A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

murriólu , nm Definitzione min. de murru, murru, bruncu piticu, istrintu.

murriòne , nm Definitzione bruncu de linna, mescamente unu crispione; sa punta de s'iscala de su carru Sinònimos e contràrios arrasolu, barasone, ghirrisone, raspisone, tupisone Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu rejet, rejeton, brindille, petit bois, ronce Ingresu knotty branch Ispagnolu tocón Italianu brónco Tedescu Klotz.

murriòne 1, murriòni , agt, nm Definitzione chi o chie istat ammurrionau, primmau Sinònimos e contràrios primmagiolu, primmósigu Terminologia iscientìfica ntl Ètimu srd.

murriòri , nm Definitzione su èssere de colore murru Sinònimos e contràrios murràntzia Ètimu srd.

múrriri , vrb Definitzione pigare infetzione, nau po móssigu de bobboi (ispogiadedhu, errighina, píbera, arana o àteru) Frases su pistilloni murrit sa pedhi candu dha tocat ◊ is conillus mi nci ant papau su perdusèmini e no est torrau a cresci prus, parit ca dh'ant múrridu ◊ su scraponi mi at múrriru e fin'a s'ossu mi est dóliru.

múrriru múrridu

murrisútile , agt Definitzione nau prus che àteru de animale a murru longu, chi portat murru prus fine de àteros Ètimu srd.

murrócula marrócula

murròla , nf Sinònimos e contràrios bríglia, frenu, murrabi.

murrósu , nm Definitzione maladia chi pigat sa pedhe de angiones e crabitos e faet a bubburuchedhas e a fruschedhas Terminologia iscientìfica mld.

múrru , nm Definitzione su tretu de sa conca in s'oru de sa buca, is lavras (naendho de gente si narat prus su pl.); parte de calecuna cosa chi essit meda a sa parte de ananti (fintzes tretu de unu logu a ispuntone)/ min. murrigedhu Sinònimos e contràrios bruncu, fruncu, murrighile, mutzichile, nuncu, runcu 1 / làbara Maneras de nàrrere csn: su m. de su porcu, is murrus, sos murros de una pessone, su m. de una màchina, de unu càmiu; murrus isperraus de su frius = laras trapadas; frunziri is murrus = afíere sas laras coment'e atuturèndhelas; murrus de coradhu o de ceréxia = laras rujas; èssere a m. bocau, chin su m., cun su m. che súrbile = èssere primmadu, ammurrionadu, fai murrus grussus; lassare a unu a murros assutos = papaisí totu, pigaindi sa parti sua puru; colare in murros ccn. cosa a unu = darendheli, fagherebbila assazare; fai murrus trotus = fai buchiadas trotas; àere malu m. cun ccn. = èssiri a iscórriu, in disacórdiu; fàghere m. malu a unu = donaidhi a biri de no èssiri prexaus, de no ndi tènniri prexeri, de no dhu bòlliri, nàrriri cosa coment'e po certu; pistare sos murros a unu = pigai a bussinadas; serrare o segare sas naes a murru = a mutzu, pudare s'àrbure dae rughes, a isconcadura, lassendhe petzi su truncu Frases si ti ségudo pipendhe ti frigo su fogu in murros! ◊ fróbbidi sos murros, murri brutu! ◊ sas berbeghes tzacant su murru a sa pica a bufare ◊ po pigai sa cumunioni at postu sa língua unu pagu avantzada asuba de is murrus 2. Malunedhu Curustu, sendhe chi est ricu e sanu, est semper chin su murru ◊ lassa su murru: alligra, innorobbona! ◊ faiat is murrus pariat unu margiani tentu a lassu! ◊ li ant fatu murru malu e no bi est torradu ◊ sa pisedha at bidu su malu murru in domo de sa sogra e si est posta abbandha ◊ tra issos bi at malu murru ◊ si est allogadu ca in famíllia bi aiat malu murru 3. de cussu muntone de milliardos mancu in murros nos ndhe colant a nois! Sambenados e Provèrbios smb: Murru Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. murru Tradutziones Frantzesu museau, figure, gueule Ingresu mug Ispagnolu morro Italianu muso, grugno Tedescu Maul, Schnauze.

múrru 1 , agt Definitzione chi est coment'e in colore de chinisu: si narat mescamente de pilos, de intinas de animales candho su pilu est de colores ammesturaos, parte de unu colore e parte biancu incanindho; si narat fintzes de frutuàriu cumenciandho a còere, a inniedhigare coendho / figu murra = una creze de figu chi assemizat a sa figu cana de colore e de fatura (tundhatza), ma est premedia (e de duas bias), prus abbosa, prus madura e prus gustosa; bíderendhe murras e bajas = de dónnia colori, provai cosas (e malis) de dónnia genia Sinònimos e contràrios chijinatu, cinixali, múrinu / imbarjau, murrinau Frases gei no as a bolli chi filla tua fetzat pius murrus in domu?!◊ gei no aspetas a fai pius murrus, no! ◊ po chi portis sa conca murra, lah no ti acontessat de arregolli surra! Terminologia iscientìfica clr Ètimu ltn. murinus Tradutziones Frantzesu gris Ingresu grey Ispagnolu gris Italianu grìgio Tedescu grau.

murruciríu , agt Definitzione its, imbarzendhe?, murrinau? Frases dhoi at una mata de olia murruciria.

murrúda , nf Definitzione genia de pische de mare Sinònimos e contràrios múlmura, mummuloni, mumungioni Terminologia iscientìfica psc, lithoniathus mormyrus Ètimu ctl. morruda.

murrúda 1 , nf Definitzione genia de pische nau deosi po su murru: assimbígiat a s'isparedha o sàragu, portat ispertiadas largas a istúturu, de colore diferente, in is costaos, e innanti est fémina ma apustis essit mascu Terminologia iscientìfica psc, puntazzo puntazzo Tradutziones Frantzesu sar à museau pointu Ingresu charax (fish) Ispagnolu sargo picudo Italianu càrace a muso acuto Tedescu Fisch, der zu der Meerbrassen Familie gehört.

murrúdu , agt Definitzione nau de ccn., chi portat is murros chi essint meda, is lavras grussas Sinònimos e contràrios bruncudu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu qui a les lèvres épaisses Ingresu muzzled Ispagnolu morrudo Italianu ceffuto Tedescu vorspringende Lippen habend.

murrugàu , agt Definitzione nau de mascu brebeghinu, chi portat is corros chi pagu pagu si bient, pagu isvilupaos Sinònimos e contràrios muciugau.

murrúgnu morrúgnu

murrugòni , nm Definitzione corru de mascu segau curtzu, a mugru.

murrumbàlla, murrummàlla , nf: murumballa Definitzione pulidura de linna, sa chi si faet apraniandho, allisandho a prana; cosa chi no serbit, a istrobbu, de fuliare Sinònimos e contràrios allisadura, aplanadura, berrumballa*, pilibili, pulidura.