ispagnòla , nf: ispannola Definizione maladia apicigosa a bisura de influentza chi su 1918 at mortu gente meda Frasi mesu litru de late dividias cun zente moribbundha de s'ispagnola ◊ benzeit s'ispagnola, una pidémia chi si giteit maigantas pessones Terminologia scientifica mld.
ispagnólu , agt, nm Definizione
chi pertocat s'Ispagna, chi o chie est de s'Ispagna
Traduzioni
Francese
espagnol
Inglese
spanish,
spaniard
Spagnolo
español
Italiano
spagnòlo
Tedesco
spanisch,
Spanier.
ispàgu , nm: ispau,
spagu Definizione
soga impixada po cosire iscarpas, botas: genia de codriola o filu grussu, forte, chi is sabbateris trebballant cun pighe ponendho a unu càbudu una tzudha de procu chi, sigomente est tètera, faet intrare méngius s'ispau in s'istampu fatu a surba; ispagu est a logos fintzes ispaitu, troneu
Modi di dire
csn:
un'i. de bentu, de boche = frinighedha, boghighedha, píulu; lísiu che i. = lísiu lísiu, chi essit o andhat chentza dificurtade peruna, sentza de arrèsciri nudha; che falat che i. = nau de cosa de papai o de bufai, chi praxit
Frasi
dae mastru de ispaos est torradu a maniale, pro fàghere acontzitos, tàpulos e mesos solos a sa mantessi cartzamenta chi l'at postu a pè in terra
2.
cudhu binichedhu licantzu nche falabat che ispau incherau!
3.
si ammescurat totu a su sàmbini, si nci betat aintru de sa bentre, si dh'imbucat in is urus unu puncionedhu de linna e si acàpiat a ispagu
4.
sa note fit sélia: no pesabat un'ispau de bentu in totu su sartu
5.
sos versos lis issiant lísios che ispau incherau
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
ficelle,
ligneul
Inglese
cord
Spagnolo
bramante,
hilo palomar
Italiano
spago
Tedesco
Schnur.
ispainàda , nf: ispaniada Definizione
su ispainare; cosa ispainada / a s'i. = chentza métidu, gai comente essit essit, fintzas ifatu de su logu
Sinonimi e contrari
ifrabinada,
isprabinada,
istérria,
spaniamentu
| ctr.
ammuntonadura
Frasi
at biu totu cuss'ispaniada me in terra, fumiendi ◊ travallu a s'ispainada chene sestu e nen misura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
épandage
Inglese
spreading
Spagnolo
esparcimiento
Italiano
spandiménto
Tedesco
Ausstreuung.
ispainài, ispainàre ispaghinàre
ispàinu, ispaínu ispàbinu
ispaínzu , nm Definizione su ispainare / pònnere o lassare sa cosa a i. = ispartinada, fatu de su logu Sinonimi e contrari ispartinzu, spartzinamentu Etimo srd.
ispaítu , nm: spaghitu Definizione genia de filu grussu, forte Sinonimi e contrari balentinu, cannabitu, cannietu, cordigliola, filadissa, restiga 1, toroneu, tzunghedhu / cdh. spaghinita.
ispajàre , vrb: ispragiare, isprajare, isprazare Definizione giagarare atesu, fàere fuire, nau mescamente de is pigiones, nàrrere cosa a unu, fàere asseliare e fintzas iscrammentare; ispainare Sinonimi e contrari chelcire, iscadhai, isciuliai, salargiare / arrajai, spainai Frasi su matzone lu bochi o che l'ispràgia prima chi àteru fatat disatinu! 2. sos canes fint apedhandhe, tanno sos pastores s'iscàmpiant e bidenne s'ebba isprajant sos canes ◊ a sos chi fint acratzanne los at isprajatos a fuste, arrabbiatu che dimóniu ◊ nche at isprajatu un frusa de puzones 3. su chizu intripidu de arva incanida ispajaiat bonumore ◊ su chizu tou ispajat allegria Etimo srd.
ispajoladúra , nf: ispogioladura, ispojoladura Definizione su ispogiolare Sinonimi e contrari ispojolamentu, ispoloju Etimo srd.
ispajolàre , vrb: ispogiolare,
ispojolare,
ispujolare Definizione
púnghere su pogiolu, o pojolu, asuta de s'origa
Sinonimi e contrari
iggannai,
irgangare,
ispaulare,
ispobiai,
ispojai,
sgraguenai,
spuinai
Frasi
apustis chi l'at dau su corfu a conca, a su porcu, pro che l'acabbare l'at ispojolau su trucu ◊ l'at ispojolau chin s'istillu ◊ ita est, procu, ca dhu bolint ispujai?
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
égorger
Inglese
to slaughter
Spagnolo
degollar
Italiano
sgozzare
Tedesco
die Kehle durchschneiden.
ispajòne , nf: ispasone, ispejone Definizione totu su chi si giaet a sa gente a glória de unu mortu (pane, binu, trigu o àteru) Sinonimi e contrari imbórbida, ispéndhiu / ttrs. ipajone Terminologia scientifica sntz Etimo ltn. *dispensione(m).
ispàju , nm: ispraju,
spaju Definizione
prexu mannu, alligria meda, divertimentu
Sinonimi e contrari
allegria,
bríllida,
cuntentesa,
gosamentu,
gosa,
lobru,
reconsizu
/
ispantu,
meravígia
Frasi
sa limba sarda est bona a totu sos ispajos de sa natura e a totu sos sentidos de s'ànimu umanu (F.Màsala)◊ luna de su mese de maju, s'ispaju ses de sa zente! ◊ a sa festa bi andhat zente meda in chirca de ispaju ◊ in sas garas de Còntene s'ispaju fit asseguradu ◊ ca mi faghes ispaju, de te no mi ndhe poto ispònnere
2.
càglia! càglia! ti bogo da'ingannu: no bi at bisonzu chi fetas ispaju! (P.Casu)
Traduzioni
Francese
joie,
jubilation,
merveille
Inglese
content,
joy,
wonder
Spagnolo
contento,
júbilo,
maravilla
Italiano
contentézza,
giùbilo,
meravìglia
Tedesco
Zufriedenheit,
Jubel,
Verwunderung.
ispalaciàe , vrb: ispalatare,
ispalatzare,
ispallatare,
ispallatzare Definizione
su iscrarire de s'aera annuada, su che pesare is nues
Sinonimi e contrari
illaschiare,
iscampulare,
isclarire,
isgiannare,
ispartentare,
isparteulare
| ctr.
ammantare,
annuai 1
Frasi
su bentu chi si est pesadu at ispallatadu s'aera ◊ canno at ispalatzatu sas àgheras, si nch'est vessitu a passitzu
2.
su sole ispalatat su belu de sa memória ◊ ispalata sas nues de su male!
Etimo
ltn.
ex palatium
Traduzioni
Francese
s'éclaircir
Inglese
to clear up
Spagnolo
despejarse,
aclararse
Italiano
rischiararsi
Tedesco
sich aufhellen.
ispalàda , nf Definizione cropu giau a is palas Sinonimi e contrari ispallatzada Etimo srd.
ispalàdu , agt Definizione chi portat sa pala bogada.
ispaladúra , nf Definizione su ispalare, iscúdere a is palas Frasi is duos pitzochedhos aiant leau medas cropos a costas e a ispaladura.
ispalài , vrb: ispalare, spabai Definizione bogare o segare s'ossu de sa pala, guastare is palas Frasi in cussu logu malu s'est ispaladu fintzas su cadhu Etimo srd.
ispalangàda , nf Definizione genia de andhadura, su passu de su cuadhu candho est camminandho abbellu Etimo srd.
ispalàre ispalài