pesadu custu frizidore ◊ in bidha si pesat unu grandu avolotu contras a Perdixedhu malas trassas ◊ candho pesaiat una boghe isse intumbiat in sas badhes de acurtzu ◊ su tilibirche comente caentaiat sole si pesaiat a bolare ◊ za coitamus a pesare a bolare cussos duos sodhos!…◊ cussu fogu fuidu si est pesadu comogomo ◊ no mi la peses tantu arta ca sinono mi che so andhendhe! ◊ babbu cun Luiginu nci funt torraus a pesai a medau ◊ s'iat pesau unu bentu chi che crocàt fintzes is ogiastos ◊ s'at pesadu nues mannas
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie pesat chito faghet zoronada ◊ s'abbisóngiu pesat su béciu a curri
Tradutziones
Frantzesu
se lever,
soulever,
mêler du levain
Ingresu
to get up,
to leaven,
to raise
Ispagnolu
levantarse,
alzar,
fermentar
Italianu
alzarsi,
sollevare,
innalzare,
lievitare
Tedescu
aufstehen,
sich erheben,
heben,
aufheben,
aufgehen.
pesài 1 , vrb: pesare 1,
pesari 1 Definitzione
fàere totu su chi serbit po contivigiare is pipios fintzes a ch'èssere mannos, fatos a ómines, a féminas; parare e contivigiare bestiàmene, contivigiare prantones, matighedhas po crèschere méngius
Sinònimos e contràrios
allevai,
aparai
Maneras de nàrrere
csn:
pesai famíglia, pipius, criaduras; pesare su babbu, sa mama, a ccn. = ndi torrai a su babbu, a sa mama, pònniri a su pipiu su própiu nòmini de s'ajaju, de s'ajaja, de ccn.; pesare a impróveru = nàrriri unu díciu, un'àteru nòmini a unu, fintzas a candu dhi abarrat coment'e annomíngiu
Frases
dèu apu pesau seti fillus ◊ cussa fut sa bidhixedha innui si fut pesau issu ◊ beneico sas pretas chi at secatu babbu pro pesare a mie ◊ lu peseint a dulches e a pistocos ◊ sas monzas ant batiu pitzinnas òrfanas pro las pesare ◊ tue ses male pesau e male chischiu ◊ su pitzinnu fit pesadu a pibinos, visciadu ◊ como no est che candho bos sezis pesados vois ◊ in cuss'iscola pesant is ragionieris
2.
innoxi, ca tengu logu, pesu pudhas, cunillus e àterus animalis ◊ si lassant bibos solu sos crapitos de pesare pro crèschere su tazu ◊ amus innetiadu e pesadu sos ozastros pro los iferchire a olia ◊ nosu pesamus su procu e mammai fiat su sartitzu
3.
Fulanu at pesadu su frade mannu mortu de dirgràssia triballendhe, candho at tentu su primu fizu ◊ fit bragheri ca su ghéneru lu aiat pesau
4.
a minore li naraiant goi e goi, e gai bi che lu ant pesadu, a impróveru
Tradutziones
Frantzesu
élever
Ingresu
to bring up,
to breed
Ispagnolu
criar
Italianu
allevare
Tedescu
aufziehen,
erziehen,
züchten.
pesài 2 , vrb: pesare 2 Definitzione
fàere pesu e, in cobertantza, agatare o èssere dificurtosa una cosa, mala a padire; pònnere cosa in sa pesa e iscumbatare su pesu chi faet in grammos o múltiplu; cunsiderare, provare a bíere o cumprèndhere méngius a unu o una cosa, una chistione po dha connòschere bene
Sinònimos e contràrios
tantare
/
cunfígiri
Maneras de nàrrere
csn:
pesai a grussu = furai in su pesu; pesàresi (nau de duus po comenti faint s'unu cun s'àteru) = andai de acórdiu
Frases
sa linna frisca pesat de prus ◊ pesat prus su prumu chi no su ferru ◊ sa ní pesat asuba de is àrburis e dhas iscòsciat ◊ balla ca a mandhare fizos a istudiare a su póveru li pesat! ◊ onzunu depet istare in càncaros suos, ca no depet pesare a sos àteros
2.
pesamí su pani ca tengu pressi!
3.
sa pessone cheret bene pesada pro ischire it'est! ◊ pesa sa peràula innanti de faedhare! ◊ isciu cantu pesas
4.
sogra e nura no si pesant
Ètimu
ltn.
pe(n)sare
Tradutziones
Frantzesu
charger,
peser,
pondérer,
réfléchir
Ingresu
to weigh,
to consider,
to lie
Ispagnolu
cargar,
pesar,
pesar,
ponderar
Italianu
gravare,
pesare,
ponderare
Tedescu
lasten,
belasten,
wiegen,
abwiegen,
abwägen.
pèsame , nm: pèsami,
pèsamu Definitzione
cosa chi si narat a is parentes de unu mortu po acunnortu / donai su pèsami = dare sas passéntzias
Sinònimos e contràrios
assolta,
dolàspiu,
pàsimu,
passéntzias
Frases
ti fato su pèsamu pro mannoi tuo! ◊ Minnia est andada a donai su pèsami a domu de su mortu
Terminologia iscientìfica
sntz
Ètimu
spn.
pésame
Tradutziones
Frantzesu
condoléances
Ingresu
condolence
Ispagnolu
pésame
Italianu
condoglianze
Tedescu
Beileid.
pesamènta , nf Definitzione
su pesamentu de su fedu minore, ma mescamente de su bestiàmene
Sinònimos e contràrios
pesadia
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
élevage
Ingresu
breeding
Ispagnolu
crianza,
cría
Italianu
allevaménto
Tedescu
Aufziehen,
Zucht.
pesaméntu , nm Definitzione su pesare fedu minore; su iscumbatare su pesu de una cosa cun calecuna pesa / su p. de su casu = su fàghere su casu Sinònimos e contràrios pesadura 1 Ètimu srd.
pèsami, pèsamu pèsame
pesànte, pesànti , agt Definitzione nau de cosa, chi betat o faet pesu meda, o fintzes chi costat meda coment'e trebballu, patimentu o àteru: nau de unu fàere, o de foedhos chi si narant, chi ofendhent; si narat mescamente de cosas de papare malas a digirire / pesante che tronu = grai meda Sinònimos e contràrios grae, greu, pesosu, pesudu | ctr. lébiu 2. eh, balla, sa cosa chi mi as nadu est pesante! 3. apu papau cosa pesanti Ètimu srd. pesante.
pesantínu , avb Definitzione a p. = in tretu, logu, terrenu artu.
pesantòri , nm Definitzione
su èssere grae de sa cosa, de una chistione; dificurtade a digirire / pesantori de conca = fintzas axiu
Sinònimos e contràrios
grajori,
graura
/
barrancu
Ètimu
ctl.
pesantor
Tradutziones
Frantzesu
lourdeur,
pesanteur
Ingresu
heaviness
Ispagnolu
pesadez
Italianu
pesantézza
Tedescu
Schwere.
pesàntzia , nf Definitzione su pesare, manera de pesare is pipios, de dhos fàere a mannos, de dhos imparare Sinònimos e contràrios pesadia Frases identidade e pesàntzia intrant in sa matessi medida in sa limba e sa limba est s'ispiju de ambas (A.Deplano).
pesapèrda , nm Definitzione su tintirriolu, nau deosi ca pigandhodhu a is corros ndhe pesat fintzes pedrighedhas chi si agatat asuta de is farrancas Sinònimos e contràrios carrintolu, pesabesa Terminologia iscientìfica crp.
pesàra pesàda
pesàre pesài
pesàre 1 pesài 1
pesàre 2 pesài 2
pesàri , nm: pesàriu Sinònimos e contràrios
abbatimentu,
acoradura,
afrigimentu,
pena,
scoramentu,
triltura
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
peine
Ingresu
sorrow
Ispagnolu
pesar
Italianu
péna
Tedescu
Leid.
pesàri 1 pesài 1