cuníxu conígiu
cunizólu cuninzólu
cunnemàri , nm Definitzione
cunnu de mari, genia de animale, a bisura de tzintzigorru, mannu fintzes prus de unu púngiu, chentza corgiolu: naschit mascu ma cun su tempus mudat a fémina
Sinònimos e contràrios
orticata 1,
làtiga
Terminologia iscientìfica
crp, aplysia rosea, a. depilans, a. fasciata
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
aplysie,
lièvre de mer
Ingresu
sea hare
Ispagnolu
aplisia,
liebre de mar
Italianu
aplìsia
Tedescu
Seehasen.
cunnennàre cundennài
cunníntzu , nm Definitzione su cundhire is cosas (es. papares); is cosas chi si ponent a cundhire Sinònimos e contràrios connimentu Ètimu srd.
cunniolàra , nf Definitzione nada o fata de gente pagu sàbia Sinònimos e contràrios bambiore, ibbàmbiu, isabidóriu, lofiori, scassolu, sciabóriu.
cunníre cundhíre
cunnítu, cunnítzu , nm Definitzione min. de cunnu.
cúnnu , nm Definitzione
sa natura de sa fémina: in cobertantza tenet àteros númenes meda / min. cunnitu
Sinònimos e contràrios
atetu 1,
bernardu,
brodho,
budhudhu,
cannaulva,
nicu,
pilicarju,
pillitu,
piricochedhu,
piricocu,
porposeo,
tzunnu
Maneras de nàrrere
csn:
cunni calda = culigalda (itl. metromania), disizu forte chi sa fémina tenet de ómine; cunni astrinta = zenia de difetu a sa natura (itl. elitrostenósi); cunnu de mari = itl. attìnia róssa; cunnu rassu = zenia de erba, sòciri, culurassu
Frases
tirat prus unu pilu de cunnu chi no duos giuos…
Terminologia iscientìfica
crn, ssl
Ètimu
ltn.
cunnus
Tradutziones
Frantzesu
vagin,
vulve
Ingresu
vagina
Ispagnolu
vagina (coño,
volgare)
Italianu
pudènda della dònna,
vagina,
vulva
Tedescu
Scheide,
Vulva.
cunnugràssu, cunnuràssu , nm Definitzione erba de ranas o làndiri de terra, una genia de erba Sinònimos e contràrios culurassu 1, fundhugrassu, sonnurassu Terminologia iscientìfica rba, Ranunculus ficaria Ètimu srd.
cunnútu connútu
cunortínu , agt Definitzione
chi giaet acunnortu, chi faet bene, chi asséliat o passat su bisóngiu, su male, su dispraxere
Sinònimos e contràrios
cossoladore
Frases
chi nues calcas ndhe acudant dae altios a ti porrire abbas cunortinas! (G.Addis)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
revigorant,
réparateur
Ingresu
restorative,
restorateur
Ispagnolu
apaciguador
Italianu
ristoratóre
Tedescu
erquickend.
cunsacratziòne , nf Definitzione
su cunsacrare; in sa missa, su ritu de s'eucaristia
Terminologia iscientìfica
prdc.
Tradutziones
Frantzesu
consécration
Ingresu
consecretion
Ispagnolu
consagración
Italianu
consacrazióne
Tedescu
Konsekration
cunsagrài, cunsagràre , vrb: cuntzacrai,
cussacrare Definitzione
intregare, su si intregare, giare totu su tempus a calecunu iscopu, a un'ideale, a Deus; fàere a sacru
Sinònimos e contràrios
sacrare
2.
in su tabbernàculu dhoi est s'óstia cunsagrada
Tradutziones
Frantzesu
consacrer
Ingresu
to consecrate
Ispagnolu
entregarse,
dedicarse,
consagrar
Italianu
consacrare
Tedescu
weihen,
konsekrieren.
cunscénscia consiéntzia
cunseltàdu , agt Definitzione chi est cuncordau bene Sinònimos e contràrios cunseltu | ctr. iscussertu.
cunséltu , nm, agt: cussentu,
cussertu Definitzione
su èssere comente si tocat, chistiu, assentau, sanu, bene cuncordau, in paghe, de acórdiu, nau de unu, de una cosa, de unu logu (a bortas fintzes pps. de cussertare); càntigu a tenore
Sinònimos e contràrios
assentu,
cuncórdia,
óldine
/
cuncordu,
cunseltadu
| ctr.
iscunsertu,
isórdulu
Maneras de nàrrere
csn:
pònnere su logu in cussertu = remonire, allichidiri su logu; cantare a c., cussertu de tenores = cuncordu, càntigu de sos prus antigos de sa tziviltade sarda; èssere de malu cussertu = de índula mala, reberde, tostorrudu
Frases
istant in bonu cussertu respetèndhesi parebare ◊ a bi ndh'at de cussertu in cussa domo… totu betada apare la tenent! ◊ no bi ndhe at de cussertu in sa famíllia chi su babbu o sa mama sunt dados a su físsiu ◊ est bénnidu isse, ca nachi poniat sa zente in cussertu ◊ teniat bisonzu de pònnere cussentu in sas ideas suas ca giughiat su coro brincandhe che macu
2.
como l'azes cusserta, sa Sardigna!…
3.
za ses cussertu cun cussa ruta chi as dadu!…◊ chimentu, atitos, càntigos de mortu, iscracàllios de risu matzoninu, mumujones de bentu… s'inferru cunzuntu: totu custu cunsertu mi batiat s'ànimu a pitu ’e dentes! (G.Ruju)◊ ite cussentu bi aiat totindunu in cussa domo!…
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ordre,
sain,
fonctionnant
Ingresu
tidy,
working,
sound
Ispagnolu
orden,
arreglado,
funcionante,
sano
Italianu
órdine,
compósto,
ordinato,
funzionante,
sano
Tedescu
Ordnung,
geordnet,
funktionierend,
gesund.
cunsèlva , nf: cusselva,
cusserba,
cusserva Definitzione
cosa a papare, prus che àteru de tamatas, fata a manera adata e chistia mescamente po cundhimentu
Frases
tenet cada casta de cusserba, in dommo ◊ mama faghiat sa cusselva de melaghidonza pro sas tericas
Terminologia iscientìfica
mng
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
conserve
Ingresu
preserve
Ispagnolu
conserva
Italianu
consèrva
Tedescu
Konserve.
cunsénsu , nm Definitzione
volontade o decisione a favore de calecuna cosa, su èssere o si nàrrere de acórdiu
Sinònimos e contràrios
adduida,
adduimentu
Tradutziones
Frantzesu
approbation,
consentement
Ingresu
assent
Ispagnolu
consentimiento,
aprobación (f)
Italianu
consènso
Tedescu
Zustimmung.
cunsentíre , vrb: cussentire Definitzione
pònnere a conca, fàere su sàbiu, giare una regulada a is cumportamentos imparandho de is ibbàllios o de is cossígios, portare atuamentos; pònnere a coro una cosa, sentire una cosa
Sinònimos e contràrios
atinai,
atoare
Maneras de nàrrere
csn:
èssere unu malu a cussentire = testarrudu meda, chi sighit a fai su mali fintzas biendi ca est mali, chi no callat a ciorbedhu; cussentire una cosa = fàgherendhe contu in su sensu de si chessare, de si abbizare chi faghet carchi efetu, dolet, e gai
Frases
proendhe a fumare, dego so abbarrau dirmajau, chene cunsentire, e poi abbellu abbellu so torrau in trassa ◊ candho li faedho de su maridu, si cussentit de sas disauras suas e cumintzat a bemire
2.
arratza de ómine malu a cussentire: l'at bidu chi custa cosa li faghet male ma no bi cazat! ◊ sas pedras no cussentint, ma su cristianu emmo, ca zughet sos atuamentos! ◊ su fiadu malu a cussentire bidet su male ma lu sighit a fàghere
3.
mi so istropiadu, ma no cussentia su dolore cantu s'istropiadura chi mi restaiat ◊ su pisedhu no cussentit ne fritu e ne calura ◊ a ghirare gai a bidha la cussentiat coment'e una birgonza ◊ sa pisedha fit in tertza média s'annu chi fit morta sa mama e sa mancànsia sua l'aiat cussentida meda
Tradutziones
Frantzesu
réfléchir,
se repentir
Ingresu
to reform,
to reflect
Ispagnolu
reflexionar,
enmendarse
Italianu
riflèttere,
ravvedérsi
Tedescu
nachdenken,
sich bessern.