A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

impoburitài , vrb Definitzione orrúere o bènnere in bisóngiu meda, in poberesa manna Sinònimos e contràrios acuculiare 1, aframicare, aframicosare, apedhitzonai, impoberai | ctr. arricai Tradutziones Frantzesu appauvrir Ingresu to make poor Ispagnolu empobrecer Italianu immiserire Tedescu verarmen.

impoderàre , vrb Definitzione fàere a mere, impobidhare de is cosas angenas, agguantaresidhas che meres Sinònimos e contràrios apobidhai, apoderai 1, arrecrèiri, impobidhai Frases cussa màniga de tzaputzos si fuint impoderados de sa Regione (A.Cossu) Tradutziones Frantzesu s'emparer Ingresu to appropriate Ispagnolu apoderarse, usurpar Italianu appropriarsi, usurpare Tedescu sich aneignen.

impòdha , nf, nm: impodhu Definitzione crepu, tzacu, rebbentu, immarritzone mannu chi si faet pigare o chi unu si leat, fintzes surra de cropos Sinònimos e contràrios antua, apodhada, cadha, cària, cumbata, inzotu, ismunziada, istimpida, istripa 1, matana, pista, pistapone, rebbatu / sarpa 1, surra Frases e fínilu s'impodhu: sos sacos a codhu chi si los giutat issu! ◊ s'ànima s'inganasat de bolare ma no leat su bolu netzessàriu: ahi cantas impodhas de calvàriu leo candho la cherzo supesare! ◊ si trabàglias cun su machinàriu leas su mesu de s'impodha 2. no m'importat nudha de bi àere unu babbu chi m'intzicat un'impodha canno faco a malu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu effort, grosse fatigue Ingresu rush, scolding Ispagnolu reventón, paliza Italianu scalmanata, strapazzata Tedescu Abhetzen, Schelten.

impòdha 1 , nf Definitzione bubburuca in sa pedhe, maladia chi faet a bubburuchedhas Sinònimos e contràrios bucamala 1 Terminologia iscientìfica mld.

impodhàda , nf Sinònimos e contràrios cadha, impodha, matana.

impodhài , vrb Sinònimos e contràrios apicigai, apodhai, arbiare, atacai | ctr. ispitzigare, spodhai Ètimu srd.

impodhàre , vrb Definitzione betare podha a calecuna cosa, imbrutare de farra; giare un'impodha, una surra Sinònimos e contràrios infarinai / apodhare, mazare, surrai 2. candho ti gàrriant che béstia de mola ti lassant impodhatu e a fruncu in terra!

impodhàu , agt Definitzione chi giughet podha in su sensu chi apicigat Sinònimos e contràrios picigóngiu, piculosu.

impodhiài imbodhiài

impodhigàre , vrb Definitzione tocare a pódhighes, mescamente trebballare su pane a pódhighes alladiandhodhu Sinònimos e contràrios apodhicare Ètimu srd.

impodhilàre , vrb Definitzione abbrèschere, fàere lughe naschindho sa die Sinònimos e contràrios abbrèschere, grinare, illuchèschere, illughintinare, ispalèschere, ispanigai | ctr. iscuricare Ètimu srd.

impodhíle , nm: impudhile, impudhiles, pudhiles Definitzione su mengianu chitzo meda, innanti de abbrèschere Sinònimos e contràrios abbréschida, abbreschidorza, albore, arborinu, chentales, nea, pudhilone, scampiadórgiu, spanigadroxu Frases si pesat su manzanu a s'impudhile e imbastat s'ebba pro tucare ◊ si sunt isposaos a s'impodhile prima de sa missa ◊ amos sighiu a festare totu sa note fintzas a s'impudhiles Terminologia iscientìfica sdi Ètimu srd.

impodhiléri , agt Definitzione de impudhiles, de s'ora chi est abbreschendho Frases daze a custu coro aggretiau de penas lampizos impodhileris e alenos de cossolu! (Gv.Delogu) Ètimu srd.

impodhinàe, impodhinài , vrb: impodhinari Definitzione imbrutare de pódhine, betare pódhine (frúfere, gràngia o fintzes farra) a calecuna cosa; imbrutare de podhini, de tzintziedhu / pingiada impodhinada = padedha intitiedhada Sinònimos e contràrios infarinai / ammascarai, intentiedhare 2. non càrrighist mera su fogu ca impodhinat sa pingiara e afumat su mandiai! 3. ses totu impodhinada paris unu ferreri ◊ mi seu totu impodhinada limpiendi sa forredha ◊ mi paris Lutziferru, totu impodhinau! Ètimu srd.

impodhinajòla , nf: ispodhinajola Definitzione genia de banchitu longu e bascitedhu fatu cun duos currentes, allobaos a distàntzia totue cantepare cun duos peis, po dhue pònnere su sedatzu a fàere sa farra, aintru de su canistedhu Sinònimos e contràrios issedessadòrgia, scedatzadori, sedatadorja, sedatagiola, séula, tatajola / ttrs. ipudhinadògia Frases un'ispodhinajola acumpagnat sa boghe bianca nida de un'ajana cantendhe sos mutos (G.Fiori) Terminologia iscientìfica ans Ètimu srd.

impodhinàre , vrb Definitzione pònnere o ispergiare sa podha, imbuscinare in s'iscete; nau in cobertantza e cun tzacu, su s'interessare de calecuna cosa o chistione chi a unu no dhi pertocat, candho no depet Sinònimos e contràrios imbusai, infarinai / importare Frases s'impódhinat sa mesa ca sinono su pane si apítzigat a sa linna ◊ est totu impodhinada ca fit cherrendhe ◊ su pane tendhindhe cheret impodhinadu pro no si apitzigare a su cannedhu 2. ma ite ti ndhe impódhinat a tie de custa chistione: proite no ti che istas a un'ala?! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu enfariner Ingresu to flour Ispagnolu enharinar Italianu infarinare Tedescu mit Mehl bestreuen.

impodhinàri impodhinàe

impodhinàtu, impodhinàu , pps, agt Definitzione de impodhinare; chi est brutu de podhini (tzintziedhu); chi est brutu de farra, de podha 2. a carnovali, duus óminis cun sa faci impodhinada, giuntus a modu de bòis, tirant un'arau 3. sa cotogliana giuchet sa funnedha totu impodhinata.

impodhinónzu , nm Definitzione su impodhinare, nau fintzes de is frores Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu pollinisation Ingresu pollination Ispagnolu polinización Italianu impollinazióne Tedescu Bestäubung.

impodhoràre , vrb Definitzione bogare sudore, podhore, nau de sa carena, de sa pedhe Sinònimos e contràrios inciorai, podhorare, suderare Ètimu srd.