girài , vrb: girare,
girari,
zirai Definitzione
andhare peri su logu, istare in giru, abbaidare a un'àtera bandha, furriare de parte una cosa, andhandho fàere unu movimentu tundhu coment’e cricu, a inghíriu de calecuna cosa, o fintzes solu cambiandho filada; nau de chistionu, de foedhare, cricare unu muntone de chistiones, fàere bíere una cosa po un'àtera; atacare, lòmpere a ccn. difendhendhosi
Sinònimos e contràrios
furriai,
furrietare,
ghindhare
/
arringai
Maneras de nàrrere
csn:
girare de manu = cambiare manu, lassare fàghere a un'àteru; girai de palas = andaisindi; girare su chervedhu, s'iscàtula = ammachiai, fariare
Frases
at girau debressi totu su paisu ◊ isceti chini no at girau su mundu podit fuedhai aici!
2.
at girau de palas e si ndi est andau ◊ e proite mi mirades ojos chi deo no miro, proite sos chi suspiro a mie no bos girades? (Grolle)◊ giradí a custa parti! ◊ sa ferida no dhi permitiat de girai su bratzu a parti de palas
3.
dae comente giravat s'arresonu pariat un'avocau
4.
m'imbolo pro lu chiscire e si est giradu a mossu a mie, su cane meu etotu! ◊ cussu si est giradu fintzas a su babbu
5.
cantu mi fit simpàtica Maria: ndhe fia a ndhe girare su chervedhu!
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
tourner
Ingresu
to turn,
to rotate,
to revolve
Ispagnolu
girar,
rodar
Italianu
girare,
virare,
ruotare
Tedescu
wenden,
drehen,
umkreisen.
giraítzos garaítzos
giraméntu , nm Sinònimos e contràrios furriamentu, girada, ibbadhinamentu Frases mi pigat a giramentus de conca segundu acomenti mi pongu Ètimu srd.
giràndula , nf Sinònimos e contràrios furrialledha, furriete Ètimu itl. girandola.
girantéri , agt, nm Definitzione
chi o chie istat in giru, prus che àteru bendhendho cosa; chi istat sèmpere in giru
Sinònimos e contràrios
arringau,
arroliadori,
arrugaju,
camminante,
curriolu 1,
rundhanu,
rundhellu
/
bendhiolu,
bituleri
Frases
ses fraitzosu e giranteri e cun iscujas nos bendhes cosa mala ◊ podes fàghere achistos a sa tzega sentza ingannias de su giranteri
2.
su crabitu giranteri brincat su muru e curret a su monte
Terminologia iscientìfica
prf
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
colporteur,
ambulant
Ingresu
strolling,
pedlar
Ispagnolu
ambulante
Italianu
ambulante
Tedescu
Wander…,
Straßenhändler.
girànti , nm Definitzione chie andhat in giru bendhendho cosa; nau de un'aparíciu de làuna (capedhu giranti) chi si ponet in punta de is fumajolos po agiudare a che bogare su fumu, comente dhos faet girare s'ària chi passat Sinònimos e contràrios bendhiolu, bituleri, giranteri Frases a is arremonajus chi bendiant s'arràmini dhis narànt "girantis" Ètimu srd.
giràntibi , nm Definitzione una genia de pane grussu (cocòi) Terminologia iscientìfica pne.
giraòlta , nm Definitzione furriada, tretu de camminu o istrada chi faet a furriadas Sinònimos e contràrios biabbólica, biraorba, busada, cabagosta / cdh. catraolta Frases s'istrada est a giraolta pro pigare a bidha ◊ falat su nie dae sas aeras a giraolta, a brincos e a bolos ◊ sas carrelas sunt totu a giraolta in bidhas de monte.
giraoltàre , vrb Sinònimos e contràrios
bandhulare,
corruntonai,
perdulare,
tzincavesare
Tradutziones
Frantzesu
vagabonder,
flâner
Ingresu
to wander
Ispagnolu
vagar
Italianu
girovagare
Tedescu
wandern.
giràre, giràri girài
girasòle, girasòli, girassòle, girassòli , nm: zirassole Definitzione
erba de soli, genia de erba chi faet frore grogo e su sèmene ogiosu, dhu sèmenant difatis po fàere ógiu / girasoli arrúbiu = Echinacea purpurea
Frases
su girassole cun rara frimmesa si addorat su sole!
Terminologia iscientìfica
lrs, Helianthus annuus
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
tournesol
Ingresu
sunflower
Ispagnolu
girasol
Italianu
girasóle
Tedescu
Sonnenblume,
Helianthus.
gircannoèu , nm: circannoeu* Definitzione su circu o arcu de Noè, arcu de chelu, de sole, de s'abba, de Donnu Deu: s'arcu chi essit in s'aera in tempus de abba, totu a colores (sete) Sinònimos e contràrios alcubbalenu, arcubaradu, arcunieri, circhiola, circuvròngia.
girèdha , nf: airedha,
iredha Definitzione
genia de friscu po serrare, in is gennas
Sinònimos e contràrios
craedhu,
crica,
giótula,
lótura,
zócula
Terminologia iscientìfica
srr
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
loquet
Ingresu
latch
Ispagnolu
aldabilla
Italianu
nòttola
Tedescu
Klinke.
girèlla , nf, agt Definitzione orrosinita, rodighedha; nau de gente, chi no tenet firmesa, chi girat coment'e una bandheredha de campanile Sinònimos e contràrios barabàtula, bolabbola, bolanderu, liriliri.
girelléri , agt, nm Definitzione chi o chie andhat in giru Sinònimos e contràrios andariegu, zirellu Frases issu fait su bendhidori girelleri Ètimu srd.
girí , nm: girili Definitzione
paule de abba in logu o tretu fintzes largu inue su terrenu faet a fossu / lon'e irí = loni de girí, pische, una genia de lissa
Sinònimos e contràrios
bedile,
pajola,
prògola,
putziaghe
Frases
innòi su logu fait a fossu e unu tempus fiat totu unu girí ◊ ingunis fiat unu girí e dhoi cresciat su giuncu benemindi!
Terminologia iscientìfica
slg
Tradutziones
Frantzesu
marécage
Ingresu
marsh,
morass
Ispagnolu
charca
Italianu
acquitrino,
pantano
Tedescu
Lache,
Pfütze.
gíri , nm: chiri Definitzione genia de pigionedhu de unu coloredhu orrúbiu coment'e de aràngiu in su petus e in su gúturu Sinònimos e contràrios barbarrúbia, brinchidhi, brinci, chilisi*, cridhi, dhodhi, grisoni, grisoti, iscalzurúgiu, petiruju, princiotu, tintillu, tradhera, tzichi Terminologia iscientìfica pzn.
giridòja giradòa
giriédhu , nm Definitzione su cuménciu de sa tessidura de pertiedhas faendho s’iscartedha, in su fundhu, a bisura de cricu Sinònimos e contràrios trotilli.
girigíri , nm: tziritziri 2 Definitzione genia de gana chi benit biendho una cosa / fai su girigiri = fai piubiu, tantare, fagher bènnere su disizu Frases dhi fait su girigiri candu bit de custas cosas chi dhi praxint! Ètimu srd.