A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

lachítu , nm Definitzione min. de lacu Sinònimos e contràrios lachedhu.

làcia , nf Sinònimos e contràrios sabboga Terminologia iscientìfica psc, alosa fallax Ètimu itl. laccia.

laciàda , nf: lantzada, latada, latzada Definitzione tira larga de orrobba po imbodhigare su pipiedhu in chintzu Sinònimos e contràrios fasca Frases tocat a preparai cambuscedhus, pannitzus e latzadas po candu nascit su pipiu ◊ latzadas po is pipius no si ndi usat prus ◊ tèngiu ancora is pannitzus e is latzadas de candu iu tentu a tia ◊ sa latzada imbodhigàt a istrintu su pipiu dea chintzu fines a is benugos 2. e ita chi dhi ghetu sa lantzada a su gúturu!… Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu langes Ingresu swaddling-bands, belt Ispagnolu pañales Italianu fasce, cintura Tedescu Windeln.

lacína, lacínu , nf, nm: lagina, latzina, latzinu Definitzione genia de terra finevine po fàere cícheras e àteros vasos; istrégiu de lacina, nau fintzes in su sensu de zínzilis, belleis, cosa chi paret bella ma chi est de perunu contu Sinònimos e contràrios porcellana, tintinna / ghísciu Frases fiat un'animaledhu piticu chi luxiat coment'e una làntia de lacina ◊ lah ca mi segas is cícaras de lacinu! ◊ est che tzíchera de latzina ◊ sa santa giuchet sa cara de latzinu ◊ ge ses essia fini, no ses mancu de lacinu!…◊ sa credentza est prena de servítzios de latzinu ◊ po pràndhere aus postu pratos de lacinu 2. sa piatza fit totu semenada de brajeris e lapiolos, cristallos, porcellanas, lacinas, tassas e tassones 3. su chi mi timo meta est chi finamentas sos chi sont restatos in bidha si sient bénnitos pro sas matessi laginas chi còmporant a ghisa de bestiàmine minutu sa tzente de tzitate (M.Pira)◊ bella pupia: pilos anedhados, cara de lagina cun càvanos che rosa, laras de coradhu! Terminologia iscientìfica mnr, stz Ètimu itl. della Cina Tradutziones Frantzesu porcelaine Ingresu porcelain Ispagnolu porcelana Italianu porcellana Tedescu Porzellan.

lacínu 1 , nm Definitzione sfilau, frocu de cosa po pònnere a is feridas Sinònimos e contràrios sesta Ètimu spn. lechino.

làciu , nm Definitzione genia de aparíciu de filu zingau po cassare pigionedhos: candho est parau abbarrat coment'e duas mesas lunas apertas chi si serrant a s'ingrundha, a cropu, comente su pigione cricat de papare s'arimedha o bobboi postu in mesu, in sa paradòrgia Tradutziones Frantzesu trébuchet Ingresu trap Ispagnolu trampa, lazo, cepo Italianu tràppola, tagliòla Tedescu Falle.

lacòna , nf, nm: lacone Definitzione foradedha, fossu prenu de abba Sinònimos e contràrios lacuedha, lacuina, làcuna, paule Frases su camminu est totu prenu de laconas (E.Nieddu)◊ is laconas fuant beladas e totu su logu imbussau de cilixia Ètimu srd.

laconàlzu, laconàrgiu lacanàrzu 1

lacòne lacòna

laconèdha , nf Sinònimos e contràrios girí, mara, peschina.

làcrima , nf: làgrima, làmigra Definitzione istídhigu coment'e de abba chi sumit de is ogos (dhu bogant is gràndhulas chi s'ogu portat acanta), pruschetotu candho si pranghet (ma fintzes erriendho), o po unu sentidu forte, lastimandho a unu, o po cosa chi faet male a is ogos: pruschetotu est singiale de dolore, de dispraxere / min. lagrimedha Sinònimos e contràrios làmbria Maneras de nàrrere csn: zúghere sos ogros a làgrima = falendhe a làgrima, chi sumint donzi tantu carchi làgrima; ghetai sa làgrima = bídere su bene anzenu cun ódiu Frases portat sa cara acarrerada de làgrimas ◊ ue bides làgrimas a rios, frímmadi inie, chi sunt sorres mias, chi ambas sunt pianghendhe a pilu isortu! ◊ candho bidia a santa Teresa, una làmigra semper mi at fuiu (A.Calledda) Ètimu ltn. lacrima Tradutziones Frantzesu larme Ingresu tear Ispagnolu lágrima Italianu làcrima Tedescu Träne.

lacrimàre , vrb: lagrimai, lagrimare Definitzione nau de un'ogu arteriau, sumire, bogare làmbrigas, fàere a làmbriga; fintzes prànghere Sinònimos e contràrios lambrigai, piànghere Frases cun totu custu fumu semus fintzas lagrimendhe! ◊ mi làgrimant sos ogros de su refriu Ètimu ltn. lacrimare Tradutziones Frantzesu larmoyer Ingresu to water Ispagnolu lagrimear Italianu lacrimare Tedescu tränen.

lacrimíta , nf: lagrimita Definitzione min. de làcrima / is lagrimitas de Tamindandu, chi prangiat si no teniat binu! = tropu pibincosu e iscioloriau a pràngiri po cosas de pagu contu! Sinònimos e contràrios lagrimedha.

lacrimónzu , nm Definitzione su èssere a làmbrigas Sinònimos e contràrios lagrimadura, lambrigadura Ètimu srd.

lacrimósu , agt: lagrimosu Definitzione chi est a làmbrigas Sinònimos e contràrios lambrighitosu, lambrigosu.

làcu , nm Definitzione genia de istrégiu de linna o de pedra, de fatura diferente segundhu a ite serbit: su l. de linna po catzigare s'àghina est unu truncu de mata buida de unos duos metros, isperrau de longu mesu mesu a manera de pònnere su sacu de s'àghina e de calare su mustu a una cobedina; su l. de sa mola est una pedra manna, tundha e arta, prus istrinta in fundhu e larga in pitzu, picada a imbuidadura fata coment'e istrégiu, cun d-un'apertura a paris de su fundhu po ndhe pòdere bogare sa farra, duas partis in artu agiummai a oros chi essint a bandha de aintro po cicire o agguantare su coru cun sa túnica; su l. po pònnere abba o a papare a is animales est de pedra picada, longu o fintzes cuadrau (in is crésias po s'abbasanta est tundhu)/ min. lachedhu, lachighedhu Sinònimos e contràrios scifedha, tavania, tuva / pica / abbasantera Frases su lacu de sa mola si est de linna si narat "cubedhu" puru ◊ su lachedhu a su porcu li cheret pienadu a manigare ◊ at cumintzatu a iscarchiare supra de su sacu de s'àchina collocatu in su lacu ◊ in crésia si ponit sempri arrimau acanta a su lacu de s'acuasanta ◊ sa pudha at criau un'ou mannu coment'e unu lacu de mola… Sambenados e Provèrbios smb: Laccu, Lacu Ètimu ltn. laccus Tradutziones Frantzesu bassin, lavoir, auge Ingresu trough Ispagnolu lagar, gamellón, solera, pila, artesa, batea Italianu truògolo Tedescu Trog.

làcu 1 , nm Definitzione crocadórgiu po pipiu piticu / min. lachedhu Sinònimos e contràrios acinnedhu, bàncigu, barciolu, chíglia, giógulu Frases su pipiu totu trogau fut dormendu in unu lacu Ètimu ltn. lacus.

làcu 2 , agt Definitzione its, lecu? fadhina po locu? (loca) Frases sa dimandha laca li at ammentadu sa prima proa coment'e mascritu.

làcu 3 , nm: lagu Definitzione paule manna meda de abba chi si arregollet in terrenu arresurtau a fossu, o fintzes po àere tupau un'erriu cun diga (naturale o fata apostadamente) in logu chi faet a badhe manna, in mesu de montes / min. laghixedhu, laghitu Frases bellu su locu e bellu su lacu: sas barcas annant e torrant rucrànnelu de un'ala a s'àtera ◊ est passadu in s'istrada chi ant abbertu oros oros de su lagu ◊ de sos lagos, in Sardinna, petzi unu est naturale: su Lagu o Pischina de Baltza ◊ si fint sicados sos rios, sos lagos e sas funtanas Terminologia iscientìfica slg Ètimu ltn. lacus Tradutziones Frantzesu lac Ingresu lake Ispagnolu lago Italianu lago Tedescu See.

lacuèdha , nf, nm: lecuedhu Definitzione lurtzina, abba apaulada, isciustura Sinònimos e contràrios lacone, lacuina, làcuna, lazu, paulata, paule, tónchine Frases seu spricuendi su sciampitai allirgu de una piga aintru de una lacuedha Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu flaque Ingresu puddle Ispagnolu charco Italianu pozzànghera Tedescu Pfütze.