A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

cagòdhi , agt, nm Definitzione chi o chie istat sèmpere a paraleta, nau unu pagu a disprétziu Sinònimos e contràrios badaceri, ciaciareri, foxileri, paraletadore, tàcula Ètimu srd.

cagódu , nm Definitzione cosa tundha a us'e birilla / c. de bremis Sinònimos e contràrios arrumbuloni.

cagògna , nf: cogogna, cugogna Definitzione imbriaghera niedha, manna Sinònimos e contràrios cimbrea, inciucadura Frases como devent pessare fena a sas cogognas bostras, sos de su comune!… Ètimu itl. cacona Tradutziones Frantzesu bonne cuite Ingresu unforgettable drunkenness Ispagnolu borrachera Italianu sbòrnia solènne Tedescu Rausch.

cagòni , nm Definitzione chie si cagat timendho dónnia cosighedha, tropu timerosu Sinònimos e contràrios cacaredhosu, cacoi, timecaca Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd.

càgu , nm Definitzione muntonedhu de merda sicada.

cài càbi

cài 1 , agt, prn: cale, cali Definitzione agt. e prn. indefiniu impreau in is pregontas de css. manera fatas: no càmbiat de m. a f., ma solu de su sing. a su pl. (coment'e agt.); su plurale, cun is artículos e chi tenet valore de cng. po ispiegare: su cale, su cali, su (sa, sos, sas) cales chi… = e pro cussu…, difatis…(no tenet valore relativu, mai) Frases cai cosa ti andat bèni, a tui? ◊ cali mòri pigas po andai a ingunis? ◊ cale bentu ti ndhe at batidu? ◊ ma cale ómine, ma cale fémina?!…◊ cales àrbures est a pudare? chini iscít cun calis ideas nd'iant a èssi torraus! 2. fàghelos totu guales, e no cale goi cale gai! ◊ de custas cosas, cali bolis? ◊ de sos fizos, cale est su cojadu? ◊ tia chèrrere ischire cale ti andhat bene: custu o cudhu ◊ no isco ne chie e ne cale 3. issa est sa prus sàbia e onesta, su cales chi sas bighinas la chircant pro unu cossizu ◊ no bi at istudiadu nudha: su cales chi lu ant botzadu!◊ cussu depet àere finidu sas iscolas, su cales chi lu cherent a triballare in postu ◊ sa mama cosit e tàpulat, su cales sos pitzinnos no andhant in giru istratzulados Ètimu ltn. qualis Tradutziones Frantzesu quel Ingresu which Ispagnolu qué, cuál Italianu quale Tedescu welcher.

caíca, caícu , nf, nm Definitzione genia de barchita Frases in cussa domixedha dhoi at dónnia cosa, parit unu caicu prontu a partiri! Terminologia iscientìfica trps.

caída cadída

caidhàrgiu , nm Definitzione scòrpora caidhus, unu chi furat casidhos Ètimu srd.

caídhu , nm: casidhu Definitzione genia de aprigu a bisura de tumborru o de casceta fatu apostadamente po niu de s'abe; istrégiu de ortigu coment'e carcida po múrghere; in cobertantza, a logos dhu narant a sa natura de sa fémina / sa parte de aintru de su c. = meséntzia, s'apertura inue s'abe intrat o essit = sa mosta; c. òrfanu = chentza s'abe reina; insedhai su c. = cuncordare su casidhu cun totu su chi dhi dhue serbit Sinònimos e contràrios abialzu, bugnu, casa, casidhada, colmena, mógiu, moitedhu, tulu / murghijola Maneras de nàrrere csn: ufrare a casidhu, fagheresiche a c. = ufrare meda, nadu fintzas in cuguzu pro arrennegu mannu; segai o ispitzai is casidhus = cincinai, binnennai o bogare su mele; fai sa conca che unu caidhu = che moju, che in moida de rios, dare ifadu faedhendhe a meda Frases sas abes current totu a su casidhu ◊ candu ispitzat is casidhus bogat meli a cobedinas 2. dh'iat fatu sa conca che unu caidhu ◊ megas de mi fai sa conca cumenti a unu casidhu de abis, cun custus isciollórius! ◊ fit ufradu a casidhu contra a mie e no mi at mancu rispostu 3. comenti nant is pastoris, innòi nci perdeus su lati cun su casidhu Sambenados e Provèrbios smb: Casiddu Terminologia iscientìfica sbs, stz Ètimu ltn. quasillum Tradutziones Frantzesu ruche Ingresu apiary Ispagnolu colmena Italianu alveare, àrnia Tedescu Bienenstock.

caídu , pps, agt Definitzione de caire Sinònimos e contràrios ischeadu.

caigiòni , nm: caizone Definitzione ufradura chi faet sa puntura de sa musca a cuadhos e boes; custa genia de musca etotu; in cobertantza, bisóngiu Sinònimos e contràrios babajone, babatzone, papajone, tajone / ampístula, brúgula, dolimazosa, frusca, fustema, postema / malandra / cdh. caicioni 2. aiat pérdidu sa sedha e como si bidiant sas malandras, sos caizones ◊ s'àinu est sempre cun caizones in su corzu ◊ in costas giughiat caizones e mancu l'ant giuntu a beranile 3. su carru tandho mi serbiat, mi ndhe at bogadu tantos caizones Terminologia iscientìfica crp, tabanus intermedius, chrysops italicus Tradutziones Frantzesu bouton, plaie Ingresu sore Ispagnolu picadura, habón, tábano Italianu fìgnolo, piaga Tedescu Furunkel.

caillòne , agt, nm Definitzione nau de ccn., chi o chie est artu meda e istrígile de carena Sinònimos e contràrios giangalloi, iscalandrone Terminologia iscientìfica crn.

caincúnu cabancúnu

caínu , nm Definitzione unu malu che a su Cainu de sa Bíbbia Sinònimos e contràrios animiniedhu, boge, malu, zudeu Frases pro achipire a destrúere su logu, cainos coro de pedra ponent fogu! Tradutziones Frantzesu malfaisant Ingresu wicked man Ispagnolu malvado Italianu malvàgio Tedescu Bösewicht.

caíre , vrb Definitzione istrecare, alladiare cosa po dha trebballare Frases pro fàghere sos macarrones sa pasta cheret bene caida ◊ finida sa cota de su pane, mamma comintzat a caire sos macarronedhos a úngia.

caíri , vrb Definitzione orrúere, ma nau prus che àteru in sensu morale Sinònimos e contràrios arrúere Ètimu spn. caer.

càisciu , nm Definitzione genia de bestimentu de féminas, de pònnere asuta de sa gunnedha e fata a bisura de gunnedha etotu Sinònimos e contràrios cànsciu* Terminologia iscientìfica bst.

caistèdha , nf, nm: canestredha, canistedha, canistedhu, canistredha Definitzione de s'istrégiu de fenu (est fata de iscaria), est cussu a costaos bàscios e piticu (unos barantas centímetros de diàmetru) impreau a pònnere prus che àteru cosa de papare, fintzes in mesa (es. su pane) Sinònimos e contràrios cherrighedha, palinedha, palini, pobinu Frases pone duos orzatos in sa caistedha ca immurzamus! ◊ pitzinnu minore ma, si li bocas canistedha, sa parte sua si la fachet che pessone manna! ◊ assupreint sas féminas a ndhe acabidare in cólvulas e canistredhas piatos, istelzos, pane e dulches restados Terminologia iscientìfica stz Tradutziones Frantzesu corbeille, manne Ingresu small basket Ispagnolu panero Italianu canestrino Tedescu kleiner Korb.