casaríta , nf Definitzione genia de logu in paris fatu cun sida, canna e àteru deasi (prus che àteru in pitzu de frucàrgios) po pònnere su casu asciutandho o afumandho in su barracu Sinònimos e contràrios iltatu Frases in sas casaritas in iverru e in beranu bi pasaiant sos nidos de su casu abbentanne Ètimu srd.
casarítu , nm Definitzione mesa adata e incrubada (in pendhente) po pònnere is discos cun su casu po iscolare su soru.
casàta casàda
casatína casadína
casaxédu , nm Definitzione late (cun d-unu pagu de abba) ammadrigadu, mortu ma chentza chi si siat fatu a casu: abbarrat cagiau e aghedu Sinònimos e contràrios fruja, giodhu, giuncheta, mezoradu Terminologia iscientìfica pst, csu Ètimu srd.
cascabédhu, cascabéllu , nm: cascavèglia,
cascavégliu,
cascavellu Definitzione
idea badhinosa, pistighíngiu, pentzamentu malu; nau de unu, chi dh'ant orróschiu o chi at orróschiu; a logos, genia de sonàgia pitichedhedha / ghetare cascavégliu a unu = ficare ódiu, tírria, menospretziai
Sinònimos e contràrios
bidhídhiri,
bigirria,
erredha,
férnia,
fumacera,
irriolu,
iscrapitzada,
meleda,
zibbírriu
/
ischiglitu
Maneras de nàrrere
csn:
bogai (o bogaisindi) is cascavellus de conca = fàghere lassare (o lassare) sas ideas macas, sos machines; lassai su cascavellu, o is cascavellus; ghetai cascavellu a ccn. = leare a regelu
Frases
e no nci dh'essit su cascavégliu de conca! ◊ podides irmazinare su cascavellu chi mi at postu candho mi at allegadu de "sos àteros astros"! (A.Deplano)◊ issu at ghetau cascavellu a is barracellus e a is canis ◊ bogai su mediori e is cascavèglias!
Ètimu
ctl.
cascavell
Tradutziones
Frantzesu
fantaisie,
idée fixe
Ingresu
fancy,
oddness
Ispagnolu
capricho,
antojo
Italianu
caprìccio,
bizzarrìa,
idèa fissa
Tedescu
Laune,
fixe Idee.
cascàda , nf Definitzione su cascare Sinònimos e contràrios càschidu, cascu Frases su tempus de una cascada, e mi sapo cudhu batu chi che aia catzadu lèndhemi a mossu Ètimu srd.
cascadúra , nf Definitzione
sa tzirbisa chi abbarrat a unu trastu de orrobba postu male, cun cosa in pitzu, acrocoedhau, o fintzes a sa pedhe comente s'imbèciat o comente si movet
Sinònimos e contràrios
crispa,
frúngia,
frungidura,
pícia 1,
pighizone
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pli,
ride
Ingresu
crease
Ispagnolu
arruga
Italianu
grinza
Tedescu
Falte.
cascài , vrb: cascare Definitzione
fàere a piegas, a pinnigas, unu trastu a fortza de dhu aprapudhare; cannire, segare unu pagu
Sinònimos e contràrios
acarrongiai,
afrascillonai,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
frongire,
granculai,
iscrafangiai
/
afilare 1,
spistuai
Frases
su bistiri si cascat sentza de dh'incingiai
2.
at cascau un'ossu
Ètimu
spn.
cascar
Tradutziones
Frantzesu
chiffonner
Ingresu
to wrinkle
Ispagnolu
arrugar,
ajar
Italianu
gualcire,
raggrinzare
Tedescu
zerknittern.
cascài 1 , vrb: cascare 1,
caschiare Definitzione
betare o fàere càschidos, po fàmene, po sonnu, o fintzes morindho
Sinònimos e contràrios
cascajare,
cascaredhare,
caschidae
/
mòrrere
Maneras de nàrrere
csn:
cascare s'unu in buca a s'àteru = pentzai is cosas a sa própiu manera; cascare carchi cosa = disigiaidha (ca no si ndi tenit); cascai, -are fàmine = patire, passare fàmine; cascare sa porta = afacai, tambai, acostai sa porta ma chentza dha serrai bèni
Frases
candu cascamu aici, sa bon'ànima de nonna naràt: Su càschiru de tziu Andriolu!…◊ est caschendu de su fàmini ◊ como sos pópulos cascant che cane gridendhe forte "Cherimus pane!"(P.Mereu)◊ sos mandrones cantant e cascant e tirant de… ancas! ◊ a chini papat a chini cascat
2.
si ti ponzo manu a ti mazare mi cascas in ungras! ◊ sas nues no faghent rutare su chelu: pro cussu sa terra est cascandhe ◊ chi sigheus aici nd'eus a cascai de fàmini cust'ierru!…(M.Sanna)
3.
custos duos parent essidos dae sa matessi bentre: che cascant s'unu in buca a s'àteru!
4.
si no si ponet cuidau a triballare sa binza, zai cascat su binighedhu durche!…
Ètimu
ltn.
cascare
Tradutziones
Frantzesu
bâiller
Ingresu
to yawn
Ispagnolu
bostezar
Italianu
sbadigliare
Tedescu
gähnen.
cascajàre , vrb Definitzione betare o fàere càschidos po fàmene, po sonnu e àteru Sinònimos e contràrios cascai 1, cascaredhare Frases a ndhe ant de aju de cascajare, aisetendhe pane! Ètimu srd.
càscala , nf Sinònimos e contràrios càschidu Frases intra una càscala e s'atra est sighendi a arrochetai peri su logu.
cascàlla , nf Definitzione su cascare Sinònimos e contràrios càschidu Frases fiant a frastimus, a isturridus e a buca oberta a cascallas (F.Carlini) Ètimu srd.
càscara , nf Definitzione
mancamentu, mancàntzia de papare, su cascare
Sinònimos e contràrios
acanénciu,
bendhita,
cadéliu,
catanzu
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere càscara = èssiri morendi de fàmini; dí de c. = de zeunu, chentza manigare; càscara de nie = nue de nie
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
inanition
Ingresu
starvation
Ispagnolu
inanición
Italianu
inèdia
Tedescu
Fasten.
cascaràdu , pps, agt: cascaratu Definitzione de cascarare 1; chi est in su bisóngiu, chi tenet fàmene; chi est morindho o tremendho de su fritu Sinònimos e contràrios famidu / ateterighedhadu, cancaradu 2. sendhe minore, fit restatu una die intrea cascaratu abbaitànnesi a buca abberta s'abba de sa funtana comente cambiaiat colore 3. su fassismu che aiat imbiau sos zòvanos a bonificare sas terras cascaradas de s'Àfrica 4. porto sas manos cascaradas de su fritu e no potzo fàghere nudha.
cascaràgliu , nm Definitzione logu de matedu de tantis genias, tibbu de matas e tupas Sinònimos e contràrios crachi, frascarzu, lita, molalzu, stovina, tèpere 1, tuparzu Terminologia iscientìfica slg.
cascaràmine , nm Definitzione cosa chi istrobbat, trastos bècios, malesa de fuliare Sinònimos e contràrios arrabore, baldulete, bascaràmene, carramacina, carravore, malesa Frases ndhe apo vidu paritzas ammanuncandhe in mesu de su cascaràmine, in chirca de ràmine e de allúminiu Ètimu srd.
cascararàre , vrb Definitzione su tzerriare o cantare de is arranas Sinònimos e contràrios dhadharare Ètimu srd.
cascaràre calcaràre