ispagnòla , nf: ispannola Definitzione maladia apicigosa a bisura de influentza chi su 1918 at mortu gente meda Frases mesu litru de late dividias cun zente moribbundha de s'ispagnola ◊ benzeit s'ispagnola, una pidémia chi si giteit maigantas pessones Terminologia iscientìfica mld.
ispagnólu , agt, nm Definitzione
chi pertocat s'Ispagna, chi o chie est de s'Ispagna
Tradutziones
Frantzesu
espagnol
Ingresu
spanish,
spaniard
Ispagnolu
español
Italianu
spagnòlo
Tedescu
spanisch,
Spanier.
ispàgu , nm: ispau,
spagu Definitzione
soga impixada po cosire iscarpas, botas: genia de codriola o filu grussu, forte, chi is sabbateris trebballant cun pighe ponendho a unu càbudu una tzudha de procu chi, sigomente est tètera, faet intrare méngius s'ispau in s'istampu fatu a surba; ispagu est a logos fintzes ispaitu, troneu
Maneras de nàrrere
csn:
un'i. de bentu, de boche = frinighedha, boghighedha, píulu; lísiu che i. = lísiu lísiu, chi essit o andhat chentza dificurtade peruna, sentza de arrèsciri nudha; che falat che i. = nau de cosa de papai o de bufai, chi praxit
Frases
dae mastru de ispaos est torradu a maniale, pro fàghere acontzitos, tàpulos e mesos solos a sa mantessi cartzamenta chi l'at postu a pè in terra
2.
cudhu binichedhu licantzu nche falabat che ispau incherau!
3.
si ammescurat totu a su sàmbini, si nci betat aintru de sa bentre, si dh'imbucat in is urus unu puncionedhu de linna e si acàpiat a ispagu
4.
sa note fit sélia: no pesabat un'ispau de bentu in totu su sartu
5.
sos versos lis issiant lísios che ispau incherau
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
ficelle,
ligneul
Ingresu
cord
Ispagnolu
bramante,
hilo palomar
Italianu
spago
Tedescu
Schnur.
ispainàda , nf: ispaniada Definitzione
su ispainare; cosa ispainada / a s'i. = chentza métidu, gai comente essit essit, fintzas ifatu de su logu
Sinònimos e contràrios
ifrabinada,
isprabinada,
istérria,
spaniamentu
| ctr.
ammuntonadura
Frases
at biu totu cuss'ispaniada me in terra, fumiendi ◊ travallu a s'ispainada chene sestu e nen misura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
épandage
Ingresu
spreading
Ispagnolu
esparcimiento
Italianu
spandiménto
Tedescu
Ausstreuung.
ispainài, ispainàre ispaghinàre
ispàinu, ispaínu ispàbinu
ispaínzu , nm Definitzione su ispainare / pònnere o lassare sa cosa a i. = ispartinada, fatu de su logu Sinònimos e contràrios ispartinzu, spartzinamentu Ètimu srd.
ispaítu , nm: spaghitu Definitzione genia de filu grussu, forte Sinònimos e contràrios balentinu, cannabitu, cannietu, cordigliola, filadissa, restiga 1, toroneu, tzunghedhu / cdh. spaghinita.
ispajàre , vrb: ispragiare, isprajare, isprazare Definitzione giagarare atesu, fàere fuire, nau mescamente de is pigiones, nàrrere cosa a unu, fàere asseliare e fintzas iscrammentare; ispainare Sinònimos e contràrios chelcire, iscadhai, isciuliai, salargiare / arrajai, spainai Frases su matzone lu bochi o che l'ispràgia prima chi àteru fatat disatinu! 2. sos canes fint apedhandhe, tanno sos pastores s'iscàmpiant e bidenne s'ebba isprajant sos canes ◊ a sos chi fint acratzanne los at isprajatos a fuste, arrabbiatu che dimóniu ◊ nche at isprajatu un frusa de puzones 3. su chizu intripidu de arva incanida ispajaiat bonumore ◊ su chizu tou ispajat allegria Ètimu srd.
ispajoladúra , nf: ispogioladura, ispojoladura Definitzione su ispogiolare Sinònimos e contràrios ispojolamentu, ispoloju Ètimu srd.
ispajolàre , vrb: ispogiolare,
ispojolare,
ispujolare Definitzione
púnghere su pogiolu, o pojolu, asuta de s'origa
Sinònimos e contràrios
iggannai,
irgangare,
ispaulare,
ispobiai,
ispojai,
sgraguenai,
spuinai
Frases
apustis chi l'at dau su corfu a conca, a su porcu, pro che l'acabbare l'at ispojolau su trucu ◊ l'at ispojolau chin s'istillu ◊ ita est, procu, ca dhu bolint ispujai?
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
égorger
Ingresu
to slaughter
Ispagnolu
degollar
Italianu
sgozzare
Tedescu
die Kehle durchschneiden.
ispajòne , nf: ispasone, ispejone Definitzione totu su chi si giaet a sa gente a glória de unu mortu (pane, binu, trigu o àteru) Sinònimos e contràrios imbórbida, ispéndhiu / ttrs. ipajone Terminologia iscientìfica sntz Ètimu ltn. *dispensione(m).
ispàju , nm: ispraju,
spaju Definitzione
prexu mannu, alligria meda, divertimentu
Sinònimos e contràrios
allegria,
bríllida,
cuntentesa,
gosamentu,
gosa,
lobru,
reconsizu
/
ispantu,
meravígia
Frases
sa limba sarda est bona a totu sos ispajos de sa natura e a totu sos sentidos de s'ànimu umanu (F.Màsala)◊ luna de su mese de maju, s'ispaju ses de sa zente! ◊ a sa festa bi andhat zente meda in chirca de ispaju ◊ in sas garas de Còntene s'ispaju fit asseguradu ◊ ca mi faghes ispaju, de te no mi ndhe poto ispònnere
2.
càglia! càglia! ti bogo da'ingannu: no bi at bisonzu chi fetas ispaju! (P.Casu)
Tradutziones
Frantzesu
joie,
jubilation,
merveille
Ingresu
content,
joy,
wonder
Ispagnolu
contento,
júbilo,
maravilla
Italianu
contentézza,
giùbilo,
meravìglia
Tedescu
Zufriedenheit,
Jubel,
Verwunderung.
ispalaciàe , vrb: ispalatare,
ispalatzare,
ispallatare,
ispallatzare Definitzione
su iscrarire de s'aera annuada, su che pesare is nues
Sinònimos e contràrios
illaschiare,
iscampulare,
isclarire,
isgiannare,
ispartentare,
isparteulare
| ctr.
ammantare,
annuai 1
Frases
su bentu chi si est pesadu at ispallatadu s'aera ◊ canno at ispalatzatu sas àgheras, si nch'est vessitu a passitzu
2.
su sole ispalatat su belu de sa memória ◊ ispalata sas nues de su male!
Ètimu
ltn.
ex palatium
Tradutziones
Frantzesu
s'éclaircir
Ingresu
to clear up
Ispagnolu
despejarse,
aclararse
Italianu
rischiararsi
Tedescu
sich aufhellen.
ispalàda , nf Definitzione cropu giau a is palas Sinònimos e contràrios ispallatzada Ètimu srd.
ispalàdu , agt Definitzione chi portat sa pala bogada.
ispaladúra , nf Definitzione su ispalare, iscúdere a is palas Frases is duos pitzochedhos aiant leau medas cropos a costas e a ispaladura.
ispalài , vrb: ispalare, spabai Definitzione bogare o segare s'ossu de sa pala, guastare is palas Frases in cussu logu malu s'est ispaladu fintzas su cadhu Ètimu srd.
ispalangàda , nf Definitzione genia de andhadura, su passu de su cuadhu candho est camminandho abbellu Ètimu srd.
ispalàre ispalài