A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

lacuína , nf Definitzione forada, fossighedhu prenu de abba chi si agatat in is orrugas candho proet, madrina Sinònimos e contràrios lacona, lacuedha, làcuna, paulata, paule, tónchine Frases su tretu de domu mia a domu de tzia mia est crutzu, ma su spàssiu est mannu puita cicu is lacuinas prus mannas, dhas istrecu e ainci m'isciundu bèni bèni!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flaque Ingresu puddle Ispagnolu charco Italianu pozzànghera Tedescu Pfütze.

làcuna , nf Definitzione tretu chi faet a fossu e dhue apaulat abba próina, ma fintzes genia de istrégiu de pedra Sinònimos e contràrios lacona, lacuina / lacu, pica Frases si fiat acatau ca portàt is peis in d-una lacunedha de àcua Ètimu srd.

làcuna 1 làcana

làda , nf Definitzione ladixedha, ladutza, genia de civraxu de papare modhe; a logos est s'argiola / genias de l. (totu panes): lada normali, piuda, lúcida, istampada; lada cun casu (genia de casadina), cun ollu, cun gerdas (ladiedra), russa (de pódhini, de russarza: deosi fintzes ladarussa); laditas = zenia de macarrones; ladixedha de parada = mustatzolu; ladixedha de terra = corria de terra neta, de logu campu, in paris Sinònimos e contràrios costedha / agliola Frases candu at biu chi sa prima laditedha fut cota ndi dh'at bogada de su forru 2. mamma at coghinadu laditas a mandhigare Ètimu srd.

ladamenàre , vrb: alladaminai*, ladaminai, ledamenare, ledaminai, ledaminare Definitzione betare o ispràghere su ladamíngiu Sinònimos e contràrios aligare, contzimare, ladamingiare, stercorai Tradutziones Frantzesu fumer Ingresu to dung Ispagnolu estercolar, abonar Italianu letamare Tedescu misten.

ladàmene , nm: ladàmini, ladammi, laràmini, ledàmene, ledàmine, letàmene, lodami, lodàmini Definitzione css. cosa de genia orgànica bona po ingrassare sa terra, mescamente su chi ndhe faent is animales candho brutant / ledàmine fatu = cotu, irfatu, irfarinadu sicu, in sa mota giusta po dhu betare a sa terra Sinònimos e contràrios istilchinzu, ladamignu, rassa, suale, talàmini / cdh. litàmini Frases in s'atunzu betaiant su ledàmine in su terrinu ◊ dèu mi assutzu su ladàmini e ghetu cosa a is procus! ◊ su ledàmine friscu no est fatu ◊ su dinai!… custu no fiat dinai… lah no si furrit a ladàmini e no ndi pighit fragu Coixedha!◊ su ledàmini si portat a su sartu, si lassat a coi e apustis s'ispainat Ètimu ltn. laetamen Tradutziones Frantzesu fumier Ingresu manure Ispagnolu estiércol Italianu letame Tedescu Mist.

ladamígnu , nm: ladamíngiu, ladaminzu Definitzione css. cosa de genia orgànica bona po ingrassare sa terra, mescamente su chi ndhe faent is animales candho brutant Sinònimos e contràrios ladàmene Frases noso bos aus zau oro po ladaminzu! ◊ funt ispainanno ladamignu de boe e de molente ◊ cust'ortulanu ponet solu ladamíngiu vegetale Ètimu srd.

ladaminadúra , nf Definitzione su alledaminare, pònnere o betare su ladamíngiu Sinònimos e contràrios alladaminadura, ladaminamentu Ètimu srd.

ladaminàju , nm Definitzione chie arregollet su ladamíngiu Sinònimos e contràrios alladaminadori Ètimu srd.

ladaminaméntu , nm: alladaminamentu Definitzione su alledaminare, pònnere o betare su ladamíngiu Sinònimos e contràrios ladaminadura Ètimu srd.

ladamingiadúra , nf: alladamingiadura Sinònimos e contràrios alladaminadura.

ladamingiàre , vrb: alladamignare* Definitzione betare o istèrrere in su terrenu su ladamíngiu Sinònimos e contràrios aligare, alladamenae, contzimare, stercorai, sualare.

ladamíngiu ladamígnu

ladàmini ladàmene

ladàminis , nm: ledàminis Definitzione (mesi de) ladàminis, su de deghe meses de s'annu, candho est su tempus de ispainare su ladamíngiu in is terras innanti de dhas arare Sinònimos e contràrios santuaine Frases custu fut su dexannoi de su mesi de ledàminis Terminologia iscientìfica tpc.

ladaminósu , agt Definitzione chi faet ladamíngiu; nau de terra, chi est grassa, dhue at ladamíngiu Ètimu srd.

ladamínzu ladamígnu

ladàmmi ladàmene

ladària , nf Definitzione su èssere ladu, largu, nau de is cosas Sinònimos e contràrios amplària, amprioi, lalgura, largària Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu largeur, ampleur Ingresu wideness Ispagnolu amplitud Italianu ampiézza Tedescu Größe, Weite, Breite.

làdaru , nm: làdere 1, làdini, làdiri, ladri, làdrini, làdriu, làrdiri, lari Definitzione matone de terra crua impastada cun pàgia e cotu a sole / incambarai su làdiri = apirare su làdiri fatu Frases si pinnicàt is pantallonis e si poniat a fai ladri po dhu giai a is pòberus ◊ domus de lari immoi si ndi fait pagu ◊ po fai su làdiri serbit su mollu ◊ su làdiri no ligat bèni si sa terra portat arena meda Ètimu ltn. latere(m).