A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

murtitzàrzu , nm Definitzione logu totu matas de murta, chi dhue creschet murta meda Sinònimos e contràrios murtàrgiu Terminologia iscientìfica slg Ètimu srd.

murtítzu murtítza

murtógiu moltólzu

murtòne , nm Definitzione mata manna de murta.

murtòre , nm Definitzione istrégiu a ue si murghet su late Sinònimos e contràrios mossorzu, murghijola, umpuale Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd.

murtórzu , nm Definitzione istrégiu po múrghere Sinònimos e contràrios mossorzu, murghijola, murtore Frases sos bervegarzos pigaiant a su monte chin bamas, chin murtorzos, zodharzos e concos pro ammurzare su casu Terminologia iscientìfica pst, stz.

múrtu múltu

murtuàra, murtuàu , nf, nm Definitzione genia de pane fatu de símbula, po is isposòngios, a bisura de crivàgiu ma pitichedhu, trebballau meda e po cussu bellu Frases sa murtuara dha festus po is isposus: ma trabballu!…◊ po sa festa nci fut su pani de mustàciu, su murtuau, is cocòis ◊ ti apu portau muregu po coi su pani: ge mi dh'as a donai una murtuaredha! Terminologia iscientìfica pne Ètimu srd.

murtúra multúra

múrturu mórturu

murtzinàre , vrb: mutzinare Definitzione immuciurrare, segare a mutzu, a paris, fàere prus curtza una cosa longa segandhochendhe una parte solu Sinònimos e contràrios ilmutzare, mutzare, remuzare 1, secare, spiciai, truncai Frases sa urvajola manichicurtza nche li aiat mutzinatu sa conca ◊ sa Sardigna at bisonzu de libbertade: sas tropeas a mossu mutzinade! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu couper, raccourcir, découper Ingresu to cut off (again) Ispagnolu cortar, recortar Italianu mozzare, accorciare, ritagliare Tedescu abschneiden, kürzen, ausschneiden.

múrtzinu , agt Definitzione chi dhi mancat un'orrugu, segau a una parte a immuciurradura, fatu prus curtzu Sinònimos e contràrios chiltzinadu, incultziadu, mutzinau Ètimu srd.

múru , nm Definitzione genia de fràigu agiummai sèmpere a duas afaciadas (o pinnas) fatu, cun impastu (m. fraigau) o chentza impastu (murubbullu), assentandho bene (no sèmpere a lentza e a prumu) pedra, brochetos, matone o àteru, a manera de serrare e agguantare pesu / min. muredhu, murigedhu, murixedhu Maneras de nàrrere csn: m. fràigu = muru fatu cun impastu; m. púrdiu = mururdu, muru bullu, fatu cun pedra chentza impastu, muru sicu; m. imberritadu, incobertinadu: acabbau cun pedras longas cantu est largu; m. maistu = su chi rezet prus pesu; m. de fora, de mesu = muru chi faghet fatzada a fora, muru intro de domo intremesu de duos aposentos; m. falsu = tramesu fatu a tàulas o cun àteru materiale de gai; m. traessu = traessa; pesai o pesàrendhe unu m. = istrantaxai, fai unu muru; foga o barra de m. = barrela, tretu o parti de unu muru arruendindi o arruta; m. rumbosu = a gobba, tzedindhe; incrostai unu m. = dàreli una prima manu de intúnigu; arrebbussai unu m. = intunigare in fine, dàreli s'úrtima manu; intrare su m. = fai su muru artziendi e tirendi prus aintru, acomenti si fait po is muràglias, po murus chi depint aguantai a una parti po no smuronai sa terra; intràreche unu m. = fai unu muru de làcana (pruscatotu me in s'arruga) prus aintru a manera de lassai s'arruga prus larga; su m. si oberit, si filat, si fait a brenti, tzumburudu, ndi arruit; m. tzumburudu = fatu male, totu a gobbas; no istare ne in m. e ne in zanna = cosa chentza zudu, chi no andhat bene de peruna manera, chi no tenit sétiu; èssere a m. in mesu = bíviri a muru apari, tènnere sa domo unu a costazu de sa ’e s'àteru, èssere lacanantes, nadu semper de domos, de cortiles, de possessos; cuare una cosa in sete pizos, in sete piza de m. = bèni meda de no dha pòdiri agatai; learesila muru muru = pigaisidha in cudhu logu; andhare muru muru = ororu de muru; fuedhai, nàrrere a su m. = samunare sa conca a s'àinu, faedhare a chie no iscurtat, in debbadas; erba de murus = erba de santa Palónia, de arrugas, crispus (Erigeron canadensis); tela de muru = tallaranis; danna, giana, gianna, tana de muru = annaemele Frases su muru bene pesadu faghet bellesa e onore ◊ unu muru male frabbicau podet orrúere dae fundhamentu ◊ est fabbrichendi su stari a murumesu cun su stangu ◊ s'abba est falendhe de sa terratza a coras muru muru ◊ unu muru de traessa faghet pesendhe e ritirendhe a intro a manera de rèzere prus ispinta 2. bai e pigadidha muru muru! ◊ a ti rispondher no bido su tantu puite est a lu nàrrere a su muru! (A.Piredda) Sambenados e Provèrbios smb: (De)muru, Muru Terminologia iscientìfica dmo Ètimu ltn. murus Tradutziones Frantzesu mur Ingresu wall Ispagnolu muro Italianu muro Tedescu Mauer.

múru 1 múdu

murubbúllu , nm: muruldu, mururdu Definitzione muru gurdu, fatu de pedra ebbia, pesau chentza impastu Sinònimos e contràrios murache, muragadha | ctr. muru fràigu Frases terrinos medas sunt tancados a mururdu o a cresura ◊ sos muros de custa domaredha parent fatos a muruldu Ètimu srd.

murucodhèra , nf Definitzione murucodhu Sinònimos e contràrios almugodhu, ambucodhos, framucodhu Ètimu srd.

murucódhu , avb Sinònimos e contràrios almugodhu, ambucodhos, framucodhu Frases agghefat sa crucurighedha chi portat a murucodhu e bufat unu tzicu de abbardente Ètimu srd.

murúculu moróculu

murudhàle , nm Definitzione s'ossu mannu, grussu e longu de sa còscia, de s'annoigadórgiu de su benugu a sa croca (incàsciu de s'ossu de su lumbu): sa conca chi incàsciat si narat balladore (itl. testa del fèmore) Sinònimos e contràrios cdh. marudhali Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu fémur Ingresu thigh-bone Ispagnolu fémur Italianu fèmore Tedescu Oberschenkel.

murúdhu morúdhu