sidhàda , nf Definitzione
genia de brínchidu, de trémia, de iscutulada, móvia a cropu
Sinònimos e contràrios
fritida,
móida,
sidhida,
sidhimentu
Frases
delírios mi ponent in su coro donandhe a s'ànima sidhadas de chelu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rebondissement
Ingresu
jerk
Ispagnolu
salto,
barquinazo
Italianu
sobbalzo
Tedescu
Sprung.
sidhadàrzu , agt, nm Definitzione
chi o chie istat cricandho sidhados, iscusòrgios
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
chercheur de trésors cachés ou enfouis
Ingresu
grave robber
Ispagnolu
saqueador de tumbas antiguas
Italianu
tombaròlo
Tedescu
Plünderer antiker Gräber.
sidhàdu , nm: sidhau Definitzione
cosa de valore mannu cuada de s'antigóriu: prus che àteru est su tema de medas contos, fintzes de tímere, ca nanca dhue iat a èssere su dimóniu badrandhodhu; bene mannu, de valore
Sinònimos e contràrios
aschisorju,
ischisórgiu,
pósidu,
scasórgiu,
sidhu 1
/
cdh. suidhatu
Frases
li molinaiat in conca s'idea de diventare ricu potendhe pònnere sas manos subra de calchi sidhadu ◊ contat sa zente antiga de sidhados a note in terra anzena custoidos: però totu apustis sunt essidos in claru de lughe e fint sodhos furados! (P.Sulis)◊ auguro chi custa siat s'úrtima cantone de sos sidhados, ca su sidhadu mannu est in… sas palas! (G.Piga)
2.
sa poesia de sos mannos est unu veru sidhadu chi devimus impreare pro inrichire sa manera moderna de faedhare
Ètimu
ltn.
sigillatum
Tradutziones
Frantzesu
ancien trésor caché,
de toute antiquité
Ingresu
olg hidden treasure
Ispagnolu
antiguo tesoro escondido
Italianu
antico tesòro nascósto
Tedescu
antiker versteckter Schatz.
sidhàdu 1 , pps, agt: assidhau 1,
sidhau 1 Definitzione
de sidhare; chi est serrau a sízigu, sidhiu, malu a apèrrere; in cobertantza, firmu, tostau meda e fintzes mortu / s. a su dinai, s. che cóciula = susuncu, arrestigu, de manu afissa
Sinònimos e contràrios
serradu
/
firmu,
sidhidu,
tostu
/
mortu
2.
su celu est sidhau de nuis ◊ est maleighindhe a dentes sidhadas ◊ no cumprendiant ca su coru insoru pariat sidhau ◊ in chistioni de dinai est sidhau che cóciula ◊ est boxi trista sidhada de su prantu ◊ est sidhau che nuxi ◊ su pani chi no pesat abarrat matzuru, sidhau
3.
mancu cun sa morti ses istau sinceru: e si festa istau giai sidhau? ◊ sa terra est sidhada
4.
fuant sidhaus a su dinai ◊ cudha fémina ispedritziada si furiat furriada a sidhada e no faiat nemmancu cosa de papai po risparmiai
Tradutziones
Frantzesu
cacheté
Ingresu
sealed
Ispagnolu
sellado,
cerrado herméticamente
Italianu
sigillato,
bloccato
Tedescu
versiegelt.
sidhài, sidhàre, sidhàri , vrb Definitzione
serrare, tupare o istrínghere a forte, a friscadura, cràere, abbarrare o istare firmu
Sinònimos e contràrios
afíere,
firmai,
serrai,
sidhire,
sizire
| ctr.
abbèrrere
Frases
isceti sidhendi is dentis si podit istimai custu presenti ◊ dh'oliant obbrigai a oberri sa buca, ma dha portàt sidhada che balla ◊ is frécias de s'orológiu de campanili funt sidhadas ◊ sidheisí unu pagu e lasseus cantai a Mighedhu, ca si fait intendi gòcius!
Ètimu
ltn.
sigillare
Tradutziones
Frantzesu
cacheter,
serrer
Ingresu
to seal,
to grip
Ispagnolu
atrancar,
sellar,
cerrar
Italianu
bloccare,
sigillare,
strìngere
Tedescu
blockieren,
versiegeln,
festhalten.
sidhàu sidhàdu
sidhàu 1 sidhàdu 1
sidhíca , nf: cidhica*, tzidhica Definitzione malesa bianca chi bogat s'ogu, mescamente si est malàidu Sinònimos e contràrios apitzidha, pibisi 1, simiga, tzerchidha, tzíghima.
sidhída , nf Definitzione su sidhire; genia de brínchidu, de trémia, de iscutulada, móvia a cropu Sinònimos e contràrios fritida, móida, sidhada, sidhimentu 2. bastat unu dolore, un'assustu, una sidhida pro secare su filu de sa vida (L.Pusceddu) Ètimu srd.
sidhídu , pps, agt: sidhiu Definitzione
de sidhire; chi est firmu sizidu, cradu, o, nau de unu, fintzes chi no foedhat, chi abbarrat citiu, chi istat firmu
Sinònimos e contràrios
firmu,
serradu,
sidhadu 1,
sizidu
/
mudu
/
aggruncidu
Maneras de nàrrere
csn:
sidhiu! = frimmu!, mudu!; buca sidhia = buca cosida, serrada, nadu de chie si callat mudu, no iscóbiat nudha; mòrriri sidhiu = mòrrere inteterighedhadu de su fritu
2.
est chin sas barras sidhias ◊ benindi a innòi, cantu chi abarras sidhiu ingunis! ◊ sidhia tui, ca nci nd'at po tui puru! ◊ abarra inguni sidhiu, no bèngiat genti a comporai cosa! ◊ sa fentana no seu arrennésciu a dh'oberri: est sidhia ◊ tui fai su chi ti nant e sidhiu che sa balla!
3.
sidhiu, ca megas de iscoviai totu! ◊ apo intesu custu istragamuzu… mi ne seo pesadu sidhidu, no ischio ite cosa fut (Z.Porcu)◊ sidhiu, deghinò ti pòngiu su murrabi!
Tradutziones
Frantzesu
cacheté,
transi
Ingresu
sealed,
numbed
Ispagnolu
cerrado herméticamente,
entumecido
Italianu
sigillato,
intirizzito
Tedescu
versiegelt,
erstarrt.
sídhidu , nm: sídhiu Definitzione trémia, móvia lestra ma pitica Sinònimos e contràrios sàdhidu, sidhimentu Frases est a sídhidos de su fritu ◊ m’ischidat a unu sídhidu intro ‘e note su turmentu.
sidhidúra , nf Definitzione su sidhire / frastimai a s. = cun arrennegu, a dentes sidhias Sinònimos e contràrios sidhimentu Frases intendendi ainci, no ia nau nudha ma mi fua fatu a sidhidura e fua sèmpiri prus pagu arrisigóngiu. Ètimu srd.
sidhiméntu , nm Definitzione
su sidhire; genia de trémia
Sinònimos e contràrios
sidhidura
/
fritida,
móida,
sidhada,
sidhida
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
sursaut
Ingresu
start
Ispagnolu
estremecimiento
Italianu
sussulto
Tedescu
Zuckung.
sidhímu , nm Definitzione genia de druche.
sidhíni , nm: tzidhina* Definitzione druche chi si faet a Paschighedha: est fatu cun pane turrau fatu a farinos, corgiolu de aràngiu e saba, méndhula turrada, nughe Terminologia iscientìfica drc.
sidhíre, sidhíri , vrb: tzidhire Definitzione
intrare apare, incasciare bene a istrintu (es. linna, pedra), serrare, cràere a sízigu, a forte, tostau, nau de istrégiu fintzes istangiare; mòvere (ma sèmpere cun s'idea de no si mòvere), e mescamente (rfl.) trèmere de assíchidu, de fritu o àteru, a cropu: nau cun arrennegu, fintzes istare firmu, citiu
Sinònimos e contràrios
afíere,
sidhai*,
sizire
/
mòere,
sadhiare,
sadhie,
trèmere
Maneras de nàrrere
csn:
sidhirisí a ccn. = aferraidhu a istrintu; sidhirisí a sa muda = callare, istare mudos
Frases
sa porta no sidhit bèni ◊ at sidhiu is dentis ◊ at sidhiu sas barras ◊ sa carrada cun su binu si sidhit
2.
no ti sidhas dae cue, mih! ◊ lu bidia che giaitadu, chentza mancu si sidhire! ◊ si non bollu dèu no si sidhint! ◊ su pitzinnu setziat a de gropas cun su babbu e, si s'àinu si sidhiat, si atacaiat a su babbu istringhinnedhu a bentre
3.
dae sa die chi sos fascistas l'ant menetada si sidhiat a donzi tzocu ◊ si sidhit de su frius
4.
sidhidí a sa muda o ti dongu un'iscutulada de cosa! ◊ Arrosica, ti apu nau a ti sidhiri che sa balla! (A.Murru)
Tradutziones
Frantzesu
cacheter,
tressaillir
Ingresu
to seal,
to give a start
Ispagnolu
cerrar herméticamente,
atrancar,
sobresaltarse
Italianu
sigillare,
trasalire
Tedescu
versiegeln,
zusammenzucken.
sidhíu sidhídu
sídhiu sídhidu
sídhu , nm Definitzione su sidhire; cosa sidhia, tostada (fintzes in sa carre e deosi fintzes marcu de diferente colore, coment'e neu o istídhigu); s'anedhu de su píscamu, fintzes una genia de anedhu de pramma chi si ponet a is prammas trebballadas chi s'ingollent po dhas beneíghere; genia de timbru de pònnere a fogu e singiale chi lassat, fintzes su singiale chi lassant is dentes candho istringhent cosa; in sa cóciula, sa parte tostada de su papu chi abbarrat atacada a sa gioga; sa parte a ventosa chi su prupu portat a filera in is cambas e chi ponet in sa cosa po si dhi atacare / pardu de sidhu = pàsculu cumonale Sinònimos e contràrios sizu / marcu / badhu 2, càgiu 2. su pipiu portat unu sidhu in su fronti 4. sa dí de segai is pingiadas sa genti in Sardigna ponit su sidhu a sa simana longa de is inciàschidus e de is burlas Sambenados e Provèrbios smb: Siddu Ètimu ltn. sigillum.
sídhu 1 , nm Sinònimos e contràrios aschisorju, pósidu, sidhadu.