A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cagliadédhu , nm: calgiadedhu, calladedhu, callaedhu Definitzione late tocau a càgiu ma no ancora fatu a casu; ludu cagiau chi faet s'abba comente proet Sinònimos e contràrios cagiau, frua, lataxedu, pieta Frases a su lati intebidau si ponit su callu e apustis essit su calladedhu Terminologia iscientìfica csu Tradutziones Frantzesu bouillie Ingresu swill Ispagnolu papilla Italianu poltìglia Tedescu Brei.

cagliàdu , pps, agt: cagliau Definitzione de cagliare; chi no est foedhandho / a sa cagliada = a sa muda, chentza faedhare Sinònimos e contràrios citiu, mudu Frases pustis de tantu faedhare si est cagliadu 2. fit custrintu a parare coràgiu e a conca bàscia, cagliadu ◊ sas limbas malas o puru amorosas issa cagliada tzarrare at lassadu ◊ in s'abba current undhas… deo las isculto cagliadu 3. apo sufridu a s'iscuru e a sa cagliada.

cagliadúra , nf: calladura, cazadura Definitzione su si cagiare de unu lícuidu Sinònimos e contràrios abbeladinadura, callamentu, ghelonzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu coagulation Ingresu coagulation Ispagnolu coagulación Italianu coagulazióne Tedescu Gerinnung.

cagliài , vrb: cagliare, callare, calliai, calliare, chellare, chelliai Definitzione (intrs.) firmare de foedhare, istare o fàere istare a sa muda, citios / callare a sa muda = abarrai citiu Sinònimos e contràrios acaidare, assamudare, atzitare, atzitire, cedae, citire | ctr. faedhare Frases si bis, de cagliai bonu est chi procuris! ◊ aiat postu sos amigos in frisciolu, bei leaiat gustu e si caglieit mudu ◊ callamila, no mi ndhe sigas mancu a nàrrere! ◊ de faedhare mai no si chellat narendhe male de dogni persone (A.Zedde)◊ como chella a sa muda! ◊ Maistu, faedhos chellare custos chi sunt abboghinandho!◊ càlladi, calla, chi faghes menzus!◊ tue chelladi, isoloriada, e tue, Andrí, setzidi in cue e lassadha cantare a cussa! 2. chellaos chellaos, aiant cominciau a trantzire su fenu pro arribbare a s'àtera bandha Sambenados e Provèrbios prb: carta cantat e língua càgliat Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu se taire Ingresu to be silent Ispagnolu callar Italianu tacére Tedescu verschweigen.

cagliài 1 cagiàre

cagliàre cagliài

cagliarésu , nm: callaresu Definitzione moneda de su Regnu de Sardigna: su sesunu (1/6) de su sodhu sardu; chi est de Castedhu (ant. Càlaris, Càralis) / figu callaresa = una calidade de figu Sinònimos e contràrios castedhaju Frases sos mandrones no gastant unu cagliaresu, però su sonu de sas istentinas si lis intendhet una miza atesu! Sambenados e Provèrbios smb: Calaresu, Callaresu Ètimu srd.

cagliàu cagliàdu

caglientài , vrb: callentai, callentare, cazentare, chellentare Definitzione giare o fàere caentu in calecunu logu o a calecuna cosa, fàere crèschere sa temperadura: nau de animale fémina, bènnere in more, in calore / callentai is origas a unu = mazare, iscúdere Sinònimos e contràrios acalorgiae, acalorire, caentare, cheghentare, iscaentare, iscaldire | ctr. ifridare Frases est callentendusí in su fogu ◊ su soli callentat meda me in s'istadi ◊ est callentendusí is didus cun su súlidu ◊ pigas unu poghedhu de ollu e dhu callentas ◊ cussu fragu bellu chellentat su nasu e su coro! 2. chi si callentat, cuss'animali, dhi ghetaus su mascu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu chauffer Ingresu to heat Ispagnolu calentar Italianu riscaldare Tedescu wärmen.

cagliènti caènte

caglientúra , nf: cajentura, calentura, callantura, callentura, calintura, caxentura Definitzione calidesa de corpus, budhidore de sa carena, singiale de maladia; fintzes calidesa de tempus Sinònimos e contràrios caentura, frea Maneras de nàrrere csn: c. apicigosa = de maladia chi atacat; c. de frebba = febbrighedha de maladia chi est benindhe; portai is calenturas, èssiri a callenturas = zúghere sa frebba; erba pesa c. = erbanuscada (ajuga iva) Frases mi parit ca est betandumí callentura ◊ cumintzau apo a intèndhere dolore a sa gula e una callentura manna in totu su corpus ◊ portat is callenturas: poita no intrat a dhu visitai? ◊ misuradí sa callentura, toca! 2. sa callentura de su predi de Mòguru dh'intrit, ca iat iscallau su giàguru a gropas! ◊ una callentura chi abbruxit is mustatzus de su dotori! Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu fièvre Ingresu fever Ispagnolu fiebre, calentura Italianu fèbbre Tedescu Fieber.

càgliu , nm: callu, caxu 1, cazu Definitzione su late de s'istogomedhu de su fedu piticu ancora suendho (angione, crabitu) po fàere s'abba de càgliu a mòrrere su late de fàere a cagiau e a casu: dhu narant fintzes po istògomo Sinònimos e contràrios càlgiu, ciagu, cracu, pazu 1 Maneras de nàrrere csn: angioni de callu = anzonedhu de late, chi at petzi sutu late e pro cussu zughet su cragu netu; àcua de callu = su cragu sortu in abba e muntesu in ampulla, prontu pro acragare su late candho serbit; ti torrat su callu (nadu de cosa chi si mànigat o chi si bufat)= ti assentat s'istògomo; su callu furriau = catzadura de criadura suindhe, candho ndhe torrat unu pagu de late; su callu arrutu = dolore de istògomo de sa criadura; casu tastau a cazu = corpadu a cragu, cun tropu cragu; andai, arrúiri, sètziri in callu (nadu de carchi cosa a ccn.)= cúrrere a cazu, cúrrere de culu, piàghere chentza unu motivu zustu, gai segundhu su meledu, èssere a simpatias Frases ca timio a mi essire casu malu, cazu anzenu no ndhe apo mai usau ◊ o su crabarzu, a ndhe tenet de cazu de crabitu? 2. apusti pràngiu, totus portant su callu prenu 3. chi no est cosa chi dhu secit in callu no dhu cumbincis! ◊ chi dhu setzit in callu gei dhu scit ita fai! ◊ acosta tui ca dhi ses arrutu in callu! ◊ dèu no seu "tziu" ma "Signor" Micheli, chi ti andat in callu! ◊ cussa si comprat su chi dhi calat in callu Sambenados e Provèrbios smb: Callu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu présure Ingresu rennet Ispagnolu cuajo Italianu càglio Tedescu geronnene Milch.

càgliu 1 càllu 1

càgliu 2 , nm: callu 2 Definitzione orrúmbulu chi si faet cun totu sa carena ponendho su cúcuru in terra, faendho su corpus agiummai a lómboru, e giaendho un'ispinta cun is peis a che furriare Sinònimos e contràrios cardugúcuru, concurumbedhu, cucurinculu, cucuriscàrgiu, cucuruvichidu, furriagallu, trodhulone Frases ti dongu una scofada de pei chi ti fatzu fai dexi callus! Sambenados e Provèrbios smb: Callu Terminologia iscientìfica ggs.

cagliúga , nf Definitzione genia de erba chi assimbígiat a su cagarantzu e po cussu dhi narant cagarantzu areste, molentinu, cocoininni burdu e no est de papare: su sèmene chi faet praghet meda a is codroneras e po cussu dhi narant erba de cardaneras, de cardedhinas o predu feche Sinònimos e contràrios concuda 3, pedruveghe / cdh. cagliuca Terminologia iscientìfica rba, Senecio vulgaris Tradutziones Frantzesu séneçon Ingresu groundsel Ispagnolu hierba cana Italianu èrba calderina o senecióne Tedescu Vogelkraut.

càgna , nf Definitzione genia de lentesa po mandronia, de pagu gana, de isténiu Sinònimos e contràrios apódhiu, fiaca Frases boltendhe die si poniat cagna (P.M.Canu) Ètimu itl. cagna Tradutziones Frantzesu indolence Ingresu indolence Ispagnolu indolencia Italianu indolènza Tedescu Nachlässigkeit.

cagnolàre , nm: cagnonale, cagnovali Definitzione calidade de bide e de àghina niedha chi faet unu de is méngius binos sardos: su cannonau Sinònimos e contràrios cannonadu Terminologia iscientìfica frt Ètimu srd.

cagnólu , nm Definitzione istampu chi si lassat in sa fogàgia po dhue lassare intrare ària.

cagnonàle, cagnovàli cagnolàre

càgnu , nm: càngiu, cànniu Definitzione genia de erba, sa chi faet su linu cagnu; orrobba e fune de cànnau Sinònimos e contràrios cànnabu* 2. a sa fruca ci at a portai a tui, su buginu, po ti pònniri su cànniu in su tzugu! Terminologia iscientìfica rbzc, Cannabis sativa Tradutziones Frantzesu chanvre Ingresu hemp Ispagnolu cáñamo Italianu cànapa Tedescu Hanf.