A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

aspríxi , agt Definitzione asprixedhu, unu pagu aspru, aghedu Sinònimos e contràrios acronzu, agritu, aspritu Terminologia iscientìfica sbr Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu aigrelet Ingresu rather tart Ispagnolu áspero Italianu asprigno Tedescu säuerlich.

aspronàre , vrb Definitzione púnghere a isprones; pònnere presse, atzitzare Sinònimos e contràrios ispronai / impunciai, impuntzonare, ispuntogliare Frases aiat aspronau s'ebba e pac'ora apustis nche fit arribbau 2. aspronabat pro allestrare su passu ca teniat presse Ètimu srd.

aspròne , nm: isprone*, sproni Definitzione genia de orrodighedha totu a puntas, posta in d-unu ferru arcau intrau in su cracàngiu, po púnghere a costas de s’animale po dhu fàere andhare, candho si cicit a cuadhu; orrugu o tretu de muru fatu a istúturu cun àteru a parte de fora po dhi giare prus fortza de costau; agt. puru? / minestr'e isprone = zenia de minestredha de brou a zisa de un'isprone minudu Sinònimos e contràrios contrammuru, limboro Frases a su cabadhu fíchili s'asprone e bola! ◊ a s'achicada de sos asprones, sos cadhos sunt tucados isuliendhe prúere 3. est una de sas famíllias prus asprones de sa bidha Sambenados e Provèrbios smb: Asproni Tradutziones Frantzesu éperon Ingresu spur Ispagnolu espuela, contrafuerte Italianu speróne, contraffòrte Tedescu Sporn, Strebemauer.

aspronúdu , agt Definitzione chi portat isprones, nau in cobertantza de gente metzana Frases fint ómines aspronudos: fachiant bardanas e aiant fatu annos de galera Ètimu srd.

aspròre, aspròri aspòri

asprósu , agt Sinònimos e contràrios arraspinosu, arraspiosu, arrescidhosu, aspru Frases in su caminu asprosu de sa vida abbandhonadu mi as a sos afannos de custa orfanidade! (A.Frau)

àspru , agt: aspu Definitzione nau de sabore, chi est unu pagu aghedu; nau de orrobba, de pomentu, de unu pígiu, chi a dhu tocare arreschet e punghet unu pagu; nau de terrenu, chi est metzanu, logu malu Sinònimos e contràrios agritzu / arràspidu, arraspinosu, arraspiosu, arrescidhosu, asprosu / asprinu | ctr. durche / lísiu Frases su nuragus est bonu po fai binu, ma aspixedhu po papai 2. custu pamentu de cantu est aspru est malu a mundhare ◊ cuss'abba depet èssere carcària: sa robba samunada la faghet aspra 3. est su padronu de cussos aspros ue tenet su bestiàmine Ètimu ltn. asp(e)ru Tradutziones Frantzesu aigre, âpre, rêche Ingresu sour Ispagnolu áspero Italianu aspro, rúvido Tedescu herb, rauh.

asprúra , nf Definitzione su èssere aghedu de unu sabore Sinònimos e contràrios acriore, agrura Ètimu srd.

àspu àspru

àspu 1 , nm Sinònimos e contràrios àspia, impilóriu, naspa, trobidógiu Ètimu itl. aspo.

àssa ànsa

àssa 1 , nf: ata, atza Definitzione sa parte segante de una ferramenta, ue custa si torrat a unu filu fine fine; oru, tretu ue acabbat unu paris (o logu sétidu, ciciu) chi totinduna si che abbàsciat, nau de logu de monte, oru artu de mare, oru de erriu, ma fintzes de una pedra, de una tàula e cosas deasi; fritu meda, chi paret chi punghet, ispirtit Sinònimos e contràrios tàgliu / oru / bica, trempa / fritu | ctr. tolu Maneras de nàrrere csn: bogare s'ata a una forramenta = acutzai o fintzas mallai un'aina a manera chi s'atza arresurtit prus fini e seghit; s'ata de sa die = faghindhe die, orbescendi; s'ata de sa còscia = s'ímbena; pònnere de ata = (nadu de pedra, matone o àteru de gai, prus largu chi no russu) cun s'ala larga a fàghere fatzada, a zisa de aina seghendhe; passai de atza = colare de fiancu, ispostèndhesi a destra o a manca chentza si zirare; pònneresi de ata = cadredhare, fàghere su rempellu; castiaisí a perra de atza = a cul'e ogu, male; atza de arriu, de mari, de istrexu = oru de riu, de mare, de isterzu; èssere, istare atza a… = acanta a…; camminai, passai atza atza de… = colare ororu de…; pònneresi atza = bogai sa faci, pigai coràgiu e fuedhai o fai chentza bregúngia Frases s'ata de sa bistrale, de sa farche, de su fartzone, de sa lepa ◊ s'ispada durlindana in forte est fata chi cantu prus la corpo bogat s'ata! (M.Murenu)◊ at bogau s'atza a is ferrus 2. s'ata de s'adhe, de s'orizonte, de su muru, atza de mari, de riu, de roca, de zannile, de sa roca, de monte ◊ su cucu fit cantendhe in d-un'ata de nae ◊ candho che sezis in cudh'ata, imbucade sos canes a ndhe suguzare sos porcrabos ◊ fut lómpiu a s'oru de s'atza e si fut incrarau ◊ medas si nci fuant iscutus de s'atza 3. est tirendhe un'atighedha de travuntana… sos pes arressos los leat s'astrau! 4. est nendhe machines de punta e de ata 5. ísci s'ebba, candho mai ti mi pones goi de ata?! 6. m'apo postu atza e semus intradas in arregionamentu Sambenados e Provèrbios smb: Atza, Atzas Ètimu ltn. *acia Tradutziones Frantzesu fil tranchant Ingresu edge Ispagnolu corte, filo Italianu filo tagliènte, tàglio Tedescu Schneide.

assabàre , vrb: assapare Definitzione indrucare o cundhire cun saba, fàere a saba / a. su binu = pònniri saba a su binu Ètimu srd.

assabàtu , agt Definitzione nau de cosa de papare, chi est fata a saba, druche che a sa saba, druche tropu Ètimu srd.

assabbàre , vrb: assuabbare Definitzione assaubbai, pònnere in abba, isciúndhere, impastare cun abba, aciunghendho abba, allagare de abba, inciupire abba Sinònimos e contràrios ammorgodhare, assatzaulari, imbibbiri / apantamare Frases sa pedhitza si sàmunat cun d-un'istratzitu assuabbadu in murza ◊ sa farina si assuabbat pro l'impastare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu imbiber, tremper Ingresu to soak Ispagnolu empapar, mojar Italianu intrìdere Tedescu einrühren.

assabbatàu , agt Definitzione nau de ccn., chi est malegrabbau, bestiu male, stravàgiu (e nau cun cunsideru de disprétziu) Sinònimos e contràrios malibigau Frases cussu male assabbatau, tue che dh'as batiu a domo?! (M.Deiana)

assabédhu , nm Definitzione gancitu po cannacas, cadenas, asas, fintzes po limbatzu de is sonàgias Sinònimos e contràrios gantzitu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu petite agrafe Ingresu small hook Ispagnolu ganchete, corchete Italianu gancétto Tedescu kleiner Haken.

assabèschere , vrb: assebèschere, sapèschere Definitzione su si acatare, arrennèscere a bíere o intèndhere ccn. cosa Sinònimos e contràrios abbigiare, assaborire, assebeltare, sapire Frases apo paradu s'orija chirchendhe de assebèschere cussu ciúnciu (S.Tedde)◊ no ti assabesches chi che ses fora? ◊ si bos assabeschides chi bi at malíssia in cussas paràulas no li ponzedas mente 2. no podia assabèschere perunu movimentu (P.Mossa).

assabiàdu , agt, nm Definitzione chi o chie at cagiau a crebedhu, si est fatu sàbiu Sinònimos e contràrios acabadu, acuntzentau, atinadu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu assagi, devenu sage Ingresu become sane again Ispagnolu que ha recobrado el juicio Italianu rinsavito Tedescu wieder zu Verstand gekommen.

assaborài , vrb: assaborare, assaboriai, assaboriare, assaporare, assaporjare, assoborare Definitzione pigare su sabore, tastare po su sabore, pigare gustu a calecuna cosa chi si papat, o fintzes chi si faet o si ascurtat Sinònimos e contràrios assaborizare, gustai, saboreai Frases si at inchesu unu mesu zigarru e si l'est assaporjandhe ◊ cherjo assaporjare sa frútora ◊ at assaporatu su tzuculate 2. ant légidu e assaboriadu sas cantones suas ◊ eallu in chirca de assaborare unu gustu! ◊ assoborat tantu disaogu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu savourer Ingresu to savour Ispagnolu saborear Italianu assaporare Tedescu kosten.