giuàda , nf Definitzione genia de druche o de pane chi faent in Patada, una genia de pane chi is meres giaiant a is zuarzos Frases giuadas, pertusitas e cabudes: si narant boi tzertas cotzilas mannas meda de símula chi si faghent e si partint in sas primas dies de s'annu ◊ sa giuada la segaiant in corros a sos voes, sos massajos, e la faghiant manna mih! Terminologia iscientìfica drc, pne Ètimu ltn. iugum.
giuàda 1 , nf Definitzione is lobas, is giuos; in cobertantza, cambarada de piciochedhos Sinònimos e contràrios giua* 3.
giuàgiu , nm: giualzu, giuarzu, giubàgliu, zuarzu Definitzione massaju (sa fémina, -a) chi tenet contu is giuos e giàt cura a chie manígiat is giuos de unu mere; chie leat in fatore una terra Sinònimos e contràrios fatore Frases mancu sa morte de sa giuarza li at tocadu su coro a don Pepicu! 2. aiat leadu in giuarzu una binzighedha de tia Farora in s'oru de sa bidha Ètimu ltn. iugarius.
giuài , vrb: ciuare 1,
giuare,
giuari,
giuvare,
zuare Definitzione
èssere cosa de bonu, fàere bene, èssere de agiudu, serbire a calecuna cosa de bonu / giuai che sa manu de Deus = fàghere bene meda
Sinònimos e contràrios
agiadai,
ajuai,
atuai,
bàlere,
ingiuai,
proicare,
serbire,
sufragai
| ctr.
nòcere
Frases
sa strossa chi at fatu at a giuari a is funtanas ◊ faidí sa cruxi ca giuat! ◊ mancai unu arrennèsciat a guadangiai su mundu intreu, si perdit s'ànima sua a ita dhi giuat? (Ev)◊ isperaus chi is mexinas mi giuint! ◊ su tempus presente est su chi ti podet giuare ◊ ingolle su cuadhu a monte ca s'aera de monte dhi giuat!
2.
de sa ruta chi at dadu no ndhe giuat piús ◊ matratant sa limba nostra e narant chi no giuat ◊ cussas terras no rendhent e ne giuant a gràscia peruna ◊ immoi chi est béciu no ndi giuat prus a nudha
Sambenados e Provèrbios
prb:
si s'ómini no giuat no balit sa sienda
Ètimu
ltn.
iuvare
Tradutziones
Frantzesu
être utile,
servir
Ingresu
to be of use,
to be good
Ispagnolu
servir,
ser útil
Italianu
giovare
Tedescu
nützen,
gut tun.
giuàle, giuàli giuàbi
giuàlzu giuàgiu
giuaméntu , nm Definitzione
su giuare, su serbire a calecuna cosa de bonu, fàere bene
Sinònimos e contràrios
giudu,
ingiuamentu,
probamentu,
prode,
próigu
Frases
custa mexina no fait giuamentu perunu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
avantage,
utilité
Ingresu
benefit
Ispagnolu
provecho
Italianu
giovaménto
Tedescu
Nutzen.
Giuànne, Giuànni , nm: Zuanne Definitzione númene de ómine (de fémina -a) Ètimu ltn. Iohannes.
giuannírde , nm Definitzione nannai pudéscia, pínnixi de mata, genia de bobboi cantu s'unga pitica, pudésciu, birde Sinònimos e contràrios capita 1 Terminologia iscientìfica crp.
giuàre, giuàri giuài
giuaría , nf: zuvaria Definitzione su trebballu de is zuarzos; a logos est una chedha de gente, cumpangia Sinònimos e contràrios aracioni, laolzu, laorera, laoronzu, leurera, messarítzia / camarada, cumarca Frases donzi annu faghiat giuaria bundhante pro batire pane a mesa ◊ su massaju est ghetandhe sa giuaria Terminologia iscientìfica msg Ètimu srd.
giuarzínu , agt Definitzione de giuarzu / dare in g. = a unu giuarzu, a triballare, dare terra in fatore Frases deo za lu tenia unu giardinu: ma como che so betzu e l'apo dadu a compare Portolu in giuarzinu (Piras) Ètimu srd.
giuàrzu giuàgiu
giuatívu , agt Definitzione
chi giuat, faet efetu bonu, chi faet bene
Sinònimos e contràrios
agiudosu,
profetosu
| ctr.
noxili,
utilosu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
utile,
bienfaisant
Ingresu
benefit,
useful
Ispagnolu
beneficioso,
provechoso
Italianu
giovévole,
benèfico,
profìcuo
Tedescu
wohltätig,
nützlich.
giuatzíntu giassíntu
giúba giúa 1
giubàgliu giuàgiu
giubàle giuàbi
giúbba , nf: zubba Definitzione bestimentu grussu, una genia de giacheta Terminologia iscientìfica bst Ètimu itl. giubba.
giubbàre , vrb: agiubbare Definitzione fàere su bagnu in d-una pischina (giubbu), in poju de abba comente si ndhe agatat in is errios mannos Sinònimos e contràrios abburgare, impogiare, ingiubbare Frases fiat prontu a giare una trilla a su fígiu comente aiat fatu sa die chi dh'iat agatau giubbandho in su nassàrgiu (R.Sardella) Ètimu srd.