pertèsa paltèsa
pertesàre , vrb Definitzione
perricare o abbetiare po interessu, torracontu, fàere o su si fàere sa parte, is partes (aus. àere)
Tradutziones
Frantzesu
prendre parti pour qqn.qqch
Ingresu
to side (with)
Ispagnolu
tonar partido (por)
Italianu
parteggiare
Tedescu
Partei nehmen.
pértia , nf: pértiga Definitzione
nae o cambu de linna noàdile, deretu, longu; canna de bide; su cambighedhu fine de pònnere a iferta, innestandho; bacheta / min. pertiedha, pertighita
Sinònimos e contràrios
béltiga,
fuste,
scrichiola,
tràica
Maneras de nàrrere
csn:
pértia príngia = chi bogat frutu, de frutu, sa prus in punta de sas duas de una puda; pértia furada, pértia ciurpa = casidhada, a latzu de cani, canna de bide interrada a betare raighinas chentza ndhe la segare dae su fundhu, prantada a fundhu betadu; pértia imbrabia = chi at bogadu brabas, raighinas subra subra; pértia de istrúmbulu = su bàculu de su foete; pértia ispinada = puntorzu; pàrriri pilloni in punt'e pértia = che puzone in nae, che sétidu in punta de ispidu, sempre apunta a tucare, nadu fintzas de pessone chi no tenet frimmesa, sempre prontu a cambiare idea; andai che pudha in pértia = a trevessu, a ziru; pigai a ccn. a pertiedha = a frunza in culu, a trubbu, de malu betu, cumandhèndhelu sempre; andai in pértias de fogu = andai in corrias de fogu; iscudi de pértia = a frunza, a fuste
Frases
bella madixedha cun sa coa alleputzia, ti poniast in is pértias de sermentu e de suncuna ti fuiast
2.
dus chi bendiant furconis e pértias de istrúmbulu fiant andendi de Serrenti a Muristeni
3.
s'innestu de su sarmentu bogat frutu, si est fatu a pértia príngia ◊ in bíngia dhoi ammancat calincunu fundu: tocat a dhu torrai a ponni a pértia furada ◊ sa pértia sarda si circat s'àcua e calat a fundu
4.
fut una maista inchietosa e is corpus de pértia no beniant disigiaus
5.
cussa piciochedha est che pilloni in pértia, no parat in nisciunu logu ◊ su pilloni in punt'e pértia in su Partiu no serbit! ◊ mascus e féminas seus ogualis: isperaus chi assumancus is fillas no si fàciant pigai a pertiedha! ◊ chi dhu cassu dh'istampu is nàdias a pértia ispinada!
Terminologia iscientìfica
rbr
Ètimu
ltn.
pertica
Tradutziones
Frantzesu
perche,
sarment
Ingresu
perch,
vine-shoot
Ispagnolu
vara,
pértiga,
sarmiento
Italianu
pèrtica,
tràlcio
Tedescu
Stange,
Rebling.
pertiàcia , nf Sinònimos e contràrios cadalana, partabúdiga, perta, paulina Terminologia iscientìfica crp.
pertiàli , nm Definitzione arretza fata cun pertighedhas o giuncu a usu de nassa po piscare ambidha in is errios Sinònimos e contràrios nassa Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd.
pertiàssu , agt: pertiatzu 1 Definitzione
prus che àteru nau de ccn., chi est forte, chi agguantat che pértiga; fintzes chi acostumat a abbetiare
Sinònimos e contràrios
corriatu
/
abbetiosu,
aputajolu,
contumaxi,
pistilosu,
testarrudu
Frases
balla ca no tenit idea de morri: lah ca est pertiatzu!
2.
tanti no ses pertiassu… candu ti puntas!…
Tradutziones
Frantzesu
tenace,
têtu,
opiniâtre
Ingresu
wilful,
tenacious
Ispagnolu
tenaz,
testarudo
Italianu
tenace,
cocciuto,
pervicace
Tedescu
zäh,
hartnäckig.
pertiàtu, pertiàtzu , agt: pertigatzu Definitzione si narat mescamente de s'animale chi portat ispertiadas de pilu diferente (dhu narant fintzes a una genia de caragolu) Sinònimos e contràrios balzu, beltigadu, bertigatu, pibarassu / sanzinadu Frases dh'at mussiau unu cani pertiatzu ◊ su soli fait s'intra e bessi in su celu pertiatzu Ètimu srd.
pertiàtzu 1 pertiàssu
pertièdha , nf Definitzione pértiga pitica, pigionatzu / circai a pertiedha = chircare a preda furriada, bene meda Sinònimos e contràrios pertighita.
pértiga pértia
pertigàtzu pertiàtu
pertighíta , nf Sinònimos e contràrios
pertiedha
Frases
tui chistis peri calàs de pertighita candho non imparas sa poesia! ◊ portat una pertighita po assuidai is pegos
Tradutziones
Frantzesu
baguette
Ingresu
rod
Ispagnolu
varilla
Italianu
bacchétta
Tedescu
Stab.
pertocàdu , pps, agt: pertocatu,
pertocau,
pratocau,
prestocau,
pretocau Definitzione
de pertocare; mescamente nau de gente, chi no est tanti giusta o apostu de conca, chi faet calecunu machiore
Sinònimos e contràrios
alivertu,
gadhighinosu,
iscaltaredhadu,
macu,
médiu 2
2.
in bidha la creiant pretocada: sèmpere in sognu andhendhe, sos ojos in sas nues fissos (S.Baldino)◊ o pratocau, bintranci a intru ca ses ispollincu! ◊ genti pretocada no circat mai morti! ◊ si unu che at chi narat pane a su pane lu mirant che conca pertocada!
Tradutziones
Frantzesu
timbré,
sonné
Ingresu
touch
Ispagnolu
toque,
chiflado
Italianu
tócco
Tedescu
verrückt.
pertocài, pertocàre , vrb: pretocai Definitzione
tocare, reguardare, èssere de ccn. o de calecuna cosa; foedhandho de gente po su chi est sa manera de fàere, fàere dannu a su crebedhu de arresurtare unu pagu macos
Sinònimos e contràrios
impertocare,
tocae
/
sprestocai
Frases
su chi ti pertocat, bonu est chi dhu circhis! ◊ in sos archivos si podet imbènnere su chi pertocat s'istória ◊ s'allega de prus importu mannu pertocàt sos annos chi aiat istudiadu (Z.F.Pintore)
2.
cussa maladia dhus pretocat su ciorbedhu!
Ètimu
ctl.
pertocar
Tradutziones
Frantzesu
revenir,
concerner
Ingresu
to concern,
to be due
Ispagnolu
concernir,
corresponder
Italianu
spettare,
riguardare,
attenere
Tedescu
angehen,
zustehen.
pertocàtu, pertocàu pertocàdu
pertócu , agt Definitzione nau de unu, chi est de cumportamentos bonos, comente si tocat Sinònimos e contràrios ammodau Frases est gai chi si cumportat custa zente pertoca: sunt autoridades! (S.Patatu)◊ cun sa politzia e sos carabbineris tocat a faedhare in italianu, ca sunt totu zente pertoca e de calidade.
pertojàre , nf Definitzione giare pertoja, ifadu, trummentu Sinònimos e contràrios ifadare, ifastizire, irfadèschere, trumentai Ètimu srd.
pertòsse , nf Definitzione genia de infetu chi faet a arremadiu e mescamente a tussi forte e malu a passare, a meda fintzes de si che intostare tussindho, chie dha portat.
pertótu , avb Definitzione in p. = deunudotu Frases issa fit in pertotu segnora.